زینب رحیمی-خبرنگار محیط زیست: دامپزشکی که توله شیر باغ وحش صفادشت را جراحی کرد، میگوید: در هنگام مراجعه، وضع حیوان مزمن بود و رنگ استخوان، بافت عفونی زخم و کمخونی شدید نشان میدهد که این زخم به تازگی ایجاد نشده است. توله‌شیر زخمی باغ وحش صفادشت که روز دوشنبه (16 مهر 1403) از باغ وحش به بیمارستان دامپزشکی مرکزی تهران منتقل شده بود، تحت عمل جراحی قرار گرفت. پای چپ توله شیر از وسط استخوان ران به پایین قطع شده و یک بند و نیم از انگشت شماره پنچ دست راستش هم بریده شده است. باغ وحش صفادشت در روزهای ابتدایی ماه مهر پلمب شد و در حال حاضر امکان بازدید عمومی از این مجموعه وجود ندارد. با اینکه علیرضا شرفی مدیرعامل سابق باغ وحش صفادشت، تصرف عدوانی را دلیل تعطیلی این مجموعه میداند، شهردار صفادشت عملکرد غیرقابل قبول مدیر باغ وحش و تلفات چند حیوان از جمله زرافه و گورخر را به‌عنوان عامل پلمب‌شدن باغ وحش پیش میکشد. درباره زمان زخمی‌شدن توله‌شیر باغ وحش صفادشت هم اختلاف وجود دارد. با اینکه شرفی مدیرعامل سابق باغ وحش صفادشت، مدعی است که هم‌زمان با پایان کارش در باغ وحش صفادشت، همه حیوانات در سلامت کامل بودهاند و پای توله‌شیر بعد از تحویل باغ وحش آسیب دیده است اما سازمان حفاظت محیط زیست اظهارات او را خلاف واقع دانسته و اعلام میکند که آسیب‌دیدگی توله‌شیر حداقل به سه ماه پیش برمیگردد.
زخم‌‌های توله شیر تازه نبود
در این میان، اظهارات دامپزشکی که توله‌شیر را جراحی کرده، روشنگر است. دکتر امید مرادی، رئیس بیمارستان دامپزشکی مرکزی تهران، تازه‌بودن زخم حیوان را به هیچ وجه تأیید نمیکند و علائمی مثل بیرون‌زدگی استخوانها، تغییر رنگ استخوان، تغییرات ایجادشده در بافت و عفونی‌شدن آن را نشانه وضع مزمن توله‌شیر میداند و صراحتا میگوید که «مدت‌زمان قابل توجهی از جراحت توله شیر گذشته است. کمخونی شدید حیوان هم این را تأیید میکند. همچنین نبود خون‌ریزی در بافت و وجود عفونت شدید در آن نشانگر این است که مدت‌زمانی از بروز زخم گذشته، به حدی که استخوانها هم کاملا تغییر رنگ دادهاند».
بخیه دست توله شیر اصولی نبوده
این دامپزشک با تأکید بر اینکه در یک دوره زمانی، استخوانهای بیرون‌زده حیوان در معرض هوا بوده است، در پاسخ به این پرسش که آیا کار درمانی برای بهبود زخم دست و پای توله‌شیر انجام شده بوده یا خیر؟ میگوید: «معلوم بود اقداماتی برای بخیه‌زدن زخم دست توله‌شیر انجام شده بود اما نتیجهبخش نبوده چون به طور اصولی بخیه نشده بود. معاینات نشان میدهد که مدتی از زمان بخیه گذشته بود و از نخ نایلون برای بخیه دست توله‌شیر استفاده شده بود، نه نخ قابل جذب. از نظر من این توله‌شیر اقدامات درمانی جدیتری نیاز داشته است».
ادعای باغ وحش صفادشت درباره خودخوری توله شیر تأیید نشد
هنوز دلیل اولیه بروز زخم دست و پای توله شیر باغ وحش صفادشت مبهم است. دامپزشک سابق این باغ وحش مدعی است که دست توله‌شیر در اثر بازی با توله پوما زخمی شده بود اما پای حیوان در اثر خودخوری آسیب دیده بود. مدیرعامل سابق باغ وحش صفادشت هم در گفتوگو با «شرق» اضطراب ناشی از تنهایی توله‌شیر را دلیل بروز خودخوری در حیوان میداند و معتقد است که این عارضه طی سه یا چهار روز ایجاد شده است اما دامپزشک جراحی که توله‌شیر را معاینه و جراحی کرده این اظهارات را به هیچ وجه تأیید نمیکند. او میگوید: «ممکن است در شرایط اضطرابآور، حیوان دست به خودخوری بزند، اما اینها نشانههای خاص خودش را دارد. اگر حیوان با دندانش زخم را کنده باشد، لبههای زخم، لبههای تر و تمیز و شارپی نیست. ظاهر زخم در دست و پای توله‌شیر نشان نمیدهد که حیوان در اثر استرس پای خودش را کَنده و دریده باشد».
معاینه زخم توله شیر
مرادی تأکید دارد: «براساس مشاهدات من، هیچ علائمی وجود ندارد که ثابت کند پای توله‌شیر باغ وحش صفادشت توسط خودش یا حیوان دیگری گاز گرفته یا دریده شده است. در بسیاری مواقع حیوان به دلیل نداشتن حس درد در ناحیهای از دست یا پا میتواند بخشی از اندام را بکند. این در شرایطی است که حیوان دچار عفونت شدید شده باشد و چون بوی عفونت را میفهمد برای دورکردن منبع بو از خودش، آن را میکند. در چنین مواقعی، ظاهر زخم قابل تشخیص است اما درباره این توله‌شیر، شکل زخم به هیچ عنوان نشانگر دریدگی نبود و این‌طور نبود که حیوان خودش را دریده باشد بلکه زخم به شکلی بود که استخوانها همه از بند جدا شده بودند. اگر حیوان خودش را دریده بود، استخوان میشکست. به نظر من زخم این حیوان ناشی از یک ضربه بوده است». چرایی آسیب‌دیدگی توله‌شیر باغ وحش صفادشت همچنان محل سؤال است، دامپزشک جراح این حیوان هم وجود اطلاعات مربوط به رادیوگرافی حیوان در مرحله اولیه بروز زخم را لازمه اظهارنظر دقیق میداند. او ضربه شدید به دست و پا، یا ردشدن شیء سنگین از روی پای حیوان را به عنوان دلیل احتمالی بروز آسیب مطرح میکند. اما نکته مهم این است که از نظر دامپزشک جراح توله‌شیر، زخم دست و پا در یک بازه زمانی ایجاد شده است. چون نشانه‌هایی مثل گوشت‌آوردن زخم در دست و پای حیوان شباهت بسیاری به هم دارد. موضوعی که اظهارات مسئولان باغ وحش صفادشت درباره زمان بروز زخم در ناحیه دست و پا را هم زیر سؤال میبرد.
وضع پا وخیم بود
توله شیر شش‌ماهه باغ وحش صفادشت ماده است. حالا پای چپش قطع شده و یک و نیم بند از انگشت پنجم دست راستش هم بریده شده است. امید مرادی دامپزشکی که این توله‌شیر را جراحی کرده، میگوید: «سعی کردیم تا حد ممکن، حداقل تغییر در آناتومی بدن توله‌شیر اعمال شود یعنی حداقل کوچک‌سازی را انجام دهیم چون اندام قدامی برای این حیوانات اهمیت بسیاری دارد. به هر حال وضع پا بسیار وخیم بود و استخوانهای قبل از بندهای انگشت اصلا وجود نداشت».
توله شیر باغ وحش صفادشت بعد از جراحی مجددا به همین باغ وحش برگردانده شده و در همان‌جا نگهداری میشود، بنابراین این نگرانی وجود دارد که زخم حیوان مجدد عفونت کند. ضمن اینکه بروز مشکلات استخوانی از جمله آرتروز و محدودیت در بارداری از جمله چالشهای احتمالی این شیر ماده در بزرگسالی است.
منبع: sharghdaily-945230
