امروز کامپوزیت‌های دندانی رایج‌ترین موادی هستند که در کلینیک‌های دندانپزشکی هم از جنبه ترمیم دندان‌های خلفی و هم برای بازسازی دندان‌های جلویی مورد استفاده قرار می‌گیرند. شمار زیادی از انواع کامپوزیت دندان با ویژگی‌ها و عملکرد متفاوت براساس نیاز خاص هر بیمار در بازار مصرف وجود دارند. گاهی اوقات انتخاب مناسب‌ترین نوع و برند برای موارد ترمیمی یا زیبایی می‌تواند تا حدودی چالش برانگیز باشد. لازم به ذکر است که روش‌های متفاوتی برای اصلاح طرح لبخند وجود دارد.
با توجه به اهمیت سلامت و زیبایی دندان‌ها در این مطلب سعی کردیم تا شما را با این روش، کاربرد و انواع کامپوزیت دندان و برند‌های مختلفی که در بازار ایران وجود دارد آشنا کنیم تا شما را در انتخاب بهترین گزینه از انواع کامپوزیت دندان یاری دهیم.
کامپوزیت دندان چیست؟
کامپوزیت به مواد خمیری شکل به نام رزین (resin) گفته می‌شود که متخصص دندانپزشکی زیبایی با به کارگیری آن موارد متعددی مثل دندان‌های پوسیده، ترک خورده یا سیاه شده را ترمیم کرده و یا به جهت زیبایی و نظم و ترتیب دندان‌ها به طور مستقیم و لایه‌لایه روی دندان قرار می‌دهد و همانند مجسمه سازی بدون تراش یا با حداقل تراش آن را فرم می‌دهد. در نهایت هر لایه از کامپوزیت دندان توسط نور دستگاه لایت کیور روی دندان‌ها محکم شده و شکل می‌گیرد. کیفیت و ظرافت این روش به هنر دندانپزشک وابسته است و از چالش‌های آن می‌توان به رنگ مواد، خطوط و ضخامت کامپوزیت دندان اشاره کرد.
انواع کامپوزیت دندان
به طور کلی مواد کامپوزیتی به چهار دسته کلی طبقه بندی می‌شوند:
۱. ماکروفیل
۲. میکروفیل
۳. هیبرید، میکروهیبرید و نانو هیبرید
۴. نانوکامپوزیت
ماکروفیل یا دانه درشت
ماکروفیل اولین نوع کامپوزیت بود که روانه بازار شد. اندازه این ذرات بین ۱۰ تا ۵۰ میکرومتر است. این ذرات نسبتا بزرگ از استحکام خوبی برخوردار بودند، اما به لحاظ زیبایی شناختی ظاهر مطلوبی نداشتند، همچنین شکل دادن و پولیش آن‌ها کار دشواری بود، این ذرات به قدری بزرگ بودند که با چشم غیر مسلح نیز قابل رؤیت هستند. این موارد سبب شده تا امروزه از آن استفاده نکنند. شاید مواردی از این نوع را مشاهده کرده باشید که برای ترمیم مجدد به دندانپزشکی مراجعه می‌کنند.
میکروفیل یا ریزدانه
اواخر دهه‌ی ۱۹۷۰ موج جدید از کامپوزیت به بازار آمد. اندازه این ذرات زیر ۱۰۰ نانومتر بودند. با افزایش پولیش پذیری و پوشش زیبایی که داشتند از نوع ماکروفیل جلوتر زدند. اما این ذرات به قدری سخت نبودند تا بتوانند فشار دندان‌های پشتی را تحمل کنند. دو نمونه از میکروفیل‌های موجود در بازار امروز نسخه‌های مختلف هلیومولار از Ivoclar Vivadent و Renamel از Cosmedent است.
هیبرید، میکرو هیبرید و نانوهیبرید
این نوع کامپوزیت‌ها از سختی ماکروفیل و پولیش‌پذیری میکروفیل برخوردار بوده و شامل ترکیبی از ذراتی در اندازه ۱۰ تا ۵۰ میکرومتر هستند. نمونه‌هایی از نانو هیبرید‌های موجود در بازار امروز می‌توانند Tetric EvoCeram و IPS Empress Direct از Ivoclar Vivadent همراه با Herculite Ultra از Kerr نام برد. وقتی صحبت از میکرو هیبرید‌ها می‌شود، Herculite XRV از شرکت Kerr تنها نمونه است.
نانوکامپوزیت
این نوع جدیدترین نسل کامپوزیت است که توسط ۳M ESPE ثبت اختراع شد. Filtek Supreme Ultra Universal یک نانوکامپوزیت است که دارای ذرات ۲۰ نانومتر است. آنچه در مورد نانوکامپوزیت‌ها منحصر به فرد است و سبب شده که کاربرد آن گسترده‌تر از سایر انواع کامپوزیت دندان باشد، این است که ذرات با هم گروه می‌شوند و نانو خوشه‌ها را می‌سازند. این عمل سبب می‌شود تا ذرات کوچک همانند ذرات بزرگتر عمل کنند، در نتیجه سختی آن‌ها افزایش یافته و در برابر سایش و پولیش‌پذیری مقاوم‌ترند.
بهترین نوع کامپوزیت کدام است؟
امروزه با توجه به مزیت‌هایی که نانو کامپوزیت‌ها نسبت به انواع کامپوزیت دندان برای بازسازی و زیباسازی دندان‌های جلویی دارند بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله برتری‌های این نوع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زیبایی ظاهری
- فرم‌دهی سریع
- انعطاف پذیری
- قابلیت ترمیم
- استحکام و مقاومت بالا
- عدم عوارض جانبی برای بیمار و دندانپزشک
برای ترمیم دندان‌های خلفی که بحث استحکام و مقاوت مطرح است، میکروهیبرید و نانوفیل گزینه‌های مناسب‌تری از انواع کامپوزیت دندان هستند.
کدام برند کامپوزیت دندان مناسب شماست؟
در واقع هر کدام از برند‌های مورد استفاده در کلینیک‌های دندانپزشکی زیبایی دارای ویژگی‌هایی هستند که آن‌ها را متمایز از سایر می‌سازد. دندانپزشک زیبایی با توجه به شرایط دندان، سلیقه بیمار و بودجه پیشنهاد می‌کند که چه برندی برای ایشان مناسب‌تر است. به همین دلیل به طور قطع نمی‌توان گفت که کدام برند کامپوزیت دندان مناسب شماست.
از جمله برند‌های مرغوب موجود در ایران می‌توان از موارد زیر نام برد:
- برند سارمکو ساخت کشور سوئیس
- برند کازمادنت (Cosmedent) ساخت کشور آمریکا
- برند آی پی اس (IPS) نانوسرامیکی ساخت کشور آلمان
- برند کر (Kerr) ساخت کشور ایتالیا
مراحل کامپوزیت دندان
در ابتدا باید بررسی شود که فردی که کاندید کامپوزیت دندان است برای انجام آن آمادگی لازم را داشته باشد. پس قبل از شروع کار بهتر است بیمار برای جلسه مشاوره از جهت بررسی مشکلات احتمالی دندانپزشکی مانند التهاب، عفونت یا هر بیماری لثه که نیاز است اقدامی برای آن صورت گیرد به دندانپزشک زیبایی مراجعه کند.
مراحل بازسازی زیبایی دندان‌ها شامل موارد زیر است:
- انتخاب برند و رنگ
- سفید کردن دندان
- آماده سازی دندان‌ها (فرم‌دهی برخی از دندان‌ها در صورت لزوم)
- اسید شویی سطح دندان‌ها (برای رسیدن به رطوبت مناسب)
- اعمال عامل پیونددهنده
- لایه گذاری رزین کامپوزیت
- فرم‌دهی
- سفت کردن مواد با نور لیزر
- پولیش کردن
- ارزیابی بعد از اتمام کار
مراقبت‌های پس از انجام کامپوزیت دندان
جهت حفظ دوام و پایداری شکل و فرم کامپوزیت دندان لازم است تا نکات زیر را رعایت کنید:
- روزانه دوبار مسواک با خمیر دندان حاوی فلوراید بزنید. حتی المقدور از نخ دندان نیز استفاده کنید. استفاده از دهانشویه نیز می‌تواند به حفظ زیبایی و استحکام آن کمک کند.
- بهتر است از مصرف نوشیدنی‌هایی که موجب لک شده یا شفافیت کامپوزیت دندان را کدر می‌کند و همچنین استعمال دخانیات اجتناب کنید.
- به منظور سالم نگهداشتن دندان‌های ترمیم‌شده از آن برای شکستن خشکبار مثل تخمه یا گاز زدن یخ و مانند آن جدا خودداری نمایید.
قیمت انواع کامپوزیت دندان
قیمت هر واحد بسته به این که شما چه برندی را از انواع کامپوزیت دندان انتخاب می‌کنید متغیر است. معمولا حدود قیمت کامپوزیت دندان هر واحد از ۶۰۰ هزار تومان تا واحدی یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تغییر می‌کند. این نکته را باید در نظر گرفت که با توجه به صلاح دید دندانپزشک زیبایی نیاز به مراجعه بعدی پس از یک دوره زمانی جهت پولیش مجدد را نیز خواهید داشت.
منبع: dentaltix
