و دوباره کوپن
کوپن، نام آشنای بسیاری از ما ایرانیان است. در دوران جنگ و حتی پس از آن بسیاری از کالاهای اساسی در کشور از طریق کوپن عرضه می‌شد. بسیاری از اقتصاددانان جامعه کوپنی را جامعه‌ای می‌دانند که دچار فقر شده است. این روزها با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، شاهد فقیرتر شدن قشر ضعیف در کشور هستیم و همین موضوع باعث گمانه‌زنی‌ها از بازگشت دوباره کوپن به کشور در قالب کالاهای غذایی اساسی شده است. در گزارش پیش‌رو به بررسی اقتصادی-اجتماعی بازگشت کوپن یا سبد غذایی خواهیم پرداخت.
بیشتر بخوانید
رئیس سازمان غذا و دارو در روز دوشنبه از بازگشت کوپن به کشور در قالب مواد غذایی اساسی خبرداد. غلامرضا اصغری با اشاره به واردات کالاهایی چون روغن، گوشت، برنج و ... به کشور به «تسنیم» گفته بود: «ما متولی کیفیت غذای کشور هستیم و درباره مبحث سبد غذایی و یا بازگشت کوپن باید در زمینه کمیت مواد غذایی و روند اجرای توزیع آن از سوی دولت، این مسئله پیگیری شود.»
مهر تایید این اظهار نظر را احمد میدری، معاون وزارت کار با اعلام خبر توزیع یک کوپن الکترونیکی برای خرید کالاهای اساسی زد. وی در اینباره توضیح داده بود که در این صورت توزیع یارانه ارزی(برای واردات کالاهای اساسی) بین مردم شفاف‌تر خواهد بود و یارانه به دست مصرف‌کننده نهایی خواهد رسید.
نکته‌ای که در این بین به چشم می‌خورد این است که کوپن‌ها در کشورهای توسعه یافته هیچ جایگاهی ندارند. با این حال با آغاز تحریم‌ها بر کشور، احتمال بازگشت کوپن پیش‌بینی می‌شود و این احتمال وجود دارد که یکبار دیگر بخش زیادی از جامعه برای تامین معیشت محتاج کوپن‌ها شوند. گفتنی است در بودجه سال ٩٧ حدود ٨٠٠ هزار خانوار مورد شناسایی قرار گرفته‌اند که درآمد زیر 700 هزار تومان در ماه دارند؛ بی شک اولویت دولت برای ارائه کوپن با این افراد خواهد بود.
بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر این باورند که سبدهای غذایی و یا کوپن‌ها اگر به صورت موقتی در کشوری که دچار بحران اقتصادی است، ورود کند، می‌تواند راهگشا باشد. حال اینکه اگر فرآیند استفاده از کوپن در کشوری نهادینه شود، تبعات اقتصادی را دربرخواهد داشت.
عباد صداقت، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با روزنامه «ابتکار» با اشاره به این موضوع که بازگشت کوپن به کشور برای گزار از تحریم‌ها گزینه مناسبی است، می‌گوید: «نه تنها بازگشت کوپن بلکه به طور کلی دولتی کردن کالاهای اساسی می‌تواند برای این دوره مثمر ثمر باشد.»
وی می‌افزاید: «با مشاهده شکاف طبقاتی ایجاد شده در کشورمان و با نیم‌نگاهی به تولید ناخالص ملی و درآمد‌های دولتی، این موضوع قابل لمس است که بخش زیادی از ثروت از طریق تولید صورت نمی‌گیرد. حال اینکه موازی با همین موضوع شاهد هستیم که این شکاف طبقاتی حاصل کسب‌وکار رانتی در کشور است. در نتیجه بازگشت کوپن می‌تواند به قشر فرودست جامعه که در شرایط بد اقتصادی روبه نابودی می‌روند را از این فقر مطلق تا حدودی نجات داد.»
این کارشناس اقتصادی معتقد است کوپنی شدن در دراز مدت موجب توزیع ناعادلانه فقر می‌شود. وی در ادامه می‌افزاید: «کوپنی شدن کالاهای اساسی یک راه دائمی و سیستمی مستقل نیست و در دنیای اقتصاد بیشتر برای عبور ازبحران‌های اقتصادی لحاظ می‌شود.»
یکی از موضوعاتی که در بحث بازگشت کوپن مطرح است، نبود بانک اطلاعاتی دقیق از دهک‌های جامعه است. موضوعی که صداقت با اشاره به ضعف اطلاعاتی دولت در حذف ثروتمندان از یارانه‌بگیران به آن می‌پردازد.
وی می‌گوید: «مسئله اصلی در بحث کوپنی شدن فارغ از خوب یا بد بودن آن، نبود یک بانک اطلاعاتی نسبت به طبقات ضعیف جامعه است. اگر یادتان باشد در بحث یارانه‌ها به دلیل نبود بانک اطلاعاتی صحیح این امکان وجود نداشت تا دولت یارانه ثروتمندان را قطع کند.
در نتیجه خیلی مهم است که کوپنی شدن در چه قالب و شیوه‌ای به مرحله اجرا در آید که ایجاد رانت نکند و موجب ناعدالتی در اقشار جامعه نشود. با توجه به این موضوعات نیاز به یک ساختار درست نسبت به دهک‌های جامعه وجود دارد.»
این‌بار کوپن‌ها صف‌های طولانی را ایجاد نخواهند کرد و حداقل می‌توان این موضوع را تصور کرد که در توزیع کوپن همه مراحل به صورت الکترونیکی صورت خواهد گرفت. هرچند دولت مدعی است که افرادی که زیر خط فقر قرار دارند را شناسایی کرده است، با این حال با توجه به شرایط کنونی کشور و توامان با آغاز تحریم‌ها این احتمال وجود دارد که بسیاری از خانوارها در کشور متوسط و متوسط رو به پایین، با کاهش قدرت خرید، به دهک‌های پایین‌تر نزول کرده و از این رو نیاز به این موضوع حس می‌شود که دولت برای بخش بیشتری از جامعه تدارک کارت کالا یا کوپن یا سبد غذایی را ببیند.
امتیاز: 0
(از 0 رأی )
مطالب مشابه
نظرهای دیگران
نظری وجود ندارد. شما اولین نفری باشید که نظر می دهد