استان سمنان هم از این قاعده مستثنا نیست؛ اکنون از یک هزار و 625 روستای استان سمنان فقط 400 روستا دارای سکنه است که تعداد قابل‌توجهی از این روستاها در نقاط دورافتاده قرار دارند و برخی از تأمین نیازهای اولیه بی‌بهره‌اند و به‌عنوان نمونه بسیاری از آن‌ها با تانکر آب‌رسانی می‌شوند.
بر اساس آمار رسمی موجود، در سال 1385 جمعیت روستاهای سمنان 149 هزار نفر، در سال 1390 به 139 هزار نفر و در سال 1395 جمعیت در روستاهای استان به میزان 141 هزار نفر سرشماری شده است.
در استان سمنان 300 روستای بالای 20 خانوار وجود دارد که 40 درصد از این روستاها با کمبود آب مواجه است و برای تأمین آب آشامیدنی، 15 روستا هم با تانکر آب‌رسانی می‌شود.
کم‌آبی عامل مهاجرت
علی صفایی یکی از روستاییان مهاجرت کرده به شهر در استان سمنان گفت: در چند سال گذشته تغییر اقلیم و خشکسالی مستمر، کم‌آبی و بیکاری، بلای خانمان‌سوز در روستاهای استان بوده است و بیشتر اقشار مردم در این مناطق را ناچار به مهاجرت کرده است.
او با بیان این‌که روستاییان سربازان گمنام در عرصه تولید هستند که اکنون به دلیل نداشتن درآمد مجبور به مهاجرت به شهرها شده‌اند، ادامه داد: اگر تمهیداتی اندیشیده شود تا به روستاییان مهارت‌های کسب درآمد آموخته شود در نگهداشت جمعیت مؤثر است.
یدالله میرزایی یکی دیگر از مهاجرین روستاهای استان سمنان به شهر اظهار داشت: با بزرگ شدن فرزندانم به شهر مهاجرت کردم و انگیزه‌ام از مهاجرت فرار از لقب روستایی بودن است.
او ادامه داد: فرزندم برای تحصیل از روستا به شهر می‌آمد و همواره به دلیل روستایی بودن مورد تمسخر دوستان در مدرسه قرار می‌گرفت.
میرزایی تصریح کرد: صرف تأمین زیرساخت برای نگهداشت جمعیت در روستا کافی نیست و ضرورت دارد در این زمینه فرهنگ‌سازی شود تا جایگاه و شأن روستاییان حفظ شود.
اشتغال عامل محرک مهاجرت به شهرها
بخشدار شهمیرزاد نیز در این زمینه گفت: کاهش روزافزون جمعیت شهری شهمیرزاد به دلیل مهاجرت ساکنان جویای کار این شهر به نقاط مختلف کشور و استان سمنان نگران‌کننده و جدی است.
مسعود احمدی افزود: اکنون بخش قابل‌توجهی از واحدهای مسکونی شهر شهمیرزاد خالی از سکنه است و این منطقه ییلاقی به تفرجگاه مسافران تبدیل‌شده است.
او بیکاری را از دلایل اصلی مهاجرت عنوان کرد و ادامه داد: در سال‌های گذشته تعداد قابل‌توجهی از مردم این شهر برای فعالیت در واحدهای تولیدی و صنعتی به مرکز استان سمنان مهاجرت کرده‌اند.
بخشدار شهمیرزاد اضافه کرد: بر اساس آمار در 2 دهه گذشته شاخص رشد جمعیت این شهر کاهش‌یافته است و در زمان حاضر در این منطقه 11 هزار و 174 نفر زندگی می‌کنند.
احمدی اضافه کرد: شهمیرزاد باوجود برخورداری از جاذبه‌های گردشگری منحصربه‌فرد از فقر جمعیتی رنج می‌برد که باید با رفع مشکلات زیرساختی برای رفع این چالش اقدام کرد.
عضو هیئت‌مدیره جامعه حرفه‌ای اقامتگاه‌های بوم گردی کشور و مدیر اقامتگاه بوم‌گردی «نورخونه» در روستای پاده واقع در شهرستان آرادان گفت: احیای خانه‌های بوم گردی متناسب با ویژگی‌های بومی موجب افزایش اشتغال و جلوگیری از مهاجرت و ترغیب روستاییان به زندگی در روستا می‌شود. منیر تقدیسی افزود: روستاهای استان سمنان دارای قابلیت‌ها و ظرفیت‌های زیادی است و با ارائه طرح‌های گردشگری متناسب با ظرفیت هر روستا می‌توان در روستاها رونق اقتصادی ایجاد کرد. عضو هیئت‌مدیره جامعه حرفه‌ای اقامتگاه‌های بوم گردی کشور تصریح کرد: خانه‌های بوم گردی با توجه به ویژگی‌هایی که دارند زمینه بهبود معیشت روستاییان از طریق اشتغال و کارآفرینی را فراهم کرده و موجب بازگشت روستائیان به روستاها می‌شود.
مهارت‌آموزی راهکار نگهداشت جمعیت در روستاها
مدیرکل آموزش فنی و حرفه‌ای استان سمنان گفت: آموزش‌های فنی و مهارتی در کاهش مهاجرت روستاییان به شهرها نقش مؤثری دارد و در نگهداشت جمعیت در روستاهای این استان کمک کرده است. فاطمه منصوری افزود: مهاجرت از روستاها به شهرهای استان سمنان به دلیل آفت مدرک‌گرایی و تحصیل در دانشگاه‌ها چشم‌گیر و رو به افزایش است. او اضافه کرد: این اداره کل به‌منظور کاهش آمار مهاجرت، دوره‌های مهارت‌آموزی برگزار کرده که استقبال روستائیان برای حضور در کلاس‌های مهارت‌آموزی بیشتر از اقشار شهرنشین است. او تأکید کرد: رویکرد مدرک‌گرایی در افزایش مهاجرت از مناطق روستایی قابل‌توجه است، اما مهارت‌آموزی و اتخاذ رویکرد توانمندسازی می‌تواند به رونق اقتصادی در این مناطق کمک کند. مدیرکل آموزش فنی و حرفه‌ای سمنان ادامه داد: در 6 ماه نخست 97 در 40 دهستان استان طرح مهارت‌آموزی اجرا شد که این طرح در کاهش مهاجرت از مناطق روستایی تأثیر قابل‌توجهی داشته است. منصوری تصریح کرد: اجرای طرح‌های مهارت در بخش حوزه صنایع‌دستی، کشاورزی، فرش و صنایع غذایی است. او اضافه کرد: بیشتر افرادی که از دوره‌های آموزشی اداره کل آموزش فنی و حرفه‌ای در روستاها استقبال می‌کنند کارجویان هستند که آموزش به این افراد در کاهش حاشیه‌نشینی از مناطق شهری کمک می‌کند.
