خاموشی صدای کودکی

‌برخلاف بسیاری از همکارانش که از تئاتر به دوبله آمدند، چنین مسیری را طی نکرد. هرچند با بازیگری هم بیگانه نبود. ربیعی از هنرستان هنرپیشگی راهش به دوبله باز شد. نه اینکه علاقه‌مند به بازیگری باشد، ورودش به هنرستان هنرپیشگی راهی برای نرفتن به سربازی بود. بی‌تردید حضورش در این هنرستان انگیزه‌هایش را برای حضور در هنر دوبله بیشتر کرد. ربیعی زیر نظر استادی آموزش دید که راه ورودش به دوبله را هموارتر کرد. نمی‌توان از پرویز ربیعی و حضورش در دوبله ایران نوشت و از ارادت همیشگی او به استادش احمد رسول‌زاده چیزی نگفت. او از جمله چهره‌هایی است که هرجا فرصتی برای صحبت درمورد دوبله پیدا می‌شد، از احمد رسول‌زاده یاد می‌کرد. «داستان دوبله رفتنم این است که آقای رسول‌زاده با یکی از دوستان من دوست بود و این دوستی باعث آمدنم به دوبله شد». این جمله در بسیاری از گفت‌وگوهای ربیعی به چشم می‌خورد. او در تمام سال‌های حضورش در دوبله به استادانش و البته احمد رسول‌زاده ارادت زیادی داشت.

گویندگی به جای استیو مک کوئین در«دزدی سنت‌لویی» یا گویندگی‌اش در دوبله فیلم «هفت دلاور» به جای شخصیت ایلای والاک یا گویندگی به جای جرج سی اسکات در «بیلیاردباز» برخی از هنرنمایی‌های او در دوبله است. اما در کنار تمام شخصیت‌های جدی که ربیعی دوبله کرد، گویندگی کارتون‌های خاطره‌انگیزش را از یاد نمی‌بریم. «کارتون را خیلی دوست نداشتم. من آدم اخمویی هستم، ولی درونم این‌طور نیست. خلاصه اینکه کار کارتون به نظرم مزه‌پرانی و شوخی می‌طلبد که من خیلی اهلش نیستم ولی از خوش‌شانسی‌ام چند کارتون بوده که در آنها گویندگی کرده‌ام و ماندگار شده‌اند، نمونه بارزش هم که جای پدر پسر شجاع در «پسر شجاع» است. یکی دیگر از کارهایی که به خاطر دارم و نیمه‌فیلم و نیمه‌کارتون بود، آقای نجار در «وروجک و آقای نجار» بود. من دو کارتونی را که در کارنامه‌ام ماندگار شده، مدیون آقای غلامعلی افشاریه هستم. یکی پسر شجاع و دیگری هم همین وروجک و آقای نجار». این بخشی از گفت‌وگوی ربیعی با خبرگزاری مهر درباره ماندگارشدن این دو نقش خاطره‌انگیز است. او در بخش دیگری از این گفت‌وگو به حضورش در نقش‌های مکمل دوبله و صداپیشگی به جای شخصیت‌های منفی فیلم‌ها اشاره کرد: «شاید به این دلیل باشد که اوایل کارم، رل‌های منفی زیادی گفتم و این ویژگی روی من ماند؛ به ویژه در فیلم‌های هندی. چون من فیلم‌هندی زیاد گفته‌ام و وقتی دنبال صدای بدمن فیلم هندی می‌گشتند، بلافاصله می‌گفتند ربیعی را صدا کنید و نقش مثبت‌ها را هم غول‌های دوبله می‌گفتند. البته فیلم‌هایی هم بوده که در آنها رل اصلی را گفته‌ام. یک فیلم بود که مدیر دوبلاژش آقای رسول‌زاده بود که بازیگرش، یک شکسپیرین و نقش مثبت هم بود. آقای رسول‌زاده یک ربع با من صحبت کرد و گفت ببین باید رل را اداره کنی. اولین رلِ اولی بود که می‌گفتم. آقای رسول‌زاده گفت رل‌های دیگر را که می‌گویی ممکن است صدایت بالا و پایین بشود ولی این رل اصلی است و باید مواظب صدایت باشی. منوچهر زمانی از مدیران دوبلاژی بود که بیشتر اهل ریسک بود و نقش‌های اصلی را به من می‌داد؛ مثلا فیلمی بود که دو هنرپیشه طراز اول داشت یکی رابرت کالپ بود و دیگری الیوت گولد. کالپ را به من داد و گولد را خودش گفت. اگر درست یادم باشد، ناتالی وود هم در آن فیلم بازی می‌کرد». هنرمندی ربیعی تنها به حضورش در دوبله خلاصه نمی‌شد. او چندسالی در برنامه «صبح جمعه با شما» هم گویندگی کرد.

پرویز ربیعی یکی دیگر از گویندگان نسل طلایی دوبله ایران بود که در 84سالگی بر اثر ایست قلبی درگذشت. دوبله ایران هر روز از حضور استادانش خالی‌تر می‌شود. در دو سال گذشته خبر درگذشت بزرگان عرصه دوبله در مدت‌زمانی کوتاه شوک بزرگی برای فعالان این عرصه و دوستداران صدای آنهاست. اردیبهشت سال گذشته شهلا ناظریان، صداپیشه و بازیگر باسابقه، چشم از جهان فروبست. 29 تیر سال گذشته نیز پرویز فیروزکار، دوبلور باسابقه را از دست دادیم. مرداد سال گذشته محمود فاطمی از دیگر دوبلورهای باسابقه از میان ما رفت. مرگ منوچهر اسماعیلی در 31 مرداد خبر تلخی برای دوبله ایران، دوستداران و همکارانش بود. آبان سال گذشته جلال مقامی یکی دیگر از بزرگان عرصه دوبله را از دست دادیم. دی ماه سال پیش هم هوشنگ لطیف‌پور پیش‌کسوت دوبله و از نخستین مدیران دوبلاژ ایرانی از دنیا رفت. شهروز ملک‌آرایی دوبلور باسابقه کشورمان را نیز 29 دی سال گذشته از دست دادیم. تیرماه امسال هم جواد بازیاران دوبلور پیش‌کسوت کشورمان در کشور آلمان درگذشت. علی‌محمد اشکبوس و سینا زند هم با فاصله کوتاهی از دنیا رفتند. خبر درگذشت حمید منوچهری اتفاق تلخی برای دوبله ایران بود. توران مهرزاد، بازیگری را که از قدیمی‌های هنر دوبله هم بود، مدتی قبل از دست دادیم. دی‌ماه امسال ناصر طهماسب دچار سکته مغزی شد و درگذشت و این‌بار پرویز ربیعی که قطعا صدای بی‌مانند او تکرارشدنی نیست. 
-----------------------------------

آچار فرانسه دوبله

منوچهر والی‌زاده. دوبلور و مدیر دوبلاژ

 خبر ناگهانی فوت پرویز ربیعی شوک بزرگی برایم بود. البته که چند سال پیش عمل قلب انجام داده بود. اما به راحتی زندگی و کار می‌کرد و مشکل خاصی نداشت. اما باید پذیرفت همه ما در سن و سالی هستیم که باید خودمان را برای همه چیز آماده کنیم. پرویز ربیعی همیشه برایم مرد محترم، ارزشمند و هنرمندی بود. اسم برخی از دوبلورها را در مراوداتمان آچار فرانسه دوبله می‌گذاریم و پرویز ربیعی یکی از آنها بود. قابلیت حضور در هر نقشی را داشت و این هنر ارزشمندی است. تیپ‌هایی که با صدای او دوبله شده است کم نیست و چند نقش ماندگار در این حوزه دارد که بسیار به‌یادماندنی است. تصاویری که از او در ذهنم نقش بسته است انسانی با معرفت، دوستدار کار و خانواده و عاشق حرفه‌اش است. هیچ‌وقت رفتن او را باور نمی‌کنم. یادش گرامی.