روز جهانی موسیقی (به انگلیسی world music day) هر سال ۲۱ ژوئن مصادف با 31 خرداد است.در این مطلب اطلاعاتی درباره موسیقی چیست؟ تاریخچه و هدف روز جهانی موسیقی و تقسیم بندی موسیقی در اختیار شما عزیزان قرار می دهیم.
روز جهانی موسیقی
۲۱ ژوئن، آخرین روز بهار مصادف با بلندترین روز سال، روز موسیقی یا به عبارتی روز جهانی موزیک نامیده میشود. روز ۲۱ ژوئن در کشور فرانسه تعطیل رسمی است.
تاریخ دقیق روز جهانی موسیقی در تقویم 1401
سه شنبه 31 خرداد برابر با ۲۱ ژوئن تاریخ دقیق روز جهانی موسیقی در سال 1401 است.
هدف روز جهانی موسیقی
هدف از نامگذاری روز جهانی موسیقی ترویج صلح و آرامش و اجرای موسیقی با کیفیت برای همه مردم است.
تاریخچه روز جهانی موسیقی
این تاریخ در ابتدا توسط لرد یهودی منوهین (Lord Yehudi Menuhin) نوازنده افسانه‌ای ویلن به شورای بین‌المللی موسیقی پیشنهاد شد. این شورا در سال ۱۹۴۹ میلادی و توسط سازمان یونسکو بنیان گذاشته شد و ترویج موسیقی و البته، پذیرش گوناگونی‌ها و انواع مختلف این هنر از اهداف این سازمان است. لرد منوهین در سال ۱۹۷۳ میلادی، و با حمایت این شورا، اولین روز جهانی موسیقی را در تاریخ یک اکتبر ترتیب داد. شاید جالب باشد بدانید که این روز، با پانزدهمین مجمع سالانه شورای بین‌المللی موسیقی در شهر لوزان در سوییس همزمان بود که اهمیت بیشتری به آن می‌بخشید. از آن زمان تا به امروز، روز جهانی موسیقی در بیش از ۱۵۰ کشور جهان گرامی داشته میشود و هر ساله جشن‌های مفصلی برای آن ترتیب داده میشود.
برنامه‌های روز جهانی موسیقی
در روز جهانی موسیقی و موزیک بسیاری از موسیقی‌دانان سراسر دنیا، اقدام به برگزاری کنسرت رایگان در پارک‌ها، ایستگاه‌های مترو و قطار و حتی موزه‌ها به جای سالن‌های عظیم و باشکوه می‌کنند.
موسیقی چیست؟
موسیقی یا موزیک ( musique) یا خُنیا یکی از فعالیت‌های بشری است که بُن‌مایه تشکیل‌دهنده آن، صدا و سکوت است. عناصر اصلی تشکیل‌دهنده موسیقی شامل زیروبمی (نَواک) (تعیین‌کننده ملودی و هارمونی) و ضرب‌آهنگ (ریتم است. موسیقی را هنر بیان احساسات به وسیله آواها گفته‌اند که مهم‌ترین عوامل آن صدا و ریتم هستند و همچنین دانش ترکیب صداها به گونه‌ای که خوش‌آیند باشد و سبب انبساط و انقلاب روان گردد نیز نامیده میشود.
موسیقی، به هر نوا و صدایی گفته میشود که شنیدنی و خوش‌آیند باشد و انسان یا موجودات زنده را دچار تحولی کند. موسیقی بیان احساسات انسان است به وسیله اصوات. موسیقی هنری است دارای نوا و سکوت.
واژه موسیقی از واژه‌ای یونانی و گرفته شده از کلمه Mousika و مشتق از کلمه Muse می‌باشد که نام رب‌النوع حافظ شعر و ادب و موسیقی یونان باستان می‌باشد.
در زبان فارسی به موسیقی خُنیا گفته می‌شد که از ریشه «خونیاک» زبان پارسی میانه و «هو نواک» اوستایی است که خود آن از دو بخش تشکیل شده: «هو» به معنای نیک، زیبا، خوش (برای نمونه در واژهٔ «هومن» به معنای نیک‌اندیش)، و «نواک» به معنای نوا. در کل هونواک، خونیاک و خنیا به معنی «نوای خوش» است. پیشوند خو (به معنای خوش) در واژگان دیگری مانند خجیر، خسرو، خرم نیز دیده میشود.
موسیقی در ایران
موسیقی در ایران سابقه‌ای دیرینه دارد و به دوران ایران باستان بازمی‌گردد. ایران خاستگاه موسیقی‌هایی غنی و متنوع است و موسیقی سنتی ایران به عنوان یکی از مؤلفه‌های فرهنگ و هنر ایرانی به‌شمار می‌رود. تقریباً تمامی اقوام ایرانی دارای موسیقی محلی خاص خود می‌باشند.
روز موسیقی در تقویم ایران
آنچه از تاریخ برگزاری روز موسیقی در تقویم ایران بر می‌آید این است که روز تولد ابونصر محمدبن فارابی که مصادف با نهم مهرماه است به عنوان روز ملی موسیقی در میان اهالی موسیقی شناخته شده است.
موسیقی از زبان افراد معروف
ارسطو : موسیقی را یکی از شاخه‌هاي ریاضی معرفی کرد و فیلسوفان اسلامی هم نظر او را پذیرفته‌اند مانند ابن سینا کـه در کتاب خود دربخش ریاضی از موسیقی نام برده است.
ارسطو :موسیقی حکمتی اسـت کـه نفوس بشر از اظهار آن در قالب الفاظ درمانده است بنابر این آنرا در قالب اصوات ظاهر می‌سازد.
افلاطون :او می گوید موسیقی یک ناموس اخلاقی اسـت کـه روح بـه جهانیان، و بال به تفکر و جهش بـه تصور، و ربایش بـه غم و شادی و حیات بـه همه ی چیز می‌بخشد. موسیقی روح انسان را مناسب و هماهنگ میکند و استعداد پذیرش عدالت را در وی برمی‌انگیزد.
ابونصر فارابی:از نظر ابونصر فارابی «از بزرگ ترین فلاسفه و دانشمندان ایرانی عصر اسلام» موسیقی علم شناسایی الحان و شامل دو علم اسـت؛ علم موسیقی عملی و علم موسیقی نظری.
ابوعلی سینا: از نظر ابوعلی سینا «دکتر، ریاضی‌دان، منجم، فیزیک‌دان، شیمی‌دان، زمین‌شناس، شاعر، منطق دان و فیلسوف ایرانی» موسیقی علمی اسـت ریاضی کـه در آن از چگونگی نغمه‌ها از نظر ملایمت و سازگاری، و چگونگی زمان‌هاي بین نغمه‌ها بحث میشود.
بتهوون:بتهوون «موسیقیدان و آهنگساز برجسته‌ي آلمانی» آهنگ یا موسیقی را مظهری میداند عالی‌تر از هر علم و فلسفه‌اي. از نظر او موسیقی هنر زبان دل و روح بشر و عالی‌ترین تجلی قریحهٔ انسانی اسـت. بتهوون می گوید: “آنجا کـه سخن از گفتن بازمی‌ماند موسیقی آغاز میشود”.
لئوپددوفن:ریشه موسیقی بـه عهد کهن ارتباط دارد. در واقع همان روزی کـه انسان توانست برای اولین بار خوشی‌ها و رنج‌هاي خودرا با صدا نمایش دهد، مبدأ موسیقی بـه‌شمار می آید.
هگل «فیلسوف بزرگ آلمانی»: انچه موسیقی متعلق بخود می داند همان اعماق زندگانی درون شخص اسـت موسیقی هنر خاص روح اسـت و بـه‌طور مستقیم بـه روح خطاب میکند.
واگنر:آهنگساز، رهبر ارکستر، نظریه‌پرداز موسیقیدان و مقاله‌نویس آلمانی در تعریف آهنگ می گوید: مـن موسیقی را تنها وسیله لذت گوش بـه‌شمار نمی‌آورم بلکه آنرا محرک قلب و مهیج احساسات می دانم. موسیقی عالی‌ترین هنرهاست. موسیقی متعلق بـه دل اسـت و جاییکه دل نیست موسیقی هم وجود ندارد.
نیچه:فیلسوف، شاعر، منتقد فرهنگی، آهنگساز و فیلولوژیست کلاسیک بزرگ آلمانی معتقد اسـت کـه تمام پدیده‌ها در مقایسه با موسیقی تنها نمادند. زندگی بدون موسیقی اشتباهی بزرگ بوده‌اسـت.
تقسیم بندی موسیقی
تقسیم بندی موسیقی براساس زمان یا دوران پیدایش:
- موسیقی قرون وسطی
- موسیقی رنسانس
- موسیقی دوره باروک
- موسیقی کلاسیک
- موسیقی رومانتیک
- موسیقی مدرن
- موسیقی معاصر
تقسیم بندی موسیقی براساس مکان
- موسیقی بومی
- موسیقی نواحی
- موسیقی شرقی
- موسیقی غربی
- موسیقی ایرانی
- موسیقی عربی و …
تقسیم بندی موسیقی براساس ساختار آواشناسی
کوانتو تونیک «بـه آن دسته از موسیقی‌هایي کـه دارای نت‌هاي جداگانه مشخص با فاصله موسیقایی باشد میگویند». استریم تونیک «بـه موسیقی بدون فواصل – موسیقی دارای نت‌هاي پیوسته می گویند».
تقسیم بندی موسیقی براساس ساختارگام
- گام کروماتیک
- گام دیاتونیک
تقسیم بندی موسیقی براساس اولویت کلام یا ساز
- موسیقی کلامی
- موسیقی بی‌کلام
تقسیم بندی موزیک براساس کاربرد
- موسیقی درمانی
- موسیقی رقص
- موسیقی فیلم
- موسیقی نظامی «مارش»
تقسیم بندی از لحاظ سازبندی «ارکستراسیون»
- موسیقی تک سازی «Solo»
- موسیقی سمفونیک
- موسیقی اپرا
- دو نوازی «دوئت»
- سه نوازی «تریو»
- چهارنوازی «کوارتت»
- موسیقی تلفیقی «فیوژن»
- موسیقی ضربی
- موسیقی آرشه‌اي «مانند کوارتت زهی، گروه ساز‌هاي بادی»
- موسیقی آوایی «وکال» – مانند آثار ارکستر آوازی تهران یا گروه کر کلسیا
تقسیم بندی بر پایه فرم موسیقی
- سونات
- سمفونی
- پرلود «پپش درآمد»
- مینوئت
- پیشنوا «اُورتور»
- کنسرتو
- لایتموتیف یا نغمه معرف «leitmotiv بـه معنی نغمهٔ راهبر یا شاخص»
تقسیم بندی بر اساس دستگاه یا مقام «در موسیقی ایرانی»
موسیقی سنتی ایرانی شامل هفت دستگاه و پنج آوازاست. هفت دستگاه عبارتند از:
- دستگاه ماهور
- دستگاه شور
- دستگاه همایون
- دستگاه نوا
- دستگاه سه گاه
- دستگاه چهارگاه
- دستگاه راست پنجگاه
پنج آواز :
- آواز بیات ترک
- ابوعطا
- افشاری
- دشتی
- اصفهان
