سیاوش مزروعی را از دوره‌های فیلمنامه‌نویسی مرکز آفرینش‌های ادبی قلمستان اصفهان به خاطر می‌آورم؛ جوانی فعال و باانگیزه که زیاد فیلم می‌دید و نقد و تحلیل فیلمش هم خوب بود.
او که وقت و هزینه زیادی برای توانمندتر شدن در عکاسی و فیلمبرداری صرف کرده، تجربه همکاری با فیلمبرداران بزرگ سینمای ایران همچون محمود کلاری، مرتضی غفوری، علی قاضی، هومن بهمنش و علیرضا برازنده و نیز همکاری با کارگردانان بزرگی چون اصغر فرهادی، سعید روستایی، نیما جاویدی، فرزاد موتمن و شهرام شاه‌حسینی را در مقام دستیار فیلمبردار در کارنامه کاری خود دارد.
مزروعی که سینمای کوتاه ایران را به خاطر فیلمسازان جوان خلاق و جسورش بسیار جلوتر از سینمای بلند می‌داند در حال حاضر فعالیت زیادی به عنوان مدیر فیلمبرداری در سینمای کوتاه دارد.
این هنرمند، متولد 1368 در اصفهان است و در رشته مهندسی نرم‌افزار تحصیل کرده‌است. گفتگوی ما با این فیلمبردار جوان خوش‌آتیه را که جوایز ملی و بین‌المللی مختلفی کسب کرده، می‌خوانید.
چطور شد که با وجود تحصیل در رشته مهندسی نرم‌افزار از دنیای هنر و سینما سردرآوردید؟
اول دبیرستان که باید انتخاب رشته می‌کردم به کامپیوتر علاقه داشتم. به هنرستان رفتم و در دانشگاه نیز مهندسی نرم‌افزار خواندم. آن زمان گرایش زیادی به سمت هنر داشتم و دلم می‌خواست عکاسی کنم و فیلمنامه بنویسم. در آن سال‌ها فیلم زیاد می‌دیدم؛ به سمت هنر گرایش پیدا کردم. متوجه شدم که رشته کامپیوتر برای من یک ابزار است نه هنر و انتخاب درستی نکرده‌ام؛ کامپیوتر کمک زیادی به من کرد و باعث شد تا در اما ابعاد فنی و تکنیکی شناخت دوربین و مباحث پست پروداکشن اشراف بیشتری داشته باشم.
یادم می‌آید که در کلاس‌های فیلمنامه‌نویسی مرکز آفرینش‌های ادبی قلمستان بسیار پویا و باانگیزه بودید. آن دوره‌های فیلمنامه‌نویسی چه تاثیری بر حرفه و هنر شما گذاشته است؟
من علاقه زیادی به فیلمنامه‌نویسی داشتم و در دوره‌های فیلمنامه‌نویسی زیادی هم شرکت کردم. آن علاقه، مطالعه و تجربه شرکت در آن کلاس‌ها برایم تبدیل شد به دانشی در خوانش و فهم فیلمنامههای مختلف. الان به‌عنوان یک فیلمبردار فیلمنامههای مختلفی به دستم می‌رسد و می‌خوانم. اولین کاری که باید بکنم این است که آن متن‌ها را به‌درستی بفهمم؛ وقتی متن را به درستی بخوانم، می‌توانم با متن و کارگردان ارتباط برقرار کنم و ایده‌هایی از نظر بصری بدهم که از درک درست من از فیلمنامه ناشی می‌شود. حالا متن را خیلی درست‌تر و بهتر می‌توانم درک کنم و از پشت کلمات بفهمم که در ذهن آن کارگردان چه می‌گذرد.
اولین کار حرفه‌ای شما به عنوان دستیار فیلمبردار چه بود؟
فیلم سینمایی «خانه دختر» به کارگردانی شهرام شاه‌حسینی اولین پروژه حرفه‌ای من بود و چیزهای زیادی از آن یاد گرفتم. بعد از آن در 19 فیلم سینمایی دیگر نیز دستیار فیلمبردار بودم.
شما تجربه همکاری در کنار فیلمبرداران و کارگردانان بزرگی از سینمای ایران را داشته‌اید، کار کردن با حرفه‌ای‌ها چه ویژگی‌هایی دارد؟
وقتی با حرفه‌ای‌ها کار می‌کنی ناخواسته فضایی برایت ایجاد می‌شود که سعی می‌کنی خودت را ارتقا بدهی و کمتر اشتباه کنی؛ در فضایی قرار می‌گیری که ناخواسته به این سمت می‌روی که بهترین خودت را ارائه دهی و سعی کنی مسیری را پیش بگیری که خطایی در کار پیش نیاید؛ حالا این خطا در لایه‌های سطحی یعنی یک اشتباه و زیر متنش این است که سعی می‌کنی خودت را اندازه آن کسی که با او کار می‌کنی بالا بیاوری. قطعاً هیچکدام از ما نمی‌توانیم جایگاهی را که آقای فرهادی دارد، داشته باشیم اما وقتی با او کار می‌کنی مدام رفتارها و مسیر فیلمسازی‌اش را الگو قرار می‌دهی و سعی می‌کنی که مسیری شبیه به آن پیدا کنی و خودت را ارتقا بدهی. کار کردن در فضای حرفه ای باعث می‌شود که هرروز به این فکر کنی که به روز بشوی، مطالعه کنی و توانایی‌های حرفه‌ای و فردی‌ات را افزایش بدهی.
سیاوش مزروعی در فیلم قهرمان، ساخته اصغر فرهادی دستیار فیلمبردار بود
در حال حاضر شرایط کار فیلمبرداری در سینما چگونه است؟
خیلی متغیر است؛ در مدیوم فیلم کوتاه تاثیر بیشتری داشته است. متأسفانه چون شرایط اقتصادی سخت‌تر شده بضاعت مالی فیلمسازان فیلم کوتاه نیز برای فراهم کردن شرایط فیلمشان سخت‌تر شده است. به‌عنوان یک فیلمبردار، فیلمسازان زیادی را می‌بینم که با خون دل فیلمنامه خوبی فراهم کرده‌اند و بودجه اندکی برای فیلمشان پیدا کرده‌اند، روزبه‌روز با گرانتر شدن هزینه‌های لوکیشن، تجهیزات و دستمزد عوامل سخت‌تر می‌توانند فیلمشان را بسازند. همیشه ما به‌دنبال راهی هستیم که بتوانیم فیلم را با شرایط کم‌هزینه، بدون از دست رفتن کیفیت به سرانجام برسانیم.
وضعیت تکنولوژی و امکانات فنی فیلمبرداری در سینمای ما در مقایسه با این امکانات در سینمای روز دنیا چگونه است؟
به نظرم فاصله زیادی به‌لحاظ تکنولوژی نداریم. دسترسی به دوربین‌ها، لنزها و تجهیزات نورپردازی خوبی داریم. به نظرم در ایران از نظر تکنیکال؛ در مرحله تولید و پست پروداکشن(پسا تولید) می‌توانیم خودمان را به استانداردهای جهانی نزدیک کنیم.
از جوایزی که در جشنواره‌های داخلی و خارجی به دست آورده‌اید، بگویید.
جایزه بهترین فیلمبرداری از فستیوال اپریلیا فیلم ایتالیا در سال 2019، یک تندیس فیلمبرداری و یک دیپلم افتخار از جشنواره‌ای در ونزوئلا در سال2022، کاندید بهترین فیلمبرداری در جشنواره اندیشکده مستقل در سال 1401 در ایران و یک دیپلم افتخار دیگر نیز از فستیوال آپریلیا فیلم ایتالیا در سال 2023.
چه دوره‌های آموزشی در رابطه با فیلمبرداری گذرانده‌اید؟
بعد از شرکت در کلاس‌های فیلمنامه‌نویسی، دوره‌های عکاسی و فیلمبرداری را گذراندم. سعی کردم در هر ورکشاپی در مورد سینما در آن سال‌ها شرکت کنم. دستیاری در فیلم‌های سینمایی با اساتید مختلف که نقطه عطفی برای من بود، سبب شد تا مهارت‌های بهتری به دست بیاورم، شاگردی و دستیاری، دوره‌ای طلایی و درخشان برایم بود چون خیلی از مباحث را در کلاس می‌شنوی اما هیچ درکی از آن نداری ولی زمانی‌که به عنوان دستیار فیلمبردار در پروژه شروع به‌کار می‌کنی آنجاست که تازه یاد می‌گیری. دوره‌ها و کلاس‌ها تلنگری هستند تا به سبک و مسیری که می‌خواهی بروی.
الان مشغول چه کاری هستید؟
در حال حاضر بیشتر تمرکزم روی فیلم کوتاه است. سه فیلمنامه فیلم کوتاه در مرحله پیش تولید دارم که به زودی مشغول فیلمبرداری آنها می‌شوم.
به نظر می‌رسد که به سینمای کوتاه بیشتر از سینمای بلند علاقمندید.
من فکر می‌کنم که سینمای کوتاه ما خیلی جلوتر از سینمای بلندمان است. بچه‌های فیلم کوتاه بسیار بااستعداد هستند، ایده‌های نوی زیادی دارند، بسیار به فرم‌های جدید فکر می‌کنند و سراغ فیلمنامههای بسیار جسورانه می‌روند. به نظرم تنها دلیلی نیز که سبب شده سینمای کوتاه ما از سینمای بلندمان پیشی بگیرد ایده‌های نو و جسارت‌های بچه های فیلم کوتاه است؛ فیلم کوتاه، عصاره خلاقیت عوامل فیلم است، در زمان کم با محدودترین تجهیزات و امکانات باید بیشترین دستاورد را داشته باشی، به نظرم تجربه خلاقه ای است که مسیر شگفت‌انگیزی را ایجاد می‌کند.
هنرمندان زیادی در حال رفتن از ایران هستند، شما قصد رفتن ندارید؟
خیلی به رفتن فکر نمی‌کنم. احساس می‌کنم به‌جهت زیستی که در فرهنگ‌مان داریم، اینجا ارتباط بهتری می‌توانم با متن‌ها برقرار کنم و طبیعتا مفهوم فرهنگی در کشور خودم را بهتر به تصویر بکشانم.
