به گزارش خبرنگار معارف ایرنا نشست تبیینی آغاز فعالیت های قرارگاه ملی امداد اجتماعی روز گذشته با حضور سعید محمد مشاور رئیس جمهور و دبیر شورای عالی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی برگزار شد. محمد در این نشست با اشاره به تاکید رهبر معظم انقلاب مبنی بر لزوم استفاده از ظرفیت های مردمی در نهادهای خودجوش غیردولتی برای ترویج فرهنگی اسلامی گفت: انجام کار در مجموعه های دولتی با کندی و افت و خیز روبروست، ولی بهره گیری از ظرفیت های خودجوش مردمی، این نواقص را ندارد. به همین دلیل رهبر معظم انقلاب، دغدغه آسیب های اجتماعی و راهکارهای مقابله با آن را دارند.
مشاور رئیس جمهور با بیان وضعیت مناطق آزاد گفت: در جامعه یک و نیم میلیون نفری در هشت منطقه آزاد که معمولا مناطق مرزی هستند با مشکلات و محرومیت های بسیاری روبرو هستیم؛ همچون چابهار که با درصد بالایی از حاشیه نشینی مواجه است، در صورتی که تا اسم مناطق آزاد می آید همه به یاد کیش می افتند ولی کیش و قشم نیز با وجود چهره زیبا، درگیر مشکلات بسیاری هستند.
وی از سفارش رهبر انقلاب برای استفاده از ظرفیت جامعه مداحان و هیات های مذهبی به منظور بهبودی وضعیت اجتماعی فرهنگی مناطق آزاد سخن گفت و افزود: البته چنین جلساتی را نیز با طلاب حوزه های علمیه داشته ایم تا از ظرفیت و حضور آنان در مناطق بهره ببریم و همچنین با گروه های جهادی ارتباط خوبی داریم.
حجت الاسلام احمد پناهیان نیز با اشاره به مسئولیت سخنرانان و مداحان گفت: ما باید کار جهادی را با علم پیوند بدهیم بگونه ای که مشکلات مردم حل شود ولی تعالی دهی را هم مد نظر داشته باشیم. مرتضی طاهری مداح اهل بیت نیز در این نشست گفت: مردم نسبت به نوکران اهل بیت علاقه خاصی دارند، چنانچه همواره در مراحل حساس، دلشان با نظام، انقلاب و اهل بیت بوده است و امیدوارم گامی برای حل مشکلات مردم در این قرارگاه برداشته شود.
قرارگاه امداد اجتماعی در همین راستا فعالیت خود را آغاز کرده و معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری دبیرخانه مناطق آزاد در گفت و گو با ایرنا برنامه های این قرارگاه را تشریح کرد.
مهدی حسین‌زاده اظهار داشت: مهم‌ترین راه توقف رشد آسیب‌های اجتماعی و در گام بعد، کاستن از آن‌ها، مواجهه علمی و تخصصی است. بر همین اساس قرارگاه ملی امداد اجتماعی با تشکیل شورای علمی متشکل از اساتید این حوزه و کارگروه‌های تخصصی که پژوهشگران و فعالان اجتماعی در حوزه آسیب‌های اجتماعی در آن حضور دارند، تمامی اقدامات را مبتنی بر رویکرد علمی و حل‌مساله‌ای به آسیب‌های اجتماعی طراحی کرده است.
وی افزود: پژوهشگران و نظریه‌پردازان فراوانی در دنیا به این موضوع ها پرداخته‌اند و دستاوردهای بسیاری هم داشته‌اند و ما هرگز نباید خود را از این دستاوردها محروم سازیم و لذا نگاه ما انباشتی و مبتنی‌بر تجربیات موفق گذشته است. البته بنده با پیروی کورکورانه از نظریه‌های موجود اصلا موافق نیستم. چون باید در راهکارهایی که برای مسائل و آسیب‌های اجتماعی در نظر می‌گیریم، به اقتضائات فرهنگی، بومی، تاریخی و جغرافیایی نیز به شدت و به‌دقت توجه کنیم و اگر این نظریه‌ها را به‌صورت کورکورانه به اجرا درآوریم، نه‌تنها از این مسائل و آسیب‌ها کم نمی‌کند، بلکه مشکلات دیگری را هم ایجاد کند اما این ملاحظات هرگز نباید مانع از اتخاذ رویکرد علمی در این زمینه شود؛ زیرا انجام اقدامات غیرعلمی پیامدهای ناگوار بسیاری بر جای می‌گذارد و می‌توان گفت یکی از علل اصلی تاسیس این قرارگاه، ارایه الگوی درست نظری و عملی در حوزه حل مسایل اجتماعی در کشور است.
نگاه همه‌جانبه، شرط ضروری پژوهش و اقدام در زمینه مسائل و آسیب‌های اجتماعی
حسین زاده گفت: مسائلی همچون طلاق، بیکاری، فقر و حاشیه‌نشینی دارای ماهیتی چندبعدی هستند و هیچ‌یک از علوم گوناگون به‌تنهایی نمی‌توانند آن‌ها را بررسی کنند و راهکارهایی گره‌گشا برای جلوگیری از رشدشان یا کاستن از آن‌ها پیشنهاد دهند. یکی از مشکلات مهم در زمینه مبارزه با مسائل و آسیب‌های اجتماعی همین رویکرد تک‌رشته‌ای به این مسائل است، به این معنا که اقتصاددانان، جامعه‌شناسان، روان‌شناسان و متخصصان علوم سیاسی به‌تنهایی درصدد یافتن راهکارهایی برای کنترل یا کمترکردن این مسائل هستند، در صورتی که هرگز ممکن نیست.
وی ادامه داد: بسیاری از مسائل و آسیب‌های اجتماعی ریشه‌ای اقتصادی دارند و بدون برنامه‌های اقتصادی جامع نمی‌توان گرهی از آن‌ها گشود. همچنین، هر تصمیم اقتصادی بدون شک پیامدهایی جامعه‌شناختی و روان‌شناختی دارد که هیچ اقتصاددانی نمی‌تواند به‌درستی آن‌ها را درک کند. برخی افراد از ما سوال می‌کنند که الگوی شما در تبیین و ورود به عرصه حل آسیب های اجتماعی چیست و من معتقدم یک رویکرد تلفیقی و میان‌رشته‌ای، بهترین و کارآمدترین رویکرد در مواجهه با مسائل اجتماعی امروز ماست. به همین دلیل در شورای علمی و در کارگروه‌های تخصصی از تمامی گرایش‌های تخصصی مرتبط با موضوع امداد اجتماعی استفاده می‌کنیم و نمی‌گذاریم نگاه صنفی و گروهی بر مسائل علمی سایه بیاندازد.
معاون دبیرخانه مناطق آزاد افزود: به عنوان نمونهحاشیه‌نشینی، پدیده‌ای بسیار پیچیده به حساب می‌آید که آمیزه‌ای از عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی است که دچار انواع برداشت های ذهنی در فهم و ارائه راهکار شده است. تصور بسیاری از مردم، حتی برخی از متخصصان، از حاشیه‌نشینی، فقط حلبی‌آباد است و اینکه ضرورتاً هرکس حاشیه‌نشین باشد، خلافکار و معتاد است. تصور نادرست دیگر این است که اگر این مناطق تخریب شود، مشکل حل می‌شود یا اگر خانه‌هایی در این مناطق برای این افراد ساخته شود، مشکل را به‌صورت کامل برطرف خواهد شد، در صورتی که هرکدام از این روش‌ها در کشورهای مختلف اجرا شده و به نتایج گوناگونی انجامیده است.
وی افزود: کمبود پژوهش‌های متنوع با رویکردها و روش‌های گوناگون یکی از علل و عوامل مهم چنین تصوراتی از حاشیه‌نشینی است. مثلا بسیاری از پژوهشگران برای پژوهش درباره این آسیب اجتماعی، فقط به اعداد و ارقام بسنده کرده‌اند و کوشیده‌اند این مساله را با یکی از نظریه‌های موجود تبیین کنند و شاید راهکارهایی کلی و نظری هم برای آن پیشنهاد بدهند، بدون اینکه از نزدیک با آن روبه‌رو شوند و افراد حاشیه‌نشین را درک کنند و جهان آن‌ها را بشناسند و از چرایی بروز این وضعیت برای آن‌ها از زبان خودشان آگاه شوند.
حسین‌زاده ادامه داد: مسائل اجتماعی افزون بر اینکه چندبعدی‌اند و باید این نکته را در بررسی و فهم آن‌ها و در ارائۀ راهکار برای آن‌ها در نظر گرفت، تا حد زیادی هم با هم مرتبط‌اند و کم‌وبیش همبستگی‌هایی هم بین آن‌ها وجود دارد؛ یعنی بعضی از این مسائل زمینه بروز مسائل بعدی را فراهم می‌کند. این نکته در بسیاری از پژوهش‌ها به چشم می‌خورد. مثلا بیکاری، باعث فقر می‌شود و فقر به حاشیه‌نشینی خانواده فقیر می‌انجامد و در مناطق حاشیه‌نشین احتمال بروز رفتارهای خلاف قانون و بروز اعتیاد افزایش می‌یابد؛ البته چنین سیری همیشه ثابت نیست و فقط یکی از روندها و همبستگی‌های موجود بین این مسائل را نشان می‌دهد.
