مومتازون چیست؟؛ عوارض، تداخل، موارد و هشدار مصرف

مومتازون دارویی است که برای درمان بیماری‌های پوستی همچون اگزما و بثورات پوستی یا برای جلوگیری و درمان علائم آلرژی فصلی تجویز می‌شود و به شکل اسپری بینی، پماد، کرم و لوسیون موجود می باشد.در ادامه این مقاله اطلاعات دارویی از مومتازون، موارد مصرف و عوارض جانبی آن را می خوانید.

 مومتازون چیست؟

مومتازون( به انگلیسی Mometasone) جز داروهای ضد التهاب است که برای درمان التهاب و خارش درماتیت حساس به کورتیکواستروئیدها مصرف می شود.

مکانیسم اثر مومتازون یا نحوه ای عملکرد دارو از طریق مهار پروتئین القا کننده فسفولیپاز A2 عمل میکند.این پروتئین از طریق تاثیر روی ترشح آراشیدونیک اسید, باعث ترشح مدیاتورهای التهابی قوی مانند پروستاگلاندین و لکوترین می شود.

هشدار مصرف مومتازون

حساسیت: در صورت ازدیاد حساسیت به داروی مومتازون یا ترکیبات موجود در آن اصلا استفاده نشود.
• بارداری: مصرف مومتازون در بارداری در گروه  C قرار دارد یعنی فقط باید با تجویز پزشک مورد مصرف قرار بگیرد. در نمونه های حیوانی تاثیرات سوء دارو بر روی جنین مشاهده شده است. 
• شیردهی: مطالعات کافی در مورد مصرف مومتازون در دوران شیردهی و چگونگی تاثیر آن بر روی نوزاد انجام نشده است.بنابراین در این شرایط مزیت ها و خطرات مصرف دارو را با یکدیگر مقایسه کنید. 
• کودکان: تحقیقات کافی برای ایمنی واثربخشی مصرف مومتازون در کودکان زیر 2 سال برای درمان علائم ناشی از حساسیت و پیشگیری از این علائم در کودکان زیر 12 سال انجام نشده است.کودکان ممکن است به دلیل نسبت سطح پوست به توده بدن بیشتر، بیشتر مستعد سمیت سیستمیک باشند.
• سالمندان: مشکلی در زمینه مصرف اسپری مومتازون برای سالمندان گزارش نشده است.
• از داروی مومتازون برای درمان آکنه، روزاسه، درماتیت اطراف دهان، درماتیت پوشکی استفاده نشود.
• استفاده از پماد مومتازون ممکن است خطر آب مروارید و گلوکوم را افزایش دهد.بنابراین پس از تماس با چشم به بیماران توصیه می شود که هر گونه علائم را گزارش کنند.
•  ممکن است مومتازون از راه پوستی جذب شده و منجر به بروز سندرم کوشینگ، افزایش قندخون یا گلوکوزوری شود.
• مصرف طولانی مدت مومتازون ممکن است باعث بروز عفونت های قارچی یا باکتریال شود. 

 موارد مصرف مومتازون

به شکل موضعی در درمان اختلالات التهابی پوست (مانند درماتیت و پسوریازیس) و فیموز آلت تناسلی مردانه
• به شکل استنشاقی در رینیت آلرژیک (مانند تب یونجه) و آسم

• اگزما

• ویتیلیگو

• لیکن پلانوس 

8 نکته درباره نحوه استفاده از مومتازون

1. قبل از شروع درمان با مومتازون، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید تا اطلاعات جامعی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید.
2. پماد مومتازون روی پوست آسیب دیده استفاده نشود.
3. بیش از مقدار توصبه شده یا طولانی تر از دوره تجویزی استفاده نشود.
4. مصرف داروی مومتازون طبق دستور پزشک و به مدت توصیه شده انجام شود.
5. مومتازون تنها برای مصرف موضعی است و باید از مصرف در چشم، دهان و بینی خودداری شود.
6. قبل و بعد از مصرف کرم مومتازون دست شسته شود.
7. برای مصرف کرم و پماد، یک لایه داروی مومتازون روی محل قرار داده شود و به آرامی در محل پخش شود.
8. در صورت ایجاد تحریک، درمان را قطع کرده و درمان مناسب را آغاز کنید.

 مقدار مصرف مومتازون

عوارض جانبی مومتازون

سوزش
• خارش
• تحریک
• گلوکوم
• خشکی
• تاری دید
• فولیکولیت
• آب مروارید
• عفونت ثانویه
• آتروفی پوست
• ترک پوستی
• هیپوپیگمانتاسیون
• درماتیت اطراف دهان
• درماتیت تماسی آلرژیک
• بثورات گرما یا عرق‌سوز
• هیپرتریکوزیس (پرمویی)
• جوش های آکنه ای شکل
• افزایش فشار داخل چشم
• کوریورتینوپاتی سروزی مرکزی

این لیست عوارض داروی مومتازون کامل نیست و در صورت مشاهده و احساس هر نوع عارضه حتما با پزشک مشورت کنید.

 منع مصرف مومتازون

ضایعات ویروسی
• باکتریال و قارچی
• آکنه ولگاریس و روزاسه
• التهاب و قرمزی ناشی از واکسیناسیون
• ازدیاد حساسیت به این دارو یا ترکیبات موجود در آن

تداخل دارویی مومتازون

تداخل دارویی مومتازون ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد.از جمله داروهای که با مومتازون تداخل دارند عبارتند از: 

میفپریستون
• آلدسلوکین
• سریتینیب
• کورتیکورلین
• هیالورونیداز
• اماستاکسین
• آتازاناویر
• آرانوفین
• کلاریترومایسین
• گلیسرول فنیل‌بوتیرات
• ایندیناویر
• انسولین
• کتوکونازول
• نفازودون
• نلفیناویر
• ساکوئیناویر
• تلیترومایسین
• تستوسترون
• آلدسلوکین
• کوزینتروپین
• اسکتامین

فراموش کردن مصرف یک نوبت مومتازون

در صورت فراموش کردن مصرف یک نوبت مومتازون باید بلافاصله استفاده شود ولی اگر تا دوز بعدی زمان زیادی باقی نیست از دوز فراموش شده صرف نظر شده و برنامه عادی مصرف دارو ادامه یابد و دوز دارو 2 برابر نشود.

شرایط نگهداری از دارو مومتازون

مومتازون باید از دسترس کودکان دور بماند.
• داروی مومتازون را در مکان خنک، به دور از تابش مستقیم نور آفتاب و در مکانی بدون رطوبت نگهداری شود.
• اسپری این دارو تا مدت زمانی کوتاه پس از باز شدن درب، برای استفاده مناسب است.

 اطلاعات تخصصی درباره مومتازون

فارماکودینامیک

مانند سایر کورتیکواستروئیدهای موضعی, داروی مومتازون اثرات ضد التهاب, ضد خارش و ضد قرمزی  و تنگ‌کنندگی عروق دارد.

مکانیسم اثر

کورتیکواستروئیدهای غیر متصل از غشاهای سلولی عبور می کنند و با وابستگی بالا به گیرنده های سیتوپلاسمی خاص متصل می شوند. التهاب با کاهش انتشار هیدرولازهای اسید لکوسیتیک ، جلوگیری از تجمع ماکروفاژ در مکان های ملتهب، تداخل با چسبندگی لکوسیت به دیواره مویرگی، کاهش نفوذ پذیری غشای مویرگی، کاهش پروتئین‌های مکمل (سیستم کمپلمان)، مهار آزاد شدن هیستامین و کینین و تداخل با تشکیل بافت اسکار کاهش می‌یابد. تصور می‌شود که اثرات ضدالتهابی کورتیکواستروئیدها شامل پروتئین‌های مهارکننده فسفولیپاز A2، لیپوکورتین‌ها می‌شود که بیوسنتز واسطه‌های قوی التهاب مانند پروستاگلاندین‌‌ها و لکوترین‌‌ها را کنترل می‌کنند.

اعتقاد بر این است که در آسم، مومتازون استنشاقی، ماست‌سل‌ها، ائوزینوفیل‌ها، بازوفیل‌ها و لنفوسیت‌ها را مهار می‌کند. همچنین شواهدی مبنی بر مهار هیستامین، لکوترین‌ها و سیتوکین‌ها وجود دارد.

فارماکوکینتیک

جذب: میانگین زمان رسیدن به حداکثر غلظت 1 تا 2.5 ساعت است. فراهمی زیستی به عنوان <1% برچسب گزارش شده است، اما مطالعات انجام دوزهای مکرر کورتیکواستروئیدهای استنشاقی، فراهمی زیستی 11% را نشان می دهد. پماد 0.1٪ ممکن است فراهمی زیستی 0.7٪ داشته باشد.

توزیع: 98٪ تا 99٪ (غلظت آزمایشگاهی 5 تا 500 نانوگرم در میلی لیتر)

کبدی: سیتوکروم P450 3A4

نیمه عمر: نیمه عمر نهایی یک دوز استنشاقی تقریباً 5 ساعت است. هر چند که توسط منابع دیگر 5.8 ساعت گزارش شده است.

دفع: 74 درصد صفراوی و 8 درصد کلیوی

 قیمت مومتازون

سخن آخر

مومتازون جز داروهای موثر بر پوست و غشای مخاطی است که برای درمان التهاب و خارش بیماری های پوستی تجویز می شود و با عوارضی چون سوزش، خارش، تحریک همراه است و با داروهای چون میفپریستون تداخل دارد.ما در مطلبی به معرفی قرص میفپریستون چیست؟؛ عوارض، تداخل و طرز مصرف آن پرداختیم که در صورت تمایل می توانید مطالعه کنید. اگر درباره مومتازون نحوه مصرف، عوارض و تداخل دارویی آن سوالی دارید در قسمت نظرات سؤال خود را مطرح کنید و یا تجربه خود را از مصرف این دارو با سایرین به اشتراک بگذارید.