این در حالی است که معلولان در زمره اقشاری هستند که تأمین نیازهای دسترسی برای آن‌ها مستلزم به‌کارگیری تدابیر و تمهیدات ویژه‌ای بوده و به‌عنوان پیش‌نیاز سایر خدمات شغلی، آموزشی، بهداشتی، تفریحی، ورزشی و رفاهی تلقی می‌شود.
شهرستان کرج به‌عنوان یکی از کلان‌شهرهای ایران با داشتن حدود 28 هزار معلول تحت پوشش اداره کل بهزیستی البرز از آمار قابل‌توجهی در این زمینه برخوردار است. با نگاهی گذرا به سطح معابر و خیابان‌های شهر کرج متوجه خواهیم شد که این شهر با مشکلات عدیده‌ای در خصوص تردد و دسترسی آسان و راحت افراد معلول به خدمات شهری روبه‌رو است.
معلولان در مواجه با مشکلات شهرسازی
در شهری که حتی افراد عادی از وجود چاله‌چوله‌های معابر گلایه دارند، قطعا وجود بسیاری از مسائل دیگر ازجمله مسطح نبودن سطح معابر، عدم وجود رمپ بین پیاده‌روها و خیابان‌ها، نبود امکانات مناسب برای استفاده از پل‌های هوایی، وجود پله‌ها در مسیر دسترسی به بانک‌ها و بسیاری از ساختمان‌های عمومی ضروری، محرومیت استفاده از پارک‌ها و فضاهای تفریحی به دلیل نبود استانداردهای ویژه معلولان در طراحی این فضاها، زندگی برای قشر معلول را دچار مشکل و بحران کرده است و باعث شده است آن‌ها تبدیل به افرادی منزوی و افسرده شوند. وجود این مسائل در تقابل کامل با حقوق مساوی همه شهروندان در بهره‌مندی از خدمات شهری و شهروندی قرارگرفته است. به‌عبارت‌دیگر معلولان به‌عنوان شهروندان جامعه دارای حق‌وحقوقی هستند که باید به آن‌ها توجه شود.
وحید رجبلو، کارآفرین توانیاب کرجی در خصوص مشکلات موجود در خصوص وضعیت تردد معلولان گفت: 90 درصد پیاده‌روهای کرج برای افراد معلول قابل رفت‌وآمد نیست؛ جدا از این، معضل پارک خودروها در مسیر عبور عابران هم مشکلات زیادی ایجاد کرده است. این وضعیت خطرات زیادی را برای معلولان و همراهان آنان ایجاد می‌کند چون گاهی مواقع مجبور می‌شوند فرد معلول را از روی جدول عبور دهند که این خود ممکن است به حادثه منجر شود.
رجبلو افزود: از طرف دیگر، غیرقابل‌عبور بودن پیاده‌روها ما را مجبور به گذر از خیابان می‌کند که با نحوه رانندگی برخی رانندگان و بی‌توجهی آنان، احتمال بروز حادثه افزایش می‌یابد. بارها شده به رانندگانی که خودرو خود را در مقابل رمپ پیاده‌روها پارک می‌کنند اعتراض کرده‌ام اما حاضر به جابه‌جایی خودرو نمی‌شوند.
لزوم بهسازی معابر برای معلولان
معلولان به‌عنوان شهروندان جامعه همانند سایر افراد جامعه از امکانات و حقوق مساوی زندگی شهرنشینی بهره‌مند شوند. توجه به موضوع طراحی و مناسب‌سازی فضاهای شهری گام مهمی در راستای حمایت از این قشر به شمار می‌آید و موجب می‌شود که آن‌ها به‌سان تمامی افراد جامعه به‌صورت مستقل به فعالیت‌های اجتماعی خود بپردازند.
احدا... احمدی پرگو، معاون شهرسازی و معماری شهرداری کرج در این زمینه گفت: رشد و توسعه هر جامعه مستلزم به‌کارگیری توانایی‌های موجود در آن جامعه است که یکی از راه‌های تحقق آن، تأمین بستر کالبدی مناسب برای حضور فعال افراد و ایجاد فرصت‌های مساوی برای اقشار مختلف در جابجایی و دسترسی به ساختمان‌های عمومی و فضاهای شهری است. مناسب‌سازی معابر شهری، برای معلولان جسمی و عابرین پیاده، ازجمله رویکردهای عدالت محورانه در برنامه‌ریزی و مدیریت شهری معاصر محسوب می‌شود. به‌نحوی‌که همه آحاد جامعه باید قادر باشند آزادانه و بدون خطر در محیط پیرامون خود اعم از ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابر شهری تردد کنند و از کلیه حقوق اجتماعی خود برخوردار شوند.
تسریع در روند مناسب‌سازی فضاهای شهری
در راستای اقدامات انجام‌شده در خصوص بهسازی سطح معابر کرج ویژه معلولان، معاونت شهرسازی و معماری شهرداری کرج اقدام به تهیه چک‌لیست الزامات طراحی ساختمان‌های عمومی جهت کنترل نقشه‌های کلیه ساختمان‌های عمومی در زمان صدور پروانه ساختمانی و مجموعه ضوابط و دستورالعمل‌های مناسب‌سازی معابر شهری در زمان صدور پایان کار ساختمانی، بر مبنای مجموعه قوانین و مصوبات شورای عالی معماری و شهرسازی ایران و آخرین ویرایش مباحث مقررات ملی ساختمان نموده است. بااین‌وجود جهت دستیابی به این مهم و ایجاد وحدت رویه در تعیین کدهای ارتفاعی اجراشده و اجرای صحیح رمپ پارکینگ و عدم احداث پله در پیاده‌رو شامل جانمایی باغچه، مبلمان شهری و ... نیز در زمان کنترل نماهای ساختمانی به‌منظور رعایت ضوابط و مقررات مناسب‌سازی، پیوستگی و یکسان‌سازی پیاده‌روها، کنترل و بررسی می‌شود.
احمدی پرگو افزود: به‌منظور تسریع در روند مناسب‌سازی فضاهای شهری، مقررشده است، بودجه‌ای جهت مناسب‌سازی برخی از معابر در سطح شهر توسط شهرداری‌های مناطق تخصیص داده شود. او افزود: بر اساس مصوبه مورخ 17/ 10/ 1397 شورای اسلامی شهر کرج ستاد مناسب‌سازی شهرداری کرج با حضور کلیه معاونت‌های شهرداری کرج در راستای پیگیری و ایجاد هماهنگی‌های لازم تشکیل که با برگزاری جلسات مستمر، ساماندهی و رفع معضلات موجود در فضاهای شهری به‌منظور مناسب‌سازی را در دستور کار خود قرار داده است. او ابراز امیدواری نمود اجرای ضوابط و مقررات تدوین‌شده زمینه‌ساز اصلاح و بهبود فضاهای شهری در جهت افزایش حضور پذیری معلولین و استفاده از امکانات و خدمات عمومی شود.
بهسازی معابر منطقه 7 کرج جهت تردد معلولان
در تیرماه سال جاری بهسازی معابر منطقه هفت کرج ازجمله خیابان‌های ششم و هشتم فاز یک رجایی شهر جهت تردد معلولین، نابینایان و کم‌توانان انجام‌شده است.
حمید صمیمی معاون امور عمرانی و ترافیک منطقه هفت شهرداری کرج گفت: در این پروژه تمام شیب‌ها و پله‌های غیراستاندارد از سطح معابر حذف شد و شیب‌های استاندارد و خط‌کشی تردد نابینایان در این مسیرها صورت گرفت به‌گونه‌ای که یک معلول یا نابینا می‌تواند بدون مانع از ابتدای خیابان آزادی تا خیابان ملکشاه تردد کند. او بیان کرد: مناسب‌سازی خیابان ششم با هزینه ۱۵۰ میلیون تومانی انجام شد و بهسازی خیابان هشتم نیز بالغ‌بر ۵۰۰ میلیون تومان هزینه در بر داشته است؛ همچنین در خیابان ششم جنب پارک آزادی بین خیابان‌های ششم و هفتم نیز مناسب‌سازی معابر جهت تردد نابینایان و معلولین به‌صورت کامل انجام‌شده است.
ضعف‌هایی که به چشم می‌آید
در اکثر شهرهای توسعه‌یافته دنیا شاهد حضور فعال معلولان در جوامع شهری هستیم که به‌واسطه وجود تجهیزات و امکانات مدرنی که دارا هستند به‌صورت مستقل به انجام اهداف و فعالیت‌های شخصی خود می‌پردازند. این در حالی است که در کشور ما با توجه به وجود آمار قابل‌توجه معلولان هنوز با ضعف‌های بی‌شماری مواجه هستیم. توجه به امر مناسب‌سازی معابر شهری باهدف اینکه اقشار مختلف مردم به‌ویژه افراد ناتوان، سالمند، معلول و جانبازان باید آزادانه، با امنیت کامل و بدون احساس خطر در محیط اطراف خود ازجمله اماکن عمومی، محیط شهری، ساختمان‌های عمومی واداری، پیاده‌روها و خیابان‌ها تردد کنند، باید موردتوجه بیش‌ازپیش مسئولان دستگاه‌های اجرایی قرار گیرد.
شهرداری به‌عنوان نهادی که وظیفه مستقیم نسبت به بهسازی محیط شهری و مناسب‌سازی معابر برای حضور معلولان در سطح شهر را دارد، موظف است به اصلاح شرایط و مشکلات موجود در این حوزه بپردازد و کرج را مهیای زندگی تمام افراد جامعه کند. قطعا تحقق این امر مستلزم تعهد مسئولان و همکاران بین بخشی است.
