(تصاویر) رنسانس نیروی هوایی عراق بعد از سقوط صدام حسین؛ بازسازی به کمک ایالات متحده

کلمه فرانسوی “رنسانس” در اصطلاح از کلمه ایتالیایی “rinascita” به معنای “تولد دوباره” گرفته شده است. علاوه بر کاربرد اصلی آن در ارجاع خاص به آن دوره از تاریخ اروپای غربی که نشان دهنده گذار از قرون وسطی به مدرنیته بود، در مفهوم کلی تر، رنسانس به معنای “تجدید زندگی، نیرو، علاقه و غیره” نیز هست.

نیروی هوایی عراق نیز در دوران پسا صدام حسین یک رنسانس کامل را تجربه کرده است. این نیرو در زمان صدام حسین بسیار پیشرفته بود و جنگنده های بسیار مدرنی را به طور ویژه از شوروی دریافت کرده بود.

اما پس از جنگ با ایران، حمله به کویت و جنگ اول خلیج فارس، نیروی هوایی عراق به شدت تضعیف شد و در طول حمله ایالات متحده به عراق که به سقوط صدام حسین انجامید، بخش باقیمانده این نیرو نابود شد و چیز زیادی از نیروی هوایی عراق باقی نماند.

با این حال در سال های اخیر و بدنبال ظهور داعش، نیروی هوایی عراق به کمک ایالات متحده یک دوره بازسازی را تجربه کرده که مهم ترین آن ها، قرار دادن جنگنده های آمریکایی اف-۱۶ در اختیار این کشور بوده است.

اگرچه F-16 مطمئناً پرچمدار واقعی رنسانس نیروی هوایی عراق پس از صدام است، اما این تنها هواپیمای جنگی نیست که در این تولد دوباره نقش داشته است. علاوه بر اف-۱۶، هواپیماهای نظامی دیگری نیز وجود دارند که به دور شدن این نیرو از هواپیماهای جنگی طراحی شده توسط شوروی در دوران جنگ سرد کمک کرده اند ( مانندMiG-23 “Flogger,” MiG-25 “Foxbat” and MiG-29 “Fulcrum).

کاروان رزمی سسنا AC-208

قبل از ورود F-16 یا حتی دومین پرنده جنگی در این لیست به عراق، این هواپیما بود که به نیروی هوایی عراق اجازه می داد با گروه تروریستی دولت اسلامی داعش مبارزه کند. در حال حاضر، معمولاً کسی هنگام شنیدن نام سسنا به هواپیماهای جنگی فکر نمی کند، اما به قول معروف، “زمان استیصال نیاز به اقدامات از روی استیصال دارد، که خود پیچشی از این شعار نظامی است که «خودت را وفق بده، سرهم بندی کن و پیروز شو».

همانطور که وب سایت فناوری هوایی (AT) تشریح می کند:

کاروان رزمی AC-208 یک هواپیمای جنگی تهاجمی سبک است که توسط شرکت دفاعی و هوافضای Alliant Techsystems (ATK) مستقر در ایالات متحده، یکی از شرکت‌های تابعه Northrop Grumman ساخته شده است. Cessna 208 Caravan یک هواپیمای مسافربری و کاربردی است که در دهه ۱۹۸۰ ساخته شده است. کمپانی ATK یک نسخه رزمی از Cessna 208 را با ایجاد قابلیت های جاسوسی، نظارت و پایش ساخته است.

این هواپیما به عنوان یک هواپیمای ضد شبه نظامیان (COIN) تبدیل شده از یک هواپیمای باری / شناسایی عمل می کند. همراه با Embraer A-29 Super Tucano که توسط فرماندهی عملیات ویژه نیروی هوایی ایالات متحده (AFSOC) استفاده می شود.

نشان می دهد که حتی در عصر حاضر و عصر جنگنده های پنهانکار نسل پنجم، هواپیماهای تک موتوره پروانه ای نیز نقشی برای پر کردن در عملیات های رزمی خط مقدم نبرد دارند. نیروی هوایی عراق دستکم دو فروند هواپیمای AC-208 در اختیار دارد. حداکثر سرعت کروز هواپیمای Cessna Grand Caravan حدود ۳۴۲ کیلومتر بر ساعت است.

این هواپیما حتی در آهنگ رسمی “یا ستار” که آهنگی انگیزشی برای نبرد ارتش عراق علیه داعش بوده و توسط خواننده پاپ عراقی، احمد جواد (متولد ۱۹۸۵) خوانده شده است، نیز حضور کوتاهی دارد. در دقیقه ۳:۴۳ (خیلی دقیق نگاه کنید)، این هواپیما را در حال شلیک یکی از موشک های مرگبار هلفایر خود خواهید دید.

خلبانان عراقی هواپیمای Caravan خود را در انهدام اهداف زمینی داعش کاملاً ماهر نشان دادند و حتی پس از عملیاتی شدن رسمی دو هواپیمای بعدی در این لیست، به این کار خود ادامه دادند. غم انگیز اینکه در ۱۶ مارس ۲۰۱۶، دستکم یک فروند هواپیمای Cessna متعلق به نیروی هوایی عراق در یک عملیات رزمی ضد داعش در نزدیکی کرکوک سقوط کرد.

توضیح رسمی دولت عراق برای سقوط این هواپیما “یک مشکل فنی” بود، در حالی که ماشین تبلیغاتی داعش ادعا می کرد که آنها خودشان این هواپیما را با شلیک ضد هوایی ۵۷ میلی متری سرنگون کرده اند. علت واقعی هرچه که باشد، هر سه خدمه این هواپیما در این سانحه جان باختند.

Aero Czech L-159 ALCA

حداقل یکی از متحدان آمریکا در ناتو نیز تصمیم گرفت تا نقشی در رنسانس نیروی هوایی عراق بعد از دوران صدام داشته باشد، به طور خاص، جمهوری چک. هواپیمای اضافه شده در این مورد L-159 است، که یک هواپیمای جنگی سبک مادون صوت و یک هواپیمای آموزشی پیشرفته است که توسط کمپانی Aero Vodochody (مستقر در فرودگاه وودوچودی در منطقه شرقی پراگ در منطقه شهرداری وودوچودی و اودولنا وودا) توسعه یافته و ساخته می شود که خود نسخه ای از هواپیمای L-39 Albatros ساخت همین کمپانی است.

ALCA اولین پرواز خود را در ۴ آگوست ۱۹۹۷ انجام داد و در آوریل ۲۰۰۰ در نیروی هوایی چک وارد سرویس عملیاتی شد. در اوایل سال ۲۰۱۵، عراق قراردادی برای خرید ۱۴ هواپیمای L-159 ، متشکل از ۱۲ فروند L-159A (نوع تک سرنشینه) و دو فروند L-159T1 (نوع دو سرنشینه) امضا کرد. بر اساس اسناد موجود، نیروی هوایی عراق تا سال ۲۰۲۴ حدود ۱۰ فروند از این هواپیماها را در قابلیت عملیاتی در خدمت دارد.

مشخصات L-159A عبارتند از:

حداکثر سرعت ۹۳۶ کیلومتر بر ساعت (۰.۷۵۸ ماخ)

برد رزمی ۵۶۵ کیلومتر

سقف پروازی ۴۳,۳۰۰ فوت (۱۳,۲۰۰ متر)

نرخ صعود ۱۲,۲۰۰ فوت بر دقیقه (۶۲ متر بر ثانیه)

مهمات توپ ها: تا سه غلاف توپ ۲ در ۲۰ میلیمتری ZVI PL-20 Plamen

نقاط اتصال: در مجموع ۷ نقطه اتصال: سه مورد زیر هر بال (ستون های اتصال بیرونی تنها برای موشک های AAM) و یک مورد زیر بدنه که تا ۲۳۴۰ کیلوگرم مهمات حمل می کند.

راکت ها: غلاف های راکت LAU-5002 هر کدام ۶ راکت ۷۰ میلیمتری CRV7

غلاف های راکت LAU-5003 هر کدام با ۱۹ راکت ۷۰ میلیمتری CRV7

موشک ها: هوا به هوا: AIM-9L/M Sidewinder، AIM-120 AMRAAM (امکان اتصال اما فاقد آن)

موشک های هوا به زمین: AGM-65 Maverick

بمب ها: انواع مختلفی از بمب های هدایت لیزری و فاقد هدایت

مهمات تاثیر ترکیبی CBU-87

بمب های Mark 82

بمب های Mark 83

GBU-12 Paveway II

GBU-16 Paveway II

در مورد اثربخشی این پرنده جنگی در اختیار نیروی هوایی عراق، در مقاله ای در نوامبر ۲۰۱۷ از انور حمد امین، ژنرال وقت نیروی هوایی عراق چنین می گوید:

« ALCA نقش مهمی در شکست داعش ایفا کرده است.. آن ها به عنوان بخشی از نیروهای رزمی ما به پرواز درآمدند، همراه با Cessna 208 Caravanها، Su-25 ها و F-16 ها در عملیات های رزمی در سراسر شمال و شمال غربی عراق برای کمک به آزادسازی جاهایی مانند فلوجه، رمادی، راوه، تل عفر، نویجه و موصل مشارکت داشتند».

در این مقاله همچنین اشاره شده که اولین ماموریت رزمی ALCA IQAF در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۶ انجام شد، زمانی که دو پرنده جنگی، هر کدام با دو بمب Mk82، به اهداف داعش حمله کردند که هر چهار بمب با موفقیت روی هدف ها رها شد.

نکته اینکه صحبت های ژنرال امین نشان می دهد که نیروی هوایی عراق تمام جنگنده های ساخت شوروی دوران صدام را از دست نداده است و آمار نشان می دهد که این کشور هنوز ۲۱ فروند جنگنده Suhkhoi Su-25 “Frogfoot” در ناوگان خود دارد.

F-16 Fighting Falcon

دو فروند اول F-16 های نیروی هوایی عراق در ژوئن ۲۰۱۵ در پایگاه هوایی بلد به زمین نشستند، موضوعی که باعث شادی زایدالوصف سربازان عراقی مستقر در پایگاه شد.

آمارهای WDMMA مدعی است که در مجموع ۲۶ فروند جنگنده F-16IQ در ناوگان جنگنده های نیروی هوایی عراق دیده می شود. دو فروند از آنها در جریان حوادثی در سال ۲۰۲۱ از بین رفتند. جوزف ترویتیک در مقاله ای در ماه مه ۲۰۲۳ برای The Warzone به گزارش آژانس های اطلاعاتی ایالات متحده در مورد این جنگنده ها اشاره می کند:

بر اساس این گزارش، «اف-۱۶ های عراق همچنان قابل اعتمادترین پلتفرم شیلک هستند. عراق از هلیکوپترهای تهاجمی Mi-28 یا Mi-35 ساخت روسیه، پهپادهای مسلح CH-4 ساخت چین و یا جنگنده‌های سبک L-159 تولید چک برای حملات، دستکم علیه داعش، بین اول ژانویه تا ۳۱ مارس ۲۰۲۳ ، استفاده نکرده است.

ناوگان عراق از ۳۴ فروند F-16IQ – ترکیبی از نسخه‌های تک و دو سرنشینه – دارای قابلیت ماموریت ۶۶ درصدی هستند و نیروی هوایی عراق می‌تواند به اندازه کافی مأموریت‌های هوا به زمین را با قطعات فعلی و پرسنل موجود انجام دهد. این گزارش ادامه می‌دهد: «هواپیماهای ساخت روسیه در ناوگان نیروی هوایی عراق به دلیل ناتوانی در دستیابی به قطعات به دلیل تحریم‌های مربوط به جنگ در اوکراین، در وضعیت نامناسبی قرار دارند.»

منبع: روزیاتو