درماتیت سبوره در نوزادان چیست؟
درماتیت سبوره در نوزادان نوعی بیماری پوستی و غیر التهابی است که به طور معمول در پوست سر گسترده می باشد. بیماری درماتیت سبوره در نوزادان با عنوان "کلاه گهواره " نیز شناخته می شود که در رده ی درماتیت سبورئیک قرار دارد.این بیماری در مواردی علاوه بر پوست سر، پوست گوش، چشم، ابرو و بینی را نیز تحت الشعاع قرار می دهد.
متداول ترین دوره ی بروز درماتیت سبوره در ماه های ابتدایی تولد (سه ماه نخست) است که به صورت طبیعی بروز پیدا می کند. این عارضه در یک بازه ی زمانی مشخص بر روی پوست نوزاد ظاهر است و به مرور زمان، با رشد نوزاد، برطرف می گردد.
به طور کلی عارضه ی کلاه گهواره ای در نوزادان، یک بیماری خوش خیم به شمار می رود. با این وجود شمار محدودی از نوزادان مبتلا به کلاه گهواره ای به موجب شدت آزار، به درمان نیاز پیدا می کنند.
عده ای از مادران نیز همواره نگران کلاه گهواره ی نوزاد هستند و سعی در درمان این عارضه دارند.
در ادامه ی مبحث نشانه های ابتلا به درماتیت سبوره، عوامل دخیل در شکل گیری و راه های پیشگیری و درمان کلاه گهواره ای در نوزادان را ذکر می کنیم.
خارش سر از نشانه های ابتلای نوزاد به بیماری درماتیت سبوره استنشانه های ابتلای نوزاد به درماتیت سبوره
بیماری درماتیت سبوره در نوزادان دارای علائمی مشابه با شوره ی سر می باشد. در طی این عارضه، لکه های پوسته مانندی بر روی سر نوزاد بروز پیدا می کند که در رنگ های سفید، زرد و سفید مایل به زرد رایج است.به عبارتی دیگر درماتیت سبوره در نوزادان به صورت لکه های زرد رنگ و چرب پوسته ریزی نمایان می شود که احتمال می رود پس از مدت زمانی کوتاه به یک کبره ی فلسی ضخیم مبدل گردد.
لازم به ذکر است پوسته شدن پوشت سر، عاری از احساس درد است اما به موجب برخورداری از چربی و ضخامت بالا، عمل جدا شدن آن به مراتب سخت می باشد.
از سری نشانه های درماتیت سبوره در نوزادان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• خارش سر
• برآمدگی پوست در نواحی که نوزاد احساس خارش می کند
• شوره ی سر
• گسترش پوسته در اطراف بینی، ابرو و دور گوش
• بروز اندکی ریزش مو در نواحی پلاک
• عفونت ثانویه ی پوست در نواحی خارشی
• بروز لکه های قرمز در اطراف پلاک
• بروز دانه های پوستی قرمز روشن در کشاله ی ران و میان خروجی دستگاه گوارش و دستگاه تناسلی نوزاد
بروز لکه های قرمز در اطراف پلاک از نشانه های بیماری درماتیت سبوره در نوزادان استعوامل دخیل در شکل گیری بیماری درماتیت سبوره در نوزادان
به طور کلی علت اصلی تشکیل دهنده ی درماتیت سبوره در نوزادان مشخص نمی باشد. احتمال می رود برخی عوامل نظیر عوامل محیطی، هورمون های انتقالی از جانب مادر به نوزاد و ... در شکل گیری کلاه گهواره ای نوزادان مؤثر باشند.عوامل محیطی
بدن نوزاد پس از بدو تولد تا یک سالگی در حال سازگاری با شرایط محیط جدید می باشد. در مواقعی که میان بدن نوزاد و شرایط محیط توازن شکل نگرفته است، زمینه ی شکل گیری بیماری درماتیت سبوره به وجود می آید.عفونت مخمری
احتمال می رود پوسته ریزی سر از تکثیر نوعی قارچ در پوست سر باشد که با عنوان مخمر مالاسزیا شناخته می شود. در واقع مخمر مالاسزیا نوعی قارچ است که در پوست های چرب دارای پتانسیل رشد می باشد.هورمون های انتقالی از مادر به نوزاد
در دوره ای که نوزاد در رحم مادر قرار دارد، هورمون هایی از جانب مادر به نوزاد منتقل می گردد. این هورمون های انتقالی سبب تحریک غدد چربی نوزاد پس از بدو تولد می شود که در نهایت منجر به پوسته شدن پوست سر به صورت چرب گردد.ضعف در سیستم ایمنی نوزادان
سیستم ایمنی بدن یک انسان بالغ در طی مواجه با عفونت، به مبارزه می پردازد و مانع نفوذ عفونت در داخل بدن می گردد. در مواردی احتمال می رود بروز بیماری درماتیت سبوره در نوزادان از ضعف در سیستم ایمنی بدن آن ها نشأت بگیرد.بهتر است بدانید که آلرژی و وضعیت بهداشت در شکل گیری بیماری درماتیت سبوره تداخلی ندارند.
کمبود مواد مغذی در بدن نوزاد
طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، یکی از عوامل نگران کننده در کودکان، کمبود ریز مغذی است. تحقیقات حاکی از آن دارند که بروز عارضه ی درماتیت سبوره ناشی از کمبود مواد مغذی در بدن است. البته تحقیقات محققان در خصوص عوامل تشکیل دهنده ی کلاه گهواره ای به شدت محدود است.عدم برخورداری از خواب مناسب
یکی دیگر از عواملی که به صورت مستقیم سبب بروز درماتیت سبوره در نوزادان می شود، کمبود خواب است. بر اساس توصیه ی بنیاد ملی خواب آمریکا، خواب مناسب برای یک نوزاد حدود 12 الی 15 ساعت در طول روز است.
هورمون های انتقالی از مادر به نوزاد می تواند عامل بیماری درماتیت سبوره باشداسترس
استرس به عنوان یک فشار روانی، راحتی و امنیت نوزاد را آشفته می سازد. نوزاد آشفته رفتار هایی نظیر اخم، خمیازه، پیچیدن و حرکت مداوم بازو و پا را بروز می دهد.استرس در مواردی عامل شکل گیری کلاه گهواره ای محسوب می گردد. لذا رفع آشفتگی و اضطراب از محیط خانه به شدت حائز اهمیت است.
راه های پیشگیری و درمان ابتلا به درماتیت سبوره در نوزادان
متداول ترین راه پیشگیری از ابتلا به درماتیت سبوره در نوزادان، شست و شوی مکرر سر با شامپو است. بهره گیری از شامپو در دو الی سه مرتبه در هفته، می تواند روند شکل گیری پوسته های درماتیت را کاهش دهد.لازم به ذکر است استفاده ی بی رویه از شامپو سبب خشک شدن پوست سر نوزاد می گردد. در طی خشک شدن پوست سر، غدد چربی در راستای تولید چربی تحریک می شوند.
بر اساس توصیه های متخصصان اطفال، در مواردی که عارضه ی کلاه گهواره در شرایط خفیف قرار دارد، بهترین عملکرد عدم سخت گیری به درمان کودک است.
بهره گیری از روغن های طبیعی به عنوان نرم کننده ی پوست
روغن های طبیعی اعم از روغن بادام، زیتون، روغن بچه، معدنی و وازلین در خصوص کاهش خشکی سر مؤثر عمل می کنند. در واقع روغن های طبیعی به عنوان نرم کننده های مقوی سبب تسکین خشکی پوست، رفع پوسته ی سر، حفظ سلامتی و درمان درماتیت سبوره می شوند.شما می توانید مقداری از روغن طبیعی را بر روی پوست سر نوزاد ماساژ دهید. پس از 15 دقیقه، موهای سر نوزاد را به وسیله ی یک برس نرم با دندانه های لطیف شانه نمایید.
باقی ماندن روغن بر روی پوست سر نوزاد، سبب انسداد منافذ پوست می گردد. در طی این روند پوسته های درماتیت با شدت بیشتری به پوست سر می چسبند.
بدین جهت توصیه می شود پوست سر نوزاد را پس از استفاده از روغن، به وسیله ی یک شامپوی بچه، شست و شو دهید.
بهره گیری از کرم های موضعی
درمان بیماری درماتیت سبوره در نوزادان به 1 الی 2 هفته زمان نیاز دارد. در مواقعی که درمان های خانگی نتیجه بخش نباشند، متخصص اطفال به تجویز دارو های موضعی می پردازد.یکی از کرم های موضعی ضد قارچ مناسب رده ی سنی نوزادان که در راستای مبارزه با عفونت های قارچی کاربرد دارد، کتوکونازول 2 درصد می باشد.
هیدروکورتیزون 1 درصد نیز نوعی کرم موضعی استروئیدی است که در خصوص کاهش التهاب و تورم ناشی از درماتیت سبوره کاربرد دارد.
بهره گیری از شامپو های مخصوص کلاه گهواره ای خفیف به وسیله ی شامپو های ضد شوره قابل درمان است. در واقع ساختار شامپو های ضد شوره متشکل از زینک پیریتیون، سلنوم سولفید و تار است که در راستای جداسازی تکه های پوسته ی سر مؤثر است.
در مواردی که کلاه گهواره ای نسبت به درمان مقاوم شده است، احتمال می رود متخصص اطفال نوعی شامپوهای دارویی را تجویز کند. شامپو های دارویی به صورت عمده دارای کراتولیتیک هستند.
کراتولیتیک شامل ترکیباتی می شود ک در نرم کنندگی و ریزش تکه های پوسته ی سر نقش دارد.
شامپو های دارویی علاوه بر کراتولیتیک دارای 2 درصد از سولفور و سالیسیلیک اسید می باشند.
در ادامه برخی از راهکاری های پیشگیری و درمان کلاه گهواره ای را بیان می کنیم:
• ماساژ پوست سر نوزاد به وسیله ی یک برس نرم
• شست و شوی مکرر پوست سر نوزاد به صورت روزانه و آب کشی مناسب
• استفاده از برس کائوچویی در راستای شانه کردن موی نوزاد به موجب عدم برخورداری از پلاستیک های سخت
• عدم ایجاد خراش در پوست سر نوزاد به موجب ماندن جای زخم، شکل گیری عفونت و بریدگی
بیماری درماتیت سبوره در نوزادان بدون درد و التهاب استزمان مناسب مراجعه به پزشک در خصوص ابتلا به درماتیت سبوره در نوزاد
به طور کلی عارضه ی درماتیت سبوره عاری از هرگونه درد و التهاب است. در مواردی محدود احتمال دارد بر روی پوسته های موجود بر سر نوزاد، لایه ای ضخیم صورت بگیرد و مایع هایی به شکل عفونت را ترشح سازد.در صورتی که درون پوسته و در نواحی اطراف پوسته، نشانه های التهاب و عفونت را مشاهده کردید، در اسرع وقت به یک متخصص اطفال مراجعه نمایید.
از سری نشانه های درماتیت سبوره، که در راستای درمان نیازمند مراجعه به متخصص است، عبارت است از:
• بروز علائم درد و ناراحتی توسط نوزاد
• ترشح عفونت از پوسته ی سر
• گسترش پوسته های سر به سایر قسمت های بدن به ویژه صورت
• خونریزی پوسته های درماتیت سبوره
