فرادید| شبنم صبحگاهی در برخی از بزرگترین کوه‌های منظومه شمسی (آتشفشان‌های عظیم مریخی که سه برابر ارتفاع کوه اورست نزدیک خط استوای سیاره هستند) مشاهده شده است.
به گزارش فرادید، در ماه‌های سردتر، به نظر می‌رسد لایه‌ی نازکی از یخ، نازک‌تر از موی انسان، در طول شب در دهانه‌های قله آتشفشانی و روی بخش‌هایی از لبه‌های آن‌ها شکل می‌گیرد و سپس چند ساعت پس از طلوع خورشید تبخیر می‌شود.
این لایه‌های یخ بسیار نازک هستند و منطقه بسیار زیادی را پوشش می‌دهند. دانشمندان محاسبه می‌کنند که در فصول سردتر مریخ، روزانه ۱۵۰۰۰۰ تن آب، معادل ۶۰ استخر شنای المپیک، روی قله‌های کوه‌های سر به فلک کشیده متراکم می‌شوند.
آدوماس والانتیناس، دانشمند سیاره‌شناسی دانشگاه برن سوئیس و دانشگاه براون می‌گوید: «این نخستین باری است که ما یخ‌زدگی آب را در قله‌های آتشفشانی کشف می‌کنیم و نخستین باری است که یخ‌زدگی آب را در مناطق استوایی مریخ کشف می‌کنیم.»
فضاپیماهایی که در مدار مریخ در حال گردش هستند، پیش از این شواهدی مبنی بر وجود آب یخ‌زده و مایع در سیاره سرخ را به همراه مقادیر قابل‌توجهی از یخ در قطب شمال و جنوب ارائه کرده بودند. الگوهای روی چشم‌انداز نشان می‌دهد این سیاره زمانی بسیار مرطوب‌تر و شاید حتی قابل‌سکونت و پر از دریاچه‌های غول‌پیکر و رودخانه‌های پرپیچ و خم بوده است.
والانتیناس در مورد قله‌های یخ‌زده‌ی آتشفشان‌ها می‌گوید: «آنچه ما می‌بینیم می‌تواند اثری از اقلیم گذشته مریخ باشد. این یخ‌زدگی آب می‌تواند مربوط به فرآیندهای اقلیمی جوّ باشد که شاید میلیون‌ها سال پیش در تاریخ مریخ وجود داشتند.»
والنتیناس قله‌های یخ‌زده آتشفشان‌ها را در تصاویر رنگی با وضوح بالا شناسایی کرد که در ساعات اولیه صبح توسط مدارگرد ردیاب گاز آژانس فضایی اروپا (TGO) از مریخ گرفته شدند.
والنتیاس و همکارانش این کشف را با استفاده از یک طیف‌سنج در TGO و تصاویر دیگری که توسط مدارگرد مریخ اکسپرس این آژانس گرفته شدند، تایید کردند. یخ‌زدگی به صورت یک رنگ مایل به آبی در کف مخروط آتشفشان ظاهر می‌شود و در شیب‌های پرنورتر دیده نمی‌شود.
منطقه تارسیس مریخ یک فلات آتشفشانی وسیع نزدیک خط استوای سیاره است. این مکان محل قرارگیری تعداد زیادی آتشفشان بزرگ از جمله پاوُنیس مونس و اُلِمپِس مونس است که به ترتیب با ارتفاع نزدیک به ۹ و ۱۶ مایل، تقریباً دو و سه برابر اورست ارتفاع دارند. پهنای اُلِمپِس مونس بسیار بیشتر از ارتفاع آن است و منطقه‌ای به اندازه فرانسه را پوشش می‌دهد.
دانشمندان بعید می‌دانستند یخ‌زدگی در قله‌های آتشفشانی تارسیس ایجاد شود، چون نور خورشید و جو نازک مریخ دمای روز را چه در قله‌ها و چه در سطح زمین نسبتاً بالا نگه می‌دارد.
اما محققان توضیح می‌دهند که چگونه بادهای مریخی ممکن است در دامنه‌های کوه بوزند و هوای مرطوب بیشتری را به دهانه‌های آتشفشان منتقل کنند، جایی که در زمان‌های خاصی از سال متراکم می‌شوند و یخ می‌زند. مدل‌سازی این فرآیند نشان می‌دهد این یخ‌زدگی، یخ آبی است، زیرا قله‌ها به اندازه کافی برای دی‌اکسیدکربن سرد نیستند تا یخ بزند.
جان بریجز، استاد علوم سیاره‌ای دانشگاه لِستِر می‌گوید این کار موفقیت مداوم مأموریت TGO و دوربین سیستم تصویربرداری سطحی رنگی و استریو (CaSSIS) را نشان می‌دهد.
«درک چرخه آب امروزی در مریخ در جوّ و سطح نزدیک برای ماموریت‌های اکتشافی آینده از جمله ماموریت‌های انسانی که آب منبع کلیدی در محل خواهد بود، مهم است.»
مترجم: زهرا ذوالقدر
منبع: faradeed-192682
