آستیگمات چشم چیست؟؛ انواع،علت، علائم و روش های درمان
آستیگمات یک مشکل شایع بینایی و بیشتر مربوط به تاری چشم است که زمانی اتفاق می افتد که قسمت هایی از قرنیه، سطح جلویی شفاف چشم یا عدسی داخل چشم دارای انحنای نامنظم می شود. علت به‌وجود آمدن آستیگمات به طور کامل مشخص نیست و برخی از افراد به‌طور مادرزادی و بعضی دیگر به‌صورت اکتسابی به آستیگماتیسم دچار می‌شوند.در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا اطلاعاتی از آستیگمات چیست و چگونه درمان میشود؟ را در اختیار شما قرار می دهیم و به سوالاتی چون ایا چشم آستیگمات خوب میشود ؟، تفاوت آستیگمات و ضعیفی چشم چیست؟ و...پاسخ می دهیم.
آستیگمات چشم چیست؟
آستیگمات(در زبان انگلیسی Astigmatism) یک مشکل شایع بینایی است که آستیگماتیسم یا کژبینی نیز نامیده میشود.زمانی که فرد عدسی یا قرنیه چشم وی شکل نامنظمی داشته باشید یا کره چشم او کاملا گرد نباشد دچار مشکل آستیگمات شده است. در حالت کژبینی اندازه کره چشم نامتقارن است و یا ناهمواری قرنیه یا عدسی اجازه نمی‌دهد نور به درستی منکسر شود که باعث تاری دید میشود.آستیگماتیسم معمولا با نزدیک‌بینی یا دوربینی همراه است.
انواع آستیگمات
آستیگمات به دو نوع عمده تقسیم میشود:
- آستیگمات قرنیه در اثر نامنظم بودن شکل قرنیه ایجاد میشود.
- آستیگمات عدسی در اثر نامنظم بودن شکل عدسی چشم ایجاد میشود.
علائم آستیگمات شدید
- تاری دید
- تحریف دید
- دوبینی
- خستگی چشم
- مشکل دید در شب
- سردرد
- حساسیت و سوزش مداوم چشم
علت آستیگمات
علت آستیگمات چشم به طور دقیق مشخص نیست و در اغلب افراد به‌صورت مادرزادی بروز می‌کند اما این بیماری هنگامی رخ می دهد که عدسی یا قرنیه چشم بیمار به یک سمت بیشتر خمیده شده باشد. عواملی که در بروز آستیگمات یا کژبینی نقش دارند از جمله:
- آسیب‌دیدگی چشم
- ابتلا به برخی بیماری‌ها
- انجام بعضی جراحی‌ها
چه افرادی بیشتر در معرض استیگمات قرار دارند؟
کودکان و بزرگسالان به یک اندازه در معرض ابتلا به آستیگمات قرار دارند اما وجود هر یک از موارد زیر می‌تواند احتمال کژبینی را در افراد افزایش دهد:
- دوربینی شدید
- نزدیک‌بینی شدید
- زخم یا نازک شدن قرنیه
- سابقه خانوادگی آستیگماتیسم
- سایر اختلالات چشم نظیر قوز قرنیه
- سابقه انجام برخی جراحی‌های خاص نظیر عمل آب مروارید
آستیگمات در کودکان
آستیگمات در کودکان نیز ممکن است به صورت مادرزادی ظاهر شود اما عدم تشخیص مناسب و به‌موقع یا رسیدگی نکردن به مشکلات بینایی کودکان ممکن است آنها را با اختلال یادگیری مواجه کند. برای جلوگیری از این امر توصیه میشود کودک خود را از ۶ ماهگی نزد متخصص چشم پزشکی یا دکتر بینایی سنج برده و وضعیت بینایی را بسنجید و نمره چشم آستیگمات او را به‌طور سالیانه بررسی کنید.
روش تشخیص کژبینی
روش تشخیص کژبینی بسیار متنوع هستند که مهم‌ترین آنها شامل بینایی‌سنجی، استفاده از فروپتر، استفاده از کراتومتر، استفاده از اتورفراکتور و استفاده از ابزار توپوگرافی قرنیه میشود.
- بینایی‌سنجی برای ارزیابی قدرت دید بیمار و تعیین نمره چشم آستیگمات انجام می‌گیرد که در این روش پزشک از شما می‌خواهد حروف موجود بر روی تابلو را بخوانید که در فاصله مشخصی از شما قرار گرفته است.
- فوروپتر یک دستگاه تست چشم است که به یک مانیتور وصل می باشد و تنها در چند ثانیه شماره چشم و جزیی‌ترین مشکلات را تشخیص می‌دهد.
- کراتومتر یا افتالمومتر وسیـلـه ای است که متخصصان چـشـم بـرای انـدازه گـیـری انـحنا و بازتاب سطح قدامی قرنیه از آن استفاده می کنند.
- اتورفراکتور یکی دیگر از روش های است که برای بررسی وضوح بینایی به‌کار می‌رود. این دستگاه نور را به چشم شما می‌تاباند و در هنگام برگشت یا بازتاب، میزان تغییر آن را ارزیابی می‌کند.
- عارضه‌نگاری یا توپوگرافی یک فناوری پیشرفته است که با ارائه یک نقشه رنگی به تشخیص آستیگمات، آب مروارید و قوز قرنیه کمک می‌کند.
درمان آستیگمات
برای درمان آستیگمات چشم معمولا متخصص چشم پزشکی استفاده از عینک یا لنز مناسب را تجویز می کند.با این حال در صورت کم بودن میزان کژبینی و عدم وجود عارضه بینایی دیگری، ممکن است نیازی به استفاده از عینک و لنز نباشد. در این مواقع، فقط لازم است به طور منظم به پزشک مراجعه کنید و به طور مداوم از وضعیت بینایی خود آگاهی پیدا کنید.
درمان پزشکی کژبینی
- اگر بیمار به آستیگماتیسم مبتلا شده باشید، پزشک معالج ممکن است استفاده از عینک یا لنز را تجویز کند.
- ارتوکراتولوژی روش درمانی غیر جراحی است که از طریق تغییر شکل موقتی قرنیه، نزدیک بینی را اصلاح می کند.با کمک این روش، بیمار در طول شب یک لنز خاص را در چشم خود قرار می دهد و صبج روز بعد آن را خارج کرده و در طول روز نیازی به استفاده از لنز یا عینک نخواهد داشت.
- جراحی انکساری یا لیزیک نوعی عمل جراحی است که با استفاده از لیزر انجام شده و موجب تغییر شکل قرنیه میشود و برای اصلاح نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم کاربرد دارد.
- کراتوتومی آستیگماتیک یکی از روش‌های جراحی است که با ایجاد برش‌های شعاعی بر روی قرنیه به اصلاح مشکل کژبینی کمک می‌کند.
درمان آستیگمات چشم در خانه
درمان آستیگمات چشم در خانه ممکن نیست اما انجام تمرینات ورزشی و یوگای چشم ممکن است در بهبود وضعیت این بیماری موثر باشد.
درمان گیاهی آستیگمات چشم
از رایج‌ترین روش‌های درمان گیاهی آستیگمات چشم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرمه اثمد
- سرمه کافوری
- داروی شافیه
- داروی بلغم زدا
چگونه از بروز آستیگمات پیگشیری کنیم؟
متاسفانه، هیچ روش شناخته شده و علمی برای جلوگیری از آستیگمات وجود ندارد اما به افراد مبتلا به قوز قرنیه و کژبینی توصیه میشود تا جای ممکن از مالش چشمان خود خودداری کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم آستیگمات چشم زندگی روزانه بیمار را مختل کرده و بینایی را تحت تاثیر قرار داده، لازم است هر چه زودتر به متخصص بیماری‌های قرنیه و خارج چشمی مراجعه کنید.
پرسش های متداول
| ایا چشم آستیگمات خوب میشود؟ |
| آستیگمات چشم قابل درمان است و عینک‌های اصلاحی و لنزهای تماسی رایج‌ترین روش های درمان است. |
| بالاترین نمره چشم آستیگمات چقدر است؟ |
| 1 بالاترین نمره چشم آستیگمات است. |
| تفاوت آستیگمات و ضعیفی چشم چیست؟ |
| آستیگمات بیشتر مربوط به تاری چشم است اما ضعیفی چشم به معنای از دست دادن بخش بزرگی از بینایی است. |
| آیا آستیگمات چشم عمل میشود؟ |
|
بله. روش‌های لیزیک (LASIK)، PRK و RK از رایج‌ترین انواع جراحی به حساب می‌آید. |
|
آستیگمات مثبت و منفی چیست؟ |
| آستیگمات مثبت به معنای ابتلای فرد به دوربینی و آستیگمات منفی به معنای نزدیک‌بینی است. |
سخن آخر
در این مطلب هر آنچه درباره بیماری آستیگمات را باید بدانید در اختیار شما قرار دادیم و شما را با علت، علائم، تشخیص و درمان آن آشنا کردیم.در صورت ابتلا به این بیماری، تجربیات تان را در درمان این بیماری در قسمت نظرات تان با دیگران به اشتراک بگذارید.