10 فیلم گنگستری قدرنادیده؛ از لانسکی تا تقاطع میلر

از زمانی که جیمز کاگنی در فیلم «دشمن مردم» (The Public Enemy) روی پرده نقره‌ای درخشید، ژانر گنگستری به یکی از ارکان اصلی سینما تبدیل شد و جایگاهی مقدس در قلب عاشقان فیلم پیدا کرد.

آثاری چون «پدرخوانده» (Godfather) شاهکار فرانسیس فورد کاپولا و «رفقای خوب» (Goodfellas) ساخته‌ی مارتین اسکورسیزی، تنها چند مورد از بهترین فیلم‌های گنگستری تمام دوران به شمار می‌روند. با این حال، به ازای هر فیلم گنگستری تحسین‌شده، دو فیلم دیگر وجود دارند که از نظرها پنهان می‌مانند و به توجهی که شایسته‌ی آنند نمی‌رسند.

بسیاری از آثار این ژانر مانند «کشتن مرد ایرلندی» (Kill the Irishman) و «پادشاه نیویورک» (King of New York) به ناحق نادیده گرفته شدند در حالی که سزاوار توجه و ستایش بیشتری هستند. یک فیلم گنگستری حماسی به چیزی فراتر از خشونت و فساد نیاز دارد؛ برخی در رسیدن به این ترکیب کامل شکست می‌خورند، اما بسیاری مانند «شلیک به هدف» (Point Blank) و «کندو» (The Drop) موفق می‌شوند، اما باز هم از نظرها دور می‌مانند.

از فیلم زندگینامه‌ای «لانسکی» (Lansky) محصول سال ۲۰۲۱ تا فیلم پرستاره‌ی «تقاطع میلر» (Miller’s Crossing) به کارگردانی برادران کوئن، در ادامه 10 فیلم گنگستری قدرنادیده را نام بردیم.

10. لانسکی

محصول : 1997
• کارگردان : بیل دوک
• بازیگران : لارنس فیشربن، تیم راث، ونسا ال ویلیامز
• امتیاز راتن تومیتوز : 43 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 6.3 از 10

گنگستر بامپی جانسون توسط چندین ستاره در سینما و تلویزیون به تصویر کشیده شده است، از جمله فارست ویتاکر در سریال محبوب «پدرخوانده هارلم» (The Godfather of Harlem) و کلارنس ویلیامز سوم در «گنگستر آمریکایی» (American Gangster). با این حال پیش از آن‌ها لارنس فیشبرن در فیلم «گردن‌کلفت» محصول ۱۹۹۷ این نقش را برعهده داشت. این فیلم داستانی غیرواقعی را روایت می‌کند که پس از آزادی جانسون از زندان در سال ۱۹۳۴ اتفاق می‌افتد و او را به محله قدیمی و کارهای مجرمانه‌اش در هارلم بازمی‌گرداند.

«گردن‌کلفت» با وجود اینکه روایت کاملا دقیقی از زندگی جانسون ارائه نمی‌دهد، اما به لطف بازی فوق‌العاده فیشبرن و حضور بازیگران سرشناس دیگر از جمله سیسیلی تایسون، اندی گارسیا و تیم راث ستاره فیلم «سگ‌های انباری» (Reservoir Dogs)، به یکی از قدرنادیده‌ترین فیلم‌های گنگستری دهه 1990 تبدیل شده است. منتقد فیلم راجر ایبرت به «گردن‌کلفت» سه ستاره از چهار ستاره داد و خاطرنشان کرد با وجود اینکه این فیلم یک تریلر خشونت‌آمیز است و چند نادرستی تاریخی در آن به چشم می‌خورد، شخصیت‌ها همچنان دوران ناامیدی و مبارزه در هارلم را به طور دقیق منعکس می‌کنند که به ندرت در سینما و تلویزیون دیده می‌شود.

8. پاپ روستای گرینویچ (The Pope of Greenwich Village)

محصول : 1990
• کارگردان : ایبل فرارا
• بازیگران : کریستوفر واکن، لارنس فیشربن، دیوید کاروسو
• امتیاز راتن تومیتوز: 70 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم : 6.9 از 10

کریستوفر واکن در فیلم «پادشاه نیویورک» در نقش فرانک وایت، سلطان مواد مخدر بازی می‌کند که قصد دارد پس از آزادی از زندان، امپراتوری جنایت خود را بازسازی کند و در عین حال دوباره به مشروعیت برسد. او با حذف گروه‌های رقیب و تلاش برای انتقال پول‌های کثیف خود به کسب‌وکارهای قانونی، اقدامات غیرقانونی‌اش به زودی توجه اداره پلیس نیویورک را به خود جلب می‌کند و منجر به خشونت و خونریزی می‌شود.

واکن به عنوان بازیگری قابل اعتماد در فیلم گنگستری قدرنادیده دهه ۹۰ به نام «پادشاه نیویورک» اجرایی شیطنت‌آمیز و در عین حال برازنده ارائه می‌دهد. این یکی از سخت‌ترین بازی‌های او است و واکن به خوبی از پس این چالش برمی‌آید. این فیلم همچنین گروهی حماسی از بازیگران مکمل دارد، از جمله استیو بوشمی، وسلی اسنایپس و دیوید کاروزو. «پادشاه نیویورک» در ابتدا نقدهای ضد و نقیضی دریافت کرد اما در سال‌های اخیر  حمایت بیشتری به دست آورده است و به عنوان یک اثر کلاسیک کالت در ژانر گنگستری شناخته می‌شود.

6. جنایت بزرگ (The Big Combo)

محصول : 2007
• کارگردان : دیوید کراننبرگ
• بازیگران : ویگو مورتنسن، نائومی واتس، ونسان کسل
• امتیاز راتن تومیتوز: 89 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.6 از 10

آنا (نائومی واتس) در لندن یک ماما است که به دختری نوجوان در زایمان کمک می‌کند؛ متاسفانه تنها نوزاد زنده می‌ماند. قبل از اینکه جسد مادر جوان را ببرند، آنا دفترچه خاطراتی پیدا می‌کند که بدون اینکه متوجه باشد حاوی مدارک جرم علیه یکی از قدرتمندترین خانواده‌های جنایتکار روس است. وقتی خانواده از این دفترچه خبردار می‌شوند، نیکولای لوزین (ویگو مورتنسن) را که مامور پاکسازی جرایم خانواده است، برای از بین بردن آنا و هرگونه مدرکی که ممکن است باقی مانده باشد می‌فرستند.

فیلم «قول‌های شرقی» ساخته‌ی دیوید کراننبرگ، یکی از قدرنادیده‌ترین آثار او است. این فیلم یک تریلر گنگستری مهیج است که به خاطر خشونت بی‌پرده و هولناک و شخصیت‌های به شدت واقعی مافیای روسیه با خالکوبی‌هایی که نشان‌دهنده‌ی جنایت‌ها و جایگاه مجرمانه‌شان است شناخته می‌شود. با وجود اینکه این فیلم در گیشه چندان موفق نبود، تحسین منتقدان و چندین جایزه را به دست آورد و حتی نامزدی اسکار را برای بازی حماسی مورتنسن کسب کرد اما هرگز به قله‌ی ژانر گنگستری نرسید. با این حال امروزه «قول‌های شرقی» به عنوان یکی از بهترین حماسه‌های جنایی مدرن شناخته می‌شود و تماشای آن برای طرفداران دوآتشه‌ی ژانر گنگستری ضروری است.

4. کندو

محصول : 2011
• کارگردان : جاناتان هنزلی
• بازیگران : ری استیونسون، کریستوفر واکن، وال کیلمر
• امتیاز راتن تومیتوز: 62 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7 از 10

در دهه 1960، دنی گرین (ری استیونسون) به عنوان کارگر اسکله در کلیولند کار می‌کند و در نهایت رئیس اتحادیه خود می‌شود. فساد و معاملات پشت پرده‌اش به سرعت توجه مافیای محلی و همچنین مقامات محلی را جلب می‌کند. هنگامی که گرین با حبس جدی مواجه می‌شود، به اتهامی کمتر اعتراف می‌کند و به یک خبرچین اف‌بی‌آی تبدیل می‌شود و باعث شعله‌ور شدن جنگی بر سر قلمرو در دهه 1970 می‌شود که منجر به سقوط جنایت سازمان یافته می‌گردد.

«کشتن مرد ایرلندی» بر اساس رمان ریک پورلو در سال 1998 با عنوان «کشتن ایرلندی: جنگی که مافیا را فلج کرد» (To Kill the Irishman: The War that Crippled the Mafia) ساخته شده است و مسیر صعود و سقوط گنگستر ایرلندی-آمریکایی، دنی گرین را دنبال می‌کند. این یک فیلم گنگستری معمولی نیست که تنها خلافکاری را به تصویر بکشد که از رده‌های پایین مافیا بالا می‌رود و در نهایت به موجودی بی‌احساس و بی‌رحم تبدیل می‌شود. در عوض «کشتن مرد ایرلندی» بر روی یک کارگر عادی تمرکز می‌کند که سعی می‌کند زندگی دوگانه‌ای را به عنوان یک جنایتکار و یک مرد خانواده داشته باشد، اما در نهایت خود را مسئول نابودی اجتناب‌ناپذیرش می‌بیند. این یک نگاه جالب به ژانر گنگستری است که وجه دیگری از زندگی مجرمانه را نشان می‌دهد که اغلب در فیلم‌های مشابه دیگر دیده نمی‌شود.

2. شلیک به هدف

محصول : 1990
• کارگردان : برادران کوئن
• بازیگران : گابریل بیرن، مارسیا گی هاردن، جان تورتورو
• امتیاز راتن تومیتوز: 93 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.7 از 10

در فیلم «تقاطع میلر» مافیای ایتالیایی دنبال سر رئیس یک دفتر شرط‌بندی (جان تورتورو) است که لئو بنان (آلبرت فینی)، رئیس مافیای ایرلندی، از او حمایت می‌کند. بنان حاضر نیست او را تسلیم کند چون با ورنا (مارسیا گی هاردن) خواهر رئیس دفتر شرط‌بندی رابطه دارد. تام ریگان (گابریل بیرن) دست راست لئو به او پیشنهاد می‌کند که رئیس دفتر شرط‌بندی را تسلیم کند، در حالی که خودش مخفیانه با ورنا رابطه دارد. وقتی لئو متوجه‌ این رابطه می‌شود، تام ریگان جبهه عوض کرده و به ایتالیایی‌ها می‌پیوندد که منجر به یک جنگ بزرگ باندهای مافیایی بر سر قلمرو و توزیع مشروبات الکلی می‌شود.

«تقاطع میلر» یک فیلم نئو-نوآر گنگستری به کارگردانی برادران کوئن است که داستانی فوق‌العاده و بسیار قدرنادیده را روایت می‌کند. این فیلم شامل توطئه‌ای پر از خشونت و فریب است که به دقت در هم تنیده شده و نیازمند توجه کامل مخاطب است. با پایانی غیرمنتظره، طنز به خوبی جایگذاری شده و گروهی از بازیگران قوی اما عجیب و غریب، «تقاطع میلر» تمام ویژگی‌های یک فیلم ماندگار از دنیای گنگسترها را دارد. این فیلم از راجر ایبرت سه ستاره از چهار ستاره را دریافت کرد و درباره‌اش چنین نوشت: «این فیلم به احتمال زیاد مورد قدردانی علاقمندان به سینما قرار خواهد گرفت که از تشابهش با فیلم‌های قبل از آن لذت خواهند برد.»

منبع: مایکت