روز جهانی زنان چه روزی است و چرا با این عنوان نامگذاری شده است؟
8 مارس در تقویم شمسی برابر با 17 و گاهی 18 اسفند؛ روز جهانی زنان (به انگلیسی:International Women's Day) نامگذاری شده است. این روز برای ترویج مبارزه با تبعیض جنسیتی و احقاق حقوق برابر زنان و مردان با یکدیگر نام گذاری شده است.
تاریخچه روز جهانی زنان
روز جهانی زنان در روندی پنج ساله در تاریخی مشخص (8 مارس) ثبت شد. این گذار از اعتصاب و حق خواهی زنان کارگر در آمریکا و سپس اروپا و روسیه پیرامون برابری خواهی حقوق زن و مرد بیشتر در مسائل اقتصادی آغاز و در ادامه با جنبش هایی سیاسی و اجتماعی در شئون دیگر همراه شد.
شروع برابری خواهی زنان کارگر در سال 1908
در فوریه 1908؛ 15 هزار زن از اتحادیه جهانی زنان کارگر صنایع پوشاک در نیویورک برای به دست آوردن حق رأی، دستمزد بیشتر و ساعت کار کمتر راهپیمایی و اعتصاب کردند.
اولین مراسم روز زنان در سال 1909
28 فوریه سال 1909؛ مراسمی در یادبود اعتصاب سال قبل زنان کارگر توسط حزب سوسیال آمریکا با عنوان روز زنان برپا شد. این اولین مراسم روز زنان در تاریخ دنیاست. طبق اعلامیه حزب سوسیالیست آمریکا، نخستین روز ملی زنان (NWD) در سراسر ایالات متحده در 28 فوریه برگزار شد. زنان تا سال 1913 به جشن NWD در آخرین یکشنبه فوریه ادامه دادند.
کنفرانس جهانی زنان کارگر و نامگذاری روز جهانی زنان در سال 1910
در آگست (اوت) 1910؛ قبل از جلسه عمومی انترناسیونال دوم (سوسیالیست های بین الملل دوم) در کپنهاگ دانمارک، دومین کنفرانس جهانی زنان کارگر برگزار شد.
درآن کنفرانس بیشتر از 100 زن از 17 کشور به نمایندگی از اتحادیهها، احزاب سوسیالیست و باشگاههای زنان کارگر - از جمله سه زن اول منتخب در پارلمان فنلاند - حضور داشتند.
کلارا زتکین آلمانی در همایش پیشنهاد نامگذاری روزی در سال به عنوان روز جهانی زنان را برای ترویج برابری حقوق زنان و مردان داد. این پیشنهاد به اتفاق همه اعضا تأیید شد.
کلارا زتکین که از اعضای هیئت رئیسه حزب سوسیال دموکرات آلمان و رهبر دفتر زنان این حزب بود؛ پررنگ ترین نقش را در نامگذاری روز جهانی زنان داشت.
سوسیالیسم تنها جنبشی است که واقعاً میتواند به نیازهای زنان طبقه کارگر خدمت کند، فمینیسم متعلق به طبقات بالا و متوسط است
کلارا زتکین
شروع گسترش برنامه های جنبش زنان و آتش سوزی کارخانه تری انگلز در سال 1911
در 19 مارس 1911 میلیون ها نفر در اروپا و آمریکا به دنبال تصمیم سال پیش از آن، در راهپیماییها و مراسم روز جهانی زنان (IWD) شرکت کردند.
بیش از یک میلیون زن و مرد در آلمان، دانمارک، سوییس اتریش و مجارستان، فرانسه و ایالت هایی از آمریکا بیشتر از 300 مراسم، برای روز جهانی زنان با راهپیمایی و رژه برپا داشتند.
این مراسم ها برای ترویج مبارزات در جهت احقاق حقوق برابر زنان و مردان در مناسبات شغلی و تصدی مناصب دولتی، استخدام ها، دستمزدها، ساعات کار، مبارزه با تبعیذ جنسیتی در تمام عرصه های فردی و اجتماعی، آموزش و حق رأی بود.
آتش سوزی کارخانه نساجی در نیویورک و جنبش برابرخواهی
در 25 مارس 1911 یعنی تنها چند روز بعد از برگزاری روز زنان؛ حادثه آتش سوزی در یک کارخانه نساجی جان 146 نفر را گرفت. این اتفاق تراژیک مرگبارترین حادثه در تاریخ نیویورک و یکی از مرگبارترین فجایع صنعتی در تاریخ آمریکاست.
کارخانه نساجی Triangle Waist که در محله منهتن ایالت نیویورک آمریکا قرار داشت بلوزهای زنانه تولید میکرد و در طبقات 8، 9 و 10 از یک ساختمان 10 طبقه بود. در این کارخانه بیشتر 500 کارگر مشغول به کار بودند که اغلب آنها را زنان مهاجر یهودی و ایتالیایی تشکیل می دادند. آنها در ازای 52 ساعت کار در هفته بین 7 تا 12 دلار درآمد داشتند.
بر اثر این آتشسوزی در کارخانه تری انگل ؛ ۱۲۳ زن و ۲۳ مرد کارگر کشته شدند. مرگ افراد در این حادثه بر اثر سوختگی و خفگی و سقوط بود. در آن زمان ارتفاع نردبان ماشین های آتشنشانی میتوانست تا طبقه ششم برسند ام آتشسوزی در طبقات 8، 9 و 10 رخ داده بود. جوانترین کشته این حاثه ۱۴ سال و مسنترین فرد ۴۳ ساله بود.
این رویداد فاجعه بار توجه بسیاری را به شرایط کار و قانون کار در ایالات متحده جلب کرد که به کانون رویدادهای بعدی روز جهانی زن تبدیل شد.
ممنوعیت برگزاری مراسم روز جهانی زنان در روسیه تزاری
فوریه 1913، در روسیه، تحت رژیم تزار، اولین روز جهانی زنان کارگر برای حق رأی برگزار شد.
کارگران زن روسی در جلسه ای در پتروگراد که به منظور گرفتن حق رأی در شرکت کردند و سرکوب شدند.
در سال 1914، همه سازمان دهندگان روز جهانی زن در روسیه دستگیر شدند، که بزرگداشت این روز را غیرممکن کرد.
نخستین مراسم روز جهانی زنان در 8 مارس 1914
تا پیش از سال 1914؛ روز جهانی زنان در تاریخهای مختلفی برپا می شد. اما در 1914، مراسم این روز یکشنبه 8 مارس اجرا شد و از همان سال دقیقا این روز برای روز جهانی زنان در نظر گرفته شد.
سال 1975 سازمان ملل هم این روز جهانی زنان را در تاریخ 8 مارس به رسمیت شناخت.
روز جهانی زنان روز عشق و مادر نیست!
روز جهانی زنان یادآور خواست ها و دست آوردهای سیاسی و اجتماعی مهمی است. بسیاری از مبارزان تبعیض جنسیتی و حقوق برابر فروکاستن آن دستاوردها و اهداف جنبش زنان به قرار دادن این روز به عنوان تبریک روز مادر یا عشق را به انحراف کشاندن جنبشهای سیاسی این حوزه تلقی میکنند.