آب آبادان و خرمشهر خیلی وقت است که شور شده؛ آن‌قدر شور که کام را نمکین می‌کند و لب‌ها را تشنه‌تر. همین آب شور هم در بخش‌هایی از آبادان از دیروز قطع شده. آب شور سهمیه‌بندی‌شده و صفی طولانی درست کرده پشت تانکرهای آب. دیروز اما آب شور سهمیه‌بندی‌شده مردم آبادان را در دمای ٤٦ درجه هوا جلوی اداره آب این شهر جمع کرد. اهالی این گوشه از ایران که چند سالی است امانشان از این شوری بریده، فراخوان دادند و جمع شدند و از خواسته‌شان گفتند: آب شیرین و سالم، نه مثل این آب خاکی‌رنگی که از لوله‌های آب می‌آید و شورِ شور است. مشکل اینجاست: خشکسالی سبب شده در گرمای جنوبی این منطقه، آب رودخانه بهمنشیر که تامین‌کننده اصلی آب آشامیدنی خرمشهر آبادان است، شور شود و ناخالصی آن به بالای ٨هزار میکروموس برسد.
یک روز پیش از این اداره آبفای آبادان در اطلاعیه‌ای خبر داده بود که شوری آب رودخانه بهمنشیر به حد آب دریا رسیده و به دلیل شوری بسیار نمی‌توان از آن برداشت کرد و این امر کاهش تولید آب آبادان را به دنبال داشته است. شوری آب هم از مدت‌ها پیش خشکاندن ریشه تمام نخلستان‌ها را آغاز کرده بود و حالا جان مردم را به لب رسانده است. در این اطلاعیه خبر دیگری هم داده شد: «تا پایان تیرماه که خط دوم «آب‌رسانی غدیر» کامل می‌شود، ناچار به سهمیه‌بندی آب شرب هستیم.»
سهمیه‌بندی در حالی است که همین یک هفته پیش اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری از عزم جزم دولت برای رفع مشکل آب شرب شهرهای آبادان و خرمشهر در کوتاه‌ترین زمان ممکن گفته بود. همه از بحران آب در این دو شهر باخبرند. مثل استاندار که چهار روز پیش گفته بود: «آب لوله‌کشی مردم آبادان و خرمشهر آب نمک است.» یا جلیل مختار، نماینده آبادان که اواخر خرداد در تذکری به حسن روحانی گفت: «شوری آب آبادان و خرمشهر امان مردم را بریده است».
این میزان شوری و گل‌آلودی آب بی‌سابقه است
مردم آبادان از کیفیت آب گلایه دارند. آقای حسین‌زاده از ساکنان منطقه ذوالفقاری آبادان است و به «شهروند» می‌گوید از یک ماه پیش تا الان حتی نمی‌شود آب لوله‌کشی را به صورت زد، آن‌قدر که شور است و گل‌آلود: «آب آبادان از اول شور بوده، بیشتر خانواده‌ها هم دستگاه تصفیه خانگی دارند، اما از یک ماه پیش، شوری آب خیلی زیاد شد، فقط هم شوری نبود، آب گل‌آلود است و بو می‌دهد. از ساعت ١٢ شب تا صبح آبمان قطع می‌شود و در طول روز هم آب کیفیتی ندارد.» آقای حسین‌زاده نزدیک به دو ماه است که ساکن منطقه ذوالفقاری است: «قبلا وضع خوب بود، الان این‌طور شده، این‌قدر آب شور است که حتی شست‌وشوی معمولی را هم نمی‌توانیم با آن انجام بدهیم، پخت‌وپز که به کنار.» با همه اینها آنها هنوز از دستگاه تصفیه خانگی استفاده می‌کنند تا شاید کیفیت آب کمی بهتر شود، اما به گفته آقای حسین‌زاده، دستگاه تصفیه آب، دیگر نمی‌تواند خیلی کیفیت آب را عوض کند: «بیشتر مردم این محله آب می‌خرند.»
حسین‌زاده می‌گوید که فروش آب از روزگار قدیم در آبادان رایج بوده و حالا از یک ماه پیش، رونق بیشتری گرفته است: «برخی از آب‌فروش‌ها با سه‌چرخه در محله‌ها می‌چرخند و آب می‌فروشند، یک جاهایی هم برای فروش آب در نظر گرفته شده که همه‌شان شخصی است، سازمان یا نهادی متولی آب‌فروشی نیست.» آنها در این شرایط بشکه ٢٠ لیتری آب را ٥٠٠ تومان می‌خرند: «اگر مصرف آب خانواده‌ای بالا باشد، باید روزی چند بار آب بخرد.» به تازگی ویدیویی هم منتشر شد که نشان می‌داد مشکل آب به دلیل سد گتوند یا برخی از سدسازی‌ها این‌گونه شده است.» اهالی این محل می‌گویند که آب آبادان، خیلی‌ها را بیمار کرده، عفونت کلیه و سنگ‌کلیه شایع‌ترین آن است و حالا با تشدید شوری و آلودگی آب، احتمال ابتلا به بیماری‌های گوارشی هم بیشتر می‌شود: «حدود ١٠سال پیش، از طرف خود مسئولان تانکرهایی در شهر قرار داده بودند که به صورت رایگان به مردم آب می‌دادند، بعد گفتند که این آب بهداشتی نیست و دیگر تانکرها را جمع کردند.»خانم مهران‌فر هم ساکن محله ذوالفقاری است و می‌گوید که مشکل آب تنها به این محله محدود نمی‌شود، منطقه امیری هم چنین مشکلی دارد و محله‌های دیگری هم هستند که درگیر چنین مسأله‌ای هستند: «آب خانه ما تا چند روز پیش از ساعت ١٠ صبح تا ٨ شب قطع می‌شد و حالا دو سه روزی است که از ساعت ٣ ظهر تا ٦ بعدازظهر قطع می‌شود. ساعت‌های قطعی آب را به خاطر اعتراض‌های مردم کمتر کردند.» خانواده مهران‌فر، تصفیه منزلی‌شان را قطع کرده‌اند، چرا؟ چون با این میزان شوری آب، دستگاه خراب می‌شود: «آب مورد نیازمان را از بیرون می‌خریم.» آنها نزدیک به ١٥سال است که در این منطقه زندگی می‌کنند و می‌گویند که تا به حال چنین اتفاقی نیفتاده بود: «قبلا اتفاق افتاده که مثلا برای نیم ساعت یا یک ساعت آب قطع شده باشد، اما این وضع بی‌سابقه است.» آنها می‌گویند این مشکل به خاطر کم‌آبی اتفاق افتاده و می‌خواهند برای روزهای مبادا، آبگیری کنند.
یک سال و نیم گزارش بدون نتیجه
غلامرضا شرفی، نماینده آبادان، وقتی می‌خواهد از شهرش حرف بزند، صدایش می‌گیرد. برای گفتن حرف‌هایش نیاز دارد به صاف‌کردن گلویش تا بغض برود: «وضعیت آب آبادان کاملا به صورت امنیتی درآمده است. ما یک سال و ٥ ماه است که درباره وضع بد آب آبادان به کوچک و بزرگ این مملکت گزارش دادیم، دولتمردی نبود دق‌البابش نکرده باشیم ولی هیچ اتفاق مثبتی نیفتاد؛ من این را کاملا بی‌تعهدی مسئولان می‌دانم که یک سال و ٥ ماه بعد از همه گزارش‌هایی که به آنها دادیم، هیچ اتفاقی نیفتاد.»
١٧ سال است که آبادان دارد برای آب کشته می‌دهد، ١٧ سال است قرار است آب از کویر به آبادان برسد. کار به جایی رسیده که مسئولان شهر می‌زنند در سر خودشان که کاری بکنند. شرفی اینها را با درد، وقتی روی تخت بیمارستان خوابیده، پشت تلفن به «شهروند» می‌گوید: «چرا این مردم باید آب شور بخورند و برای این آب شور پول هم بدهند؟ تصفیه‌کن و پمپ هم بخرند، برای خرید آب شیرین ساعت‌ها در صف بایستند. آخر چقدر ظلم و تبعیض؟» او از شوری آب بهمنشیر می‌گوید که اخیرا باعث شده وضع آب آبادان بدتر از قبل هم بشود: «آب بهمنشیر که می‌آمد به آبادان شور است و قابل استفاده نیست. آبفا امروز کیفیت این آب را به من گزارش داد، این آب را دام هم نمی‌خورد، اگر پای درخت ریخته شود، درخت را خشک می‌کند.»آن‌طور که نماینده آبادان می‌گوید، خرید آب توسط مردم آبادان که تصاویرش دست به دست می‌شود، صحت دارد؛ مردم آبادان بشکه‌های ٢٠ لیتری آب شیرین را حدود سه تا چهار‌هزار تومان می‌خرند که با کرایه حملش تا خانه می‌شود ٨هزار تومان: «بعضی خانواده‌ها روزی دو تا سه مرتبه باید آب بخرند.» به گفته او: «در آبادان بخش‌هایی هست که چاه‌های سازمانی دارند مثل منطقه نفت؛ آنها تصفیه‌کن جداگانه دارند.» نکته مهم دیگری که شرفی درباره‌اش حرف می‌زند این است که ظاهرا آبی که در پالایشگاه آبادان هم استفاده می‌شود، شور است و باعث خورندگی لوله‌ها می‌شود: «مسئولان پالایشگاه نامه نوشته‌اند به شورای تأمین و نمایندگان که تأسیسات دارد خراب می‌شود، آب شور در لوله‌ها رسوب می‌کند.»
این‌طور که پیداست در بعضی مناطق آبادان، جیره‌بندی آب جدی‌تر است؛ مانند منطقه ذوالفقاری، بهمنشیر ١٧ و ....
آبادان و آب گل‌آلود، شور و حالا جیره‌بندی
مونا حيدري- عضو انجمن همراهان محيط‌زيست | آبادان چند وقتي است كه با مشكلاتش تعريف مي‌شود. گردوغبار، مشكل آب شرب مردم، وضعيت بهداشتي بد شهروندان به دليل همان مشكل آب شرب و.... مشكلات آب شرب شهروندان به جايي رسيد كه صحبت از جيره‌بندي آب شرب به ميان آمد، اما مسأله‌اي به نام جيره‌بندي آب را به آن صورت كه از آن سخن به ميان آمد، نداريم، البته بعضي از مناطق با قطعي آب روبه‌رو هستند. واقعيت مشكل آب آبادان اين است كه آب‌شور در لوله‌ها جريان دارد و بعد از قطعي آب چيزي كه از لوله‌ها خارج مي‌شود، آب گل‌آلود است. درواقع علاوه‌بر شوري آب با معضل گل‌آلود‌بودن آب هم روبه‌رو هستيم. يكي از راه‌حل‌هاي اين مشكل توزيع آب شرب بشكه‌اي و بطري‌اي در بعضي مناطق بود -از سال ٨٤ اين راه‌حل اجرايي شد- كه همان هم با مشكل روبه‌رو شده است، به‌طوري كه اين آب شرب‌ها در مناطق به در منازل آورده مي‌شدند تا شهروندان بتوانند خريداري كنند و اين در حالي است كه درحال حاضر همان آب شرب را هم به شكل قبلي نداريم، چون همان آب هم شور شده است، براي همين شهروندان براي مصرف روزانه آب‌معدني تهيه مي‌كنند. درواقع شهروندان آباداني سال‌هاي‌سال است كه از آب لوله‌كشي‌شده براي شرب بهره نمي‌برند. در سال‌هاي گذشته آب لوله‌كشي براي شست‌وشو استفاده مي‌شد كه درحال حاضر همان بهره را هم نمي‌شود از آن برد و حتي براي استحمام هم بايد آب تهيه كنيم. بشكه يك‌‌ليتري ١٠٠٠تومان. اگرچه گفته‌هاي جسته‌وگريخته از توزيع مجاني آن روايت مي‌كردند كه صحت ندارد. آب شیرینی هم كه توسط شهروندان خريداري مي‌شود، آبي است كه بخش خصوصي با نصب تصفيه پمپ‌ها آن را تهيه مي‌كند و مي‌فروشد و شهروندان علاوه بر تقبل هزينه تهيه آب شرب و مصرفي خود هزينه آب لوله‌كشي‌شده را نیز به سازمان آب و فاضلاب پرداخت می‌كنند. يكي ديگر از راه‌حل‌هايي كه براي اين معضل ارایه‌شده طرح غدير است؛ طرحي براي آبرساني به آبادان، طرحي كه برمبناي گفته‌ها قرار بود ١٥تيرماه اجرايي شود و حالا احتمالات از اين مي‌گويند كه شايد اين طرح تا آخر تيرماه هم اجرايي نشود. قرار بر اين است با اجرايي‌شدن طرح غدير آب شرب آبادان از كرخه تامين شود و شهروندان آبادان ديگر با اين معضل روبه‌رو نباشند. مطمئنا خبر دقيقي در اين مورد وجود ندارد. البته كليپ‌هايي دست‌به‌دست مي‌شوند كه نشان از اين دارند آب شرب شيرين لوله‌كشي شده آبادان از بعضي مسيرها به جاهاي ديگر منتقل مي‌شود، اما اين‌كه اين كليپ‌ها تا چه اندازه صحت دارد به شخصه اطلاع ندارم. يكي ديگر از مسائلي كه آبادان با آن روبه‌رو است، مسائل بهداشتي است. مشكلاتي كه بخشي از آنها به مشكل گردوغبار و آب شرب منطقه برمي‌گردد، به‌طوري كه بعضي از شهروندان آبادان با سوزش چشم، مشكلات پوستي و... دست به گريبان هستند.
