«رسالت» یا آنچه در میان ما ایرانیها مشهور شده؛ «محمد رسول الله»، نخستین و شاخصترین فیلم ساخته شده درباره زندگی پیامبراسلام (ص) است. اثری هنری که درمیان مخاطبان ایرانی جایگاه ویژهای دارد. بخشهای مختلف این فیلم در ذهن مخاطبان ایرانی تبدیل به یک نوستالژی دینی شده است. جذابترین چهره در این فیلم، شخصیت حمزه عموی پیامبراسلام (ص) است که «آنتونیکوئین» بازیگر بنام آمریکایی در آن ایفای نقش میکند. در ایران فیلمهایی که براساس زندگی پیامبران و شخصیتهای دینی تولید میشوند، عنوان سینمای مذهبی دارند.
اگرچه ساخت فیلمهای تاریخی بهخصوص مذهبی همواره با سختیهایی روبهرو است، اما در طول این چندسال در کشور شاهد تولید آثار چشمگیری در این زمینه بودهایم که آثاری همچون فیلم محمدرسولالله «مجیدمجیدی» از این دسته فیلمها به شمار میآید. البته فیلم های دیگری نیز با محوریت زندگی پیامبر اسلام (ص) در دنیا ساخته شده است؛ از جمله انیمیشن محمد خاتم الانبیاء (ص) سال ٢٠٠٢، فجر الاسلام ساخت ١٩٧١ در مصر، الشیماء ١٩٧٢ ،بلال موذن الرسول (ص) نیز اشاره کرد، آثاری که مخاطبان ایرانی با نام آنها آشنا نیستند. البته در کنار آثار سینمایی، آثار بسیاری هم در زمینه موسیقی، هنرتجسمی، تئاتر و.... با محوریت دین مبین اسلام ساخته و تولید میشود. آثاری که با هدف برجستهسازی فرهنگ و تمدن متعالی اسلامی نشر مییابد. این آثار را میتوان یکی از بهترین راهها برای معرفی فرهنگ دینی و تبیین سیره انبیا(ع) برای انسانهای معاصر دانست. «شهروند» هم به مناسبت میلاد پیامبر اسلام (ص) به معرفی چند اثر با محوریت زندگی این پیامبرخوبی و مهربانی در زمینه موسیقی و سینما پرداخته است.
بیان حقایق دینی در قالب یک فیلم
اگرچه در طول سده معاصر فیلمهای بسیاری درباره پیامبرانی چون عیسی(ع)، موسی(ع)، یوسف(ع)، نوح(ع)، ابراهیم(ع)، یعقوب(ع)، سلیمان(ع) و داوود(ع) ساخته شده، اما تعداد فیلمهایی که با محوریت شخصیت حضرت محمد (ص) تولید شده، بسیار اندک و محدود بوده است. این درحالی است که زندگی پیامبر اسلام (ص) همواره با فراز و نشیبهای بسیاری همراه بوده و از لحاظ تاریخی- اخلاقی دارای جذابیتهای بیشماری است. این فیلم اثر مصطفی عقاد، کارگردان سوریالاصل مقیم آمریکا است که در آن به داستان رسالت پیامبر(ص) برای معرفی دین اسلام پرداخته. در نسخه عربی این فیلم، عبدالله غیث در نقش «حمزه بن عبدالمطلب» قرار دارد، آنتونی کوئین، بازیگر مشهورهالیوود این نقش را در نسخه انگلیسی فیلم ایفا میکند، همچنین، ایرنه پاپاس در این فیلم در نقش «هند بنت عتبه» ظاهر شده است. فیلم «رسالت» در دو نسخه عربی و انگلیسی ساخته شد و برخی هنرپیشههای آن در هر یک از این دو نسخه تغییر کردهاند. برای این فیلم بالغ بر ۱۰میلیون دلار هزینه شد که تنها نسخه انگلیسی آن بیش از ۱۰ برابر هزینه فیلم فروش داشت.
«رسالت» یا آنچه در ایران معروف است «محمد رسول الله»، نخستین و معروفترین فیلم ساخته شده درباره پیامبر عظیمالشأن اسلام است که داستان زندگی محمد (ص) را از ٤٠سالگی تا وفات به تصویر میکشد. این فیلم ١٧٨ دقیقهای نخستین تجربه کارگردانی مصطفی هم بود. عقاد تمام تلاش خود را کرد تا «محمد رسول الله» نگاهی توأم با احترام نسبت به اسلام و آخرین پیامبر خدا داشته باشد. از دید او این فیلم میتوانست پلی میان دنیای غرب و اسلام شود. «مصطفی عقاد» در مورد انگیزه خود برای ساخت فیلم رسالت میگوید: «ساخت این فیلم به لحاظ شخصی برای من اهمیت بسیار داشت. صرف نظر از ارزشهای آن بهعنوان یک فیلم، این پروژه داستان، جذابیتها و درام خاص خودش را دارد. از همه اینها گذشته، فکر کنم قضیه به نوعی شخصی بود. از آنجا که خودم مسلمانی هستم که در غرب زندگی میکنم، این احساس را داشتم که وظیفه دارم حقایق دین اسلام را بیان کنم. این مذهبی است که ٧٠٠میلیون پیرو دارد. با این حال، به قدری اطلاعات درباره آن کم بود که برای خودم باعث شگفتی بود. فکر کردم باید داستانی را بگویم که پلی میان دنیای غرب و اسلام باشد.» عقاد سال ٢٠٠٥ در حادثهای تروریستی بر اثر انفجار بمب در هتلی در شهر امان اردن همراه دختر ٣٤ سالهاش کشته شد. او هنگام مرگ ٧٥سال داشت.
«محمد رسول الله» به روایت کارگردان وطنی
فیلم «محمد رسول الله» را باید دومین روایت برجسته از زندگی پیامبر اسلام (ص) دانست. فیلمی که روایت یک کارگردان ایرانی است از زندگی پیامبر اسلام (ص). داستان فیلم از محاصره مسلمانان در شعب ابیطالب و محاصره ٣ ساله اقتصادی و اجتماعی آغاز میشود. همان ابتدا فلاش بکی میخورد به گذشته و مخاطب شاهد وقایعی است که پیش از تولد پیامبر اسلام(ص) رخ داده است. از داستان ابرهه و حملهاش به مکه تا لحظه به دنیا آمدن پیامبر(ص)، صحنههای وفات آمنه بنت وهب و صحنههای مربوط به دوران شیرخوارگی و خردسالی پیامبر (ص) از مهمترین بخشهای فیلم است. فیلم با نخستین سفر پیامبر (ص) به شام و رسیدن به صومعه بحیرا به پایان میرسد. بحیرا همان راهب مسیحی است که درباره ظهور آخرین پیامبر به ابوطالب بشارت میدهد. بسیاری از شخصیتهای مهم زندگی پیامبر (ص) کم و زیاد در فیلم حضور دارند. البته داستان فیلم حس و حالی لطیف و شاعرانه دارد. مجیدی خودش خیلی طرفدار فیلم «محمد رسول الله (ص)» مصطفی عقاد نیست و آن را زیادی پر از جنگ و خونریزی میداند و به گفته خودش سعی کرده در فیلمی که ساخته مهربانی پیامبر اسلام را به تصویر بکشد.
محمد رسول الله (ص) نخستین فیلم سینمایی پس از انقلاب است که عالیترین مقام کشور، رهبر معظم انقلاب، به پشت صحنه آن رفتند. ١٧ آبان ٩١ آیتالله خامنهای دیداری ٦ساعته از پشت صحنه این فیلم سینمایی داشتند که اتفاق بیسابقهای در تاریخ انقلاب اسلامی محسوب میشد.رهبری در این دیدار از قسمتهای مختلف لوکیشن ساخته شده ازجمله قسمت شهر مکه، شعب ابیطالب که داخل آن است، دیر بحیرا و قسمت مدینه دیدن کردند و نکته جالب اینجا بود که سکانس ورود آمنه به شهر مکه هم در همین روز فیلمبرداری شد. در نهایت فیلم «محمد رسولالله» ابتدا در سیوسومین دوره جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۹۳ برای نخستینبار اکران شد. اکران سراسری «محمد رسولالله» از روز ۵ شهریور ۱۳۹۴ (۲۷ آگوست ۲۰۱۵) در ایران و همزمان با افتتاحیه جشنواره فیلم مونترال کانادا آغاز شد. این فیلم در تهران در ۴۰ سالن سینما به نمایش درآمد و با فروش ۱۷۰میلیونی روز اول اکران خود، در سینماهای تهران رکورد بالاترین میزان فروش برای افتتاحیه یک فیلم سینمایی در ایران تا زمان را شکست. در مجموع نیز با فروش حدود ١٣میلیارد تومان توانست عنوان یکی از پرفروشترین فیلمهای تاریخ سینمای ایران را رقم بزند.