شرق: التهابات این روزهای جهان، نشانی از اهمیت به کودکان ندارد؛ از جنگ‌ها و حملاتی که هر لحظه بیش از گذشته انسانیت را زیر پا می‌گذارد تا خطرات بیولوژیک، تغییرات اقلیمی و حتی ماجرای شیوع کرونا. بنابراین هر ناامنی موجود، تأثیری مستقیم در زندگی کودکان خواهد داشت. برای مثال، آمارهای سال ۲۰۲۱ و شواهد موجود نشان می‌دهد که تحت تأثیر افزایش قیمت مواد غذایی در دوره بحران کرونا، جمعیتی که قادر به تأمین مواد غذایی مناسب نیست، حدود ۱۱۲ میلیون نفر افزایش یافته و به ۳.۱ میلیارد نفر رسیده است.
همچنین نهادهای سازمان ملل هشدار می‌دهند که پیامدهای جنگ اوکراین ازجمله اختلال در صادرات و توزیع مواد غذایی، کودهای شیمیایی و انرژی در نیمه اول سال جاری باعث افزایش قیمت مواد غذایی شده است. علاوه بر این، وقوع مکرر پدیده‌های شدید اقلیمی مثل خشک‌سالی و سیل، به‌خصوص در کشورهای فقیر و کم‌درآمد، این وضعیت را وخیم‌تر کرده است. اوکراین و روسیه روی هم رفته حدود یک‌سوم از گندم و جو و نیمی از روغن آفتابگردان جهان را تولید می‌کنند. علاوه‌براین روسیه و بلاروس دومین و سومین تولیدکننده پتاس در جهان هستند که یکی از مواد اصلی برای تولید کودهای شیمیایی است. بر اساس آمارهایی که در گزارش سازمان ملل درج شده است، گرسنگی در سال ۲۰۲۱ روی زندگی ۲۷۸ میلیون نفر در آفریقا، حدود ۴۲۵ میلیون در آسیا و حدود ۵۶ میلیون نفر در آمریکای لاتین و حوزه کارائیب تأثیر گذاشته است. برنامه موسوم به «طرح توسعه سازمان ملل» هدف خود را ریشه‌کن‌کردن گرسنگی تا سال ۲۰۳۰ در سراسر جهان اعلام کرده است، ولی پیش‌بینی‌های این گزارش نشان می‌دهد تا پایان دهه جاری میلادی کماکان هشت درصد از جمعیت جهان (حدود ۶۷۰ میلیون نفر) با گرسنگی شدید مواجه خواهند بود. این گزارش خاطرنشان می‌کند که تفاوت میان زنان و مردان در برخورداری از امنیت غذایی که در دوران بحران کرونا افزایش یافت، در سال ۲۰۲۱ تشدید شده است. آمارها نشان می‌دهد تحت تأثیر این روند، به‌خصوص در آمریکای لاتین و آسیا، در سال ۲۰۲۱، عدم امنیت خفیف یا شدید مواد غذایی حدود ۲۷ درصد از مردان را تحت تأثیر قرار داده ولی این رقم در مورد زنان حدود ۳۲ درصد است. گزارش سازمان ملل خاطرنشان می‌کند که در سال ۲۰۲۰ حدود ۲۲ درصد از کودکان زیر پنج سال (حدود ۱۴۹ میلیون نفر) به دلیل گرسنگی رشد طبیعی نداشتند و ۶.۷ درصد از کودکان (حدود ۴۵ میلیون نفر) از شدیدترین اشکال سوءتغذیه که می‌تواند به مرگ منجر شود، رنج می‌بردند. در مقابل، آمارها نشان می‌دهند ۵.۷ درصد از کودکان زیر پنج سال (حدود ۳۹ میلیون نفر) به افزایش وزن یا چاقی مفرط مبتلا بودند.
سازمان بهداشت جهانی، برنامه جهانی غذا، سازمان خواروبار و تغذیه و صندوق بین‌المللی توسعه کشاورزی در بیانیه‌ای گفته بودند: تحت تأثیر سه عامل پیامدهای تغییرات اقلیمی، همه‌گیری ویروس کرونا و جنگ، پیشرفت ما در دو دهه اخیر که باعث شد حدود ۵۵ میلیون کودک از خطر رشد کُند و ناقص در امان بمانند، زیر سؤال رفته است. بدون تشدید اقدامات جهانی برای کاهش گرسنگی، تعداد کودکانی که رشد نامناسب خواهند داشت یا جان خود را از دست می‌دهند، به شکل چشمگیری افزایش خواهد یافت. نهادهای سازمان ملل بر اساس پیش‌بینی دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی در‌باره کاهش نرخ رشد اقتصادی در سراسر جهان هشدار می‌دهند که این چشم‌انداز روی تلاش‌های جهانی برای مقابله با گرسنگی تأثیر منفی خواهد گذاشت. آنها از تمامی دولت‌های جهان می‌خواهند به جای اختصاص صدها میلیارد دلار به حمایت کلی و ناهدفمند از صنعت کشاورزی، این پول را به تشویق کشت و تولید محصولات خوراکی اساسی و فراهم‌کردن روش‌های بهتری برای انتقال و توزیع این کالاها اختصاص دهند.
هنوز هم مردم جهان از سوءتغذیه می‌میرند
طبق آخرین گزارش سازمان ملل ۷۳۵ میلیون نفر از مردم جهان دچار سوءتغذیه هستند و آمارهای تازه منتشرشده نیز حاکی از آن است که ۹.۲ درصد از جمعیت کنونی جهان با معضل گرسنگی مزمن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. بر پایه اعلام سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، آمار گرسنگی مزمن در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۲۱ به میزان یک درصد کاهش یافته است، اما در قیاس با سال‌های پیش از همه‌گیری کووید۱۹ عددی افزون‌تر را نشان می‌دهد. شاخص‌های گرسنگی و ناامنی غذایی در دنیا همچنان به رنگ «قرمز» است و وضعیتی بحرانی را نشان می‌دهد، اما برای نخستین بار پس از شش سال متوالی، این شاخص‌ها در سال ۲۰۲۲ رو به کاهش رفت. با این حال نهادهای دست‌اندرکار که در اهداف‌شان جهان را در سال ۲۰۲۳ «بدون مشکل سوءتغذیه» مجسم می‌کردند، همچنان از حل‌نشدن این مسئله نگران‌اند. گرسنگی مزمن یا سوءتغذیه بیانگر آن است که افراد به «خوراک کافی برای برخورداری از یک زندگی فعالانه» دسترسی ندارند.
ناامنی غذایی یک شاخص گسترده‌تر دیگر است که بر پایه دسترسی‌نداشتن «منظم» افراد به خوراک کافی محاسبه می‌شود. بر پایه آمارهای تازه منتشرشده، در سال پیشین میلادی ۲.۴ میلیارد نفر برابر با ۲۹.۶ درصد از کل شهروندان دنیا با معضل ناامنی غذایی مواجه بودند. آنها ناگزیر بودند برخی از وعده‌های غذایی خود را حذف کنند یا شمار آن را کاهش بدهند. این ارزیابی‌ها که توسط پنج سازمان جهانی، مشتمل بر «خواربار و کشاورزی ملل متحد، برنامه جهانی غذا، صندوق بین‌المللی توسعه کشاورزی، سازمان جهانی بهداشت و صندوق کودکان ملل متحد» گردآوری شده، نشان می‌دهد نبرد با گرسنگی اثراتی «یکسان» را در سراسر دنیا بر جا نگذاشته است. در این راستا، پیشرفت‌هایی در آمریکای لاتین و بخش جنوبی قاره آسیا رخ داده و گرسنگی رو به کاهش است، اما در سایر مناطق ازجمله غرب آسیا و خاورمیانه، پیرامون دریای کارائیب و البته بیش از هرجا در قاره آفریقا، گزارش‌ها از وخیم‌بودن اوضاع حکایت دارد. نسبت افرادی که از سوءتغذیه رنج می‌برند، در آفریقا بسیار بیشتر از هر منطقه دیگر جهان است. در این قاره، ۶۱ درصد مردم از ناامنی غذایی «متوسط یا شدید» رنج می‌برند و به طور میانگین از هر پنج فرد ساکن در آفریقا، یک نفر با گرسنگی دست‌وپنجه نرم می‌کند. در‌حالی‌که آمار سوءتغذیه در آفریقا در حدود ۲۰ درصد است و در 10 سال اخیر همواره افزایش یافته، اما این رقم اکنون در آسیا به ۸.۵ درصد، در آمریکای لاتین و محدوده دریای کارائیب به ۶.۵ درصد و در اقیانوسیه به هفت درصد رسیده است. همچنین بر پایه گزارش‌ها، جنگ روسیه در اوکراین نیز بر ناامنی غذایی در کشورهای وابسته به واردات تأثیر گذاشته و به‌ویژه در شمال و شرق آفریقا اثراتی درخورتوجه در پی داشته است. ریشه‌کن‌کردن گرسنگی مزمن تا سال ۲۰۳۰ یکی از اهدافی بود که شماری از نهادهای زیرمجموعه سازمان ملل برای آن تلاش می‌کردند، اما پیش‌بینی می‌شود که در پایان این دهه، ۶۰۰ میلیون نفر همچنان با سوءتغذیه مواجه باشند. سوءتغذیه کودکان که سبب پیامدهایی ازجمله «کوتاه‌ماندن قامت و لاغری مزمن» می‌شود، از مواردی است که حل‌ناشدنی مانده و به نگرانی‌های دست‌اندرکاران امر دامن می‌زند. شماری از نهادهای غیردولتی بر این باورند که در واکنش‌های سیاسی به بحران غذا در جهان، «علت‌های نهادین ازجمله بدهی کشورهای در حال توسعه، کمبود ظرفیت‌های محلی برای تولید و نابرابری اجتماعی» به قدر کافی مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
کودکان کجای این ماجرا ایستاده‌اند؟
هر تغییر و تحولی که در جهان پیش می‌آید، به شکل مستقیم یا غیرمستقیم اثری از خود بر جای می‌گذارد. هر جنگ و ناآرامی در جهان، بر روی اقتصاد، تغذیه، سیاست و هزاران موضوع دیگر اثر می‌گذارد. تغییرات محیط‌زیستی هم اثری کمتر از آن ندارند و به شکل بحرانی منجر به تغییرات اقلیمی شده‌اند و تا همیشه اثر خود را بر جای گذاشته و کمتر سیاستی به جبران آن برآمده است. اما قربانی اول تمام آن کودکان هستند. کودکان خاورمیانه تا کودکان اروپایی که هر‌کدام به شکلی اثر آن را در زندگی خود شاهد خواهند بود. البته همیشه آثار مخرب هر تغییری را در ابتدا مردم خاورمیانه تجربه می‌کنند؛ بنابراین کودکانش در معرض آسیب‌های بیشتری هستند. موضوعاتی که در اغلب موارد، موضوع بحث سازمان‌های ملل است ولی با خروجی اندکی مواجه است.
منبع: sharghdaily-935239
