پیش‌روی فرونشست زمین در دشت‌های استان کرمانشاه / نشست ۳ تا ۱۰ سانتی زمین در برخی مناطق

کاهش بارندگی در سال‌های اخیر و استفاده بیش از حد مجاز از منابع آب زیرزمینی پیامدهای منفی را به دنبال داشته و یکی از این پیامدها فرونشست زمین است که استان کرمانشاه نیز از این بحران زیست محیطی بی‌نصیب نمانده است.
پدیده فرونشست زمین کرمانشاه را تهدید می‌کند و این نتیجه این است که سال گذشته میزان بارندگی استان در مقایسه با سال قبل آن 34 درصد، رواناب‌های استان 60 درصدی و آب چشمه‌ها نیز 70 درصد کاهش یافت.
این کاهش به معنای افزایش پدیده فرونشست زمین در کرمانشاه است. از مجموع 500 دشت دارای آب شیرین در کشور که در وضع بحرانی فرونشست زمین قرار دارند 18 دشت آن سهم استان کرمانشاه است و آب دو دشت روانسر و شیان حسن‌آباد در وضع فراتر از بحرانی قرار دارند.
شهلایی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کرمانشاه اظهار داشت: سالانه یک میلیارد و 300 میلیون مترمکعب آب وارد منابع زیرزمینی استان می‌شود و در عوض یک میلیارد و 400 میلیون مترمکعب آب از این منابع برداشت می‌شود و این یعنی میزان برداشت سالانه 100 میلیون مترمکعب بیش از منابع است.

وی عنوان کرد: وجود 5000 حلقه چاه غیرمجاز در استان از مجموع 17 هزار چاه موجود نیز این وضعیت را تشدید می‌کند و از طرفی چاه‌های مجاز استان نیز کنتور هوشمند ندارند و این به معنای بالا رفتن احتمال تخلف است.
کشت محصولات با مصرف آب بالا همچون برنج نیز منابع آبی استان را بیش از پیش تهدید می‌کند و این در حالی است که اکنون میزان ذخیره آب 12 سد مخزنی استان 54 درصد مجموع ظرفیت آن‌ها است.
به اعتقاد کارشناسان به ازای هر 10 متر پایین رفت آب، خاک نیز سه تا 10 سانتی متر نشست می‌کند.
این عوامل سبب شده که بسیاری از تالاب‌ها و دریاچه‌های استان همچون سراب یاوری، روانسر، نژیوران، میله‌سر و بخش‌هایی از رودخانه قره سو، مرگ، ارزآور و گاماسیاب خشک شوند.
استان کرمانشاه 25 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد که 70 درصد مساحت آن را عرصه‌های منابع طبیعی تشکیل می‌دهند و از بین رفتن منابع آب زیرزمینی، آسیب رسیدن جدی به دشت‌ها، ساخت و سازها و تحت تأثیر قرار گرفتن شریان‌های حیاتی مانند خطوط انتقال نیرو و لوله‌های گاز بخشی از پیامدهای غیرقابل جبران فرونشست زمین است.
فلاحتی کارشناس محیط زیست کرمانشاه اظهار داشت: تغییرات جوی و خشکسالی‌ها و برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی از طریق چاه‌های مجاز و غیرمجاز سبب بروز مشکلاتی همچون فرونشست زمین شده است.
وی با بیان اینکه از خط قرمز برداشت از آب‌های زیرزمینی عبور کرده‌ایم عنوان کرد: مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز و محدودیت برداشت از چاه‌های مجاز با نصب کنتور هوشمند، اجرای طرح‌های آبخیزداری و مهار آب‌های سطحی به منظور تقویت سطح آب‌های زیرزمینی از مهمترین راهکارها برای جلوگیری از این وضعیت است.
فلاحتی گفت: در چند سال اخیر اعتبارات مناسبی به منابع طبیعی تخصیص داده شده و طرح‌های آبخیزداری در نقاط مختلف استان اجرا شده است.
وی تصفیه آب‌های شهری را یکی دیگر از راهکارهای مناسب برای بهبود این وضعیت دانست و افزود: هم‌اکنون حدود یک سوم از فاضلاب شهری تصفیه می‌شود در صورتی که چنانچه تمام فاضلاب تصفیه شود می‌توان در صنعت، کشاورزی ‌‌و آبیاری فضای سبز شهری از آن استفاده کرد.