خشکی چشم چیست و آیا باعث نابینایی می شود؟ علت، علائم و درمان

اشک ها ممکن است به دلایل متفاوت ناکافی باشند به عنوان مثال، خشکی چشم ها ممکن است در صورتی رخ دهد که اشک کافی تولید نکنید، یا اشک هایی با کیفیت پایین تولیدکنید. ما در این مطلب هر آن چه که لازم است در مورد خشکی چشم بدانید از جمله خشکی چشم چیست؟ انواع، علت و علائم آن می پردازیم و شما را با درمان فوری خشکی چشم در خانه آشنا می کنیم. همچنین اطلاعاتی از تشخیص خشکی چشم در اختیار شما قرار می دهیم.

خشکی چشم چیست؟

خشکی اشک، سطح چشم را از عفونت محافظت می کند. بدون میزان اشک کافی، ممکن است خطر ابتلا به عفونت چشم افزایش یابد. آسیب به سطح چشم، در صورت عدم درمان، خشکی چشم شدید ایجاد کرده و منجر به التهاب چشم، سایش سطح قرنیه، زخم قرنیه و مشکلات بینایی می شود؛ کیفیت زندگی کاهش یافته و چشمان خشک می تواند فعالیت های روزمره، مانند خواندن را دشوار کند.

خشکی چشم سندرمی است که احساس ناخوشایندی به شما میدهد ؛ اگر خشکی چشم دارید، چشمان شما ممکن است که سوزش یا خارش داشته باشند. ممکن است خشکی چشم را در موقعیت های خاص تجربه کنید، مانند حضور در هواپیما، در یک اتاق که مجهز به کولر است، در هنگام دوچرخه سواری یا پس از اینکه برای چندین ساعت به صفحه رایانه نگاه کردید. درمان هایی برای خشکی چشم وجود دارد که میتوانند شما را از این عذاب نجات دهند. این درمان ها میتوانندشامل تغییرات سبک زندگی و قطره های چشمی باشند. احتمالاً نیاز خواهید داشت تا به طور طولانی مدت، از این اقدامات برای کنترل علائم خشکی چشم استفاده کنید.

 علت خشکی چشم چیست؟

  اشک چشم از ۳ لایه اصلی تشکیل شده‌است که هر لایه وظیفه خاص خود را انجام می‌دهد. این‌ها لایه مخاطی، آبکی میانی و چربی سطحی (لیپیدی) هستند. مشکلات در هر یک از این لایه‌ها می‌تواند منجر به شکایت خشکی چشم شود.

لایه مخاطی: لایه مخاطی که درونی‌ترین لایه است، سطح چشم را می‌پوشاند. اگر لایه مخاطی کافی برای پوشاندن سطح چشم وجود نداشته باشد، مشکلاتی در سطح قرنیه به وجود می‌آیند.

لایه آبکی میانی: این لایه که توسط غدد اشکی تولید می‌شود و حاوی مقداری نمک است، چشم را تمیز کرده و اجسام خارجی و محرک را از چشم خارج می‌کند. در تولید ناکافی این لایه، لایه روغن و مخاط با یکدیگر تماس پیدا کرده و باعث پارگی رشته‌ای می‌شوند.

لایه چربی سطحی (لیپیدی): این لایه که بیرونی‌ترین لایه را تشکیل می‌دهد، توسط غدد می‌بومین در حاشیه پلک ترشح می‌شود. این لایه حاوی لیپید از تبخیر ناگهانی لایه آبی در وسط جلوگیری می‌کند. در غیاب این لایه لایه آبی به سرعت تبخیر شده و علائم خشکی چشم را ایجاد می‌کند. اختلال عملکرد می‌بومین با علائم مکرر خشکی چشم؛ می‌توان آن را با روزاسه، بلفاریت و سایر بیماری‌های پوستی یافت.

سایر علل خشکی چشم عبارت‌اند از:

استفاده  زیاد از رایانه و گوشی
• استفاده زیاد از لنز
•  افزایش سن به ویژه پس از 50 سالگی
• یائسگی
• محیط داخلی ساختمان
• آب و هوای خشک
• سفر هوایی مکرر
• سیگار کشیدن
• برخی بیماری‌ها مانند دیابت، تیروئید، لوپوس، آرتریت روماتوئید و سندرم شوگرن 
• برخی داروها
• بسته شدن ناقص پلک‌ها
• پلک زدن زیاد خواب 
•  آسیب عصبی ناشی از تروما یا بلفاروپلاستی 
•  لیزیک و سایر جراحی‌های انکساری قرنیه گاهی اوقات می‌توانند باعث این اختلال چشمی شوند.
• استفاده از ماسک
• آلرژی

 علائم خشکی چشم

علائم و نشانه هایی که معمولاً بر هر دو چشم تاثیر می‌گذارند، شامل موارد زیر می‌شوند:

احساس خارش
• سوزش
• یا خراشیده شدن در چشمان

چه زمانی برای خشکی چشم باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر شما دارای نشانه ها و علائم طولانی مدت از خشکی چشم هستید، از جمله قرمزی، سوزش، خستگی یا دردناک بودن چشمان، به پزشک مراجعه نمایید. پزشک شما میتواند مراحلی را برای تعیین آنچه باعث مشکل در چشمانتان میشود، تعیین کند، یا شما را به یک متخصص ارجاع دهد.

عوامل خطر:

فاکتورهایی که ممکن است شما به احتمال بیشتر خشکی چشم را تجربه کنید، شامل موارد زیر میشوند:

داشتن سن بالای ۵۰ سال:

غالباً هرچه سنتان بالاتر میرود ٬تولید اشک کاهش مییابد. خشکی چشم در افراد بالای ۵۰ سال شایعتر است.

جنسیت:

فقدان اشک در زنان شایعتر است، به خصوص اگر آن ها تغییرات هورمونی را به دلیل بارداری تجربه کرده باشند و قرص های جلوگیری از بارداری مصرف کرده باشند، یا یائسه باشند.

داشتن رژیم غذایی که ویتامین A کمی دارد :

این ویتامین در جگر، هویج و کلم بروکلی یافت میشود. رژیم غذایی که اسیدهای چرب امگا۳ کمی دارد :که در ماهی، گردو و روغن های گیاهی یافت میشود.

عوارض خشکی چشم

افرادی که دچار خشکی چشم هستند، ممکن است این عوارض را تجربه کنند :

عفونت های چشمی

اشک های شما از سطح چشم های شما در برابر عفونت محافظت میکنند. بدون اشک کافی، ممکن است دچار یک ریسک افزایش یافته از عفونت چشمی شوید.

آسیب به سطح چشمان شما

اگر بدون درمان رها شود، خشکی چشم شدید ممکن است منجر به التهاب چشم، سایش سطح قرنیه، زخم قرنیه و مشکلات دید شود.

کاهش کیفیت زندگی

خشکی چشم میتواند انجام فعالیت های روزانه، مانند خواندن را مختل کند.

راههای پیشگیری و جلوگیری از خشکی چشم

اگر خشکی چشم را تجربه کردید، به شرایطی که احتمالا باعث ایجاد این نشانه ها در شما می شوند، توجه کنید. سپس راه هایی برای جلوگیری از این شرایط را برای جلوگیری از علائم خشکی چشم پیدا کنید. برای مثال:از مجاورت و ورورد باد و یا دمیدن مستقیم و یا غیر مستقیم هوای بسیار گرم و خشک کننده در چشم خود اجتناب کنید. سشوار، بخاری ماشین، داکت اسپیلت یا هر جریان هوایی را به سمت چشمان خود هدایت نکنید.

رطوبت به هوا اضافه کنید

در زمستان، یک دستگاه بخور می تواند برای تامین و حفظ رطوبت هوا داخل منزل شما موثر باشد.

عینک آفتابی و دیگر عینک‌های محافظ را در نظر بگیرید

سپر ایمنی را می توان به دو طرف و بالای عینک اضافه کرد تا هوای و باد و خشکی را مسدود کند. در مورد سپر های عینک از محلی که عینک خود را خریداری می کنید پرس وجو کنید.

در طول کارهای طولانی به چشم خود استراحت دهید

اگر مشغول خواندن یا انجام کار دیگری هستید که نیاز به تمرکز بصری دارد، فاصله مناسب را از چشم در نظر بگیرید. چشمانتان را برای چند دقیقه بسته یا چندین بار به صورت مکرر به باز و بسته کردن آنها بپردازید تا اشکتان را به طور درست روی چشمانتان پخش کنید.

بیماری خشک چشم  چگونه تشخیص داده می‌شود؟

معاینه دقیق بیمار توسط چشم پزشک متخصص در تشخیص بیماری بسیار مهم است. روش‌های مورد استفاده در تشخیص خشکی چشم عبارت‌اند از:

1. اندازه‌گیری میزان پارگی: با آزمون شیرمر اندازه‌گیری می‌شود. کاغذ‌های صافی مخصوص علامت‌گذاری شده را روی لبه پلک پایین قرار می‌دهند و به مدت ۵ دقیقه صبر می‌کنند. میزان اشک خیس شده روی کاغذ در پایان دوره نشان دهنده میزان پارگی است.
2. تعیین کیفیت پارگی: با این روش کیفیت و زمان تبخیر اشک اندازه‌گیری می‌شود. علاوه بر این، سلامت سطح قرنیه و ملتحمه با رنگ‌های مخصوصی  ارزیابی می‌شود.
3. اندازه‌گیری تراکم اشک (اسمولاریته): روشی مهم و جدید در تشخیص خشکی چشم است که با کمک آن تراکم اشکی به صورت دقیق اندازه گیری می‌شود.

خشکی چشم چگونه درمان می‌شود؟

درمان خشکی چشم بسته به عواملی که باعث خشکی چشم می‌شوند ممکن است متفاوت باشد. چشم پزشک شکایات خشکی چشم شما را ارزیابی می‌کند و مناسب‌ترین روش‌های درمانی را برای شما توصیه می‌کند. درمان خشکی چشم می‌تواند یکی یا ترکیبی از موارد زیر باشد:

استفاده از پماد چشمی
• استفاده از قطره‌های اشک مصنوعی
• درمان مشکلات پلک
• دارودرمانی
• لنز طبی مخصوص
• استفاده از عینک آفتابی

11 نکته مهم برای کاهش علائم خشکی چشم

برای کاهش یا از بین بردن علائم  خشکی چشم، به طور منظم به چشم پزشک مراجعه کنید و توصیه‌های زیر را دنبال کنید:

1. حداقل ۲ لیتر آب در روز بنوشید.
2. غذا‌های حاوی امگا ۳ را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
3. خواب کافی داشته باشید.
4. از تهویه مطبوع و محیط‌های خشک خودداری کنید، محیط خود را مرطوب کنید.
5. هنگام دوچرخه سواری، اسکی یا شنا از عینک ایمنی استفاده کنید.
6. سیگار نکشید و از محیط‌های پر دود دوری کنید.
7. از مرطوب‌کننده‌ها استفاده کنید.
8. لنز‌های تماسی را مرطوب نگه دارید.
9. در نور روز کار کنید اما از تابش مستقیم نور خورشید خودداری کنید.
10. از انعکاس روی صفحه خودداری کنید و فاصله ۵۰ تا ۷۰ سانتی‌متری از صفحه را حفظ کنید.
11. بیشتر پلک بزنید و بگیرید چرت‌های کوتاه و منظم به استراحت می‌پردازند.

10راه برای خلاص شدن از خشکی چشم به طور طبیعی

     1. شستشوی مکرر:

افراد مبتلا به چشم خشک تمایل به طور مداوم چشم خود را مالش دهند، که باید برای جلوگیری از التهاب از این امر اجتناب شود. برای از بین بردن این ناراحتی و حفظ سلامتی مناسب چشم، توصیه می شود که پلک های خود را چند بار در روز شستشو دهید. چند قطره شامپو بچه را روی نوک انگشتان پاک خود قرار دهید با چشمان بسته، به آرامی با انگشتان خود نزدیکی پایه مژه ها را ماساژ دهید. صابون را به طور کامل و با استفاده از آب گرم از پلکهای خود بشوید ؛ این عمل را یک یا دو بار در روز انجام دهید.

     2. کمپرس گرم:

یک پارچه پاک و بدون آهار را در آب گرم بشویید و آب اضافی آن را بگیرید.این پارچه گرم و مرطوب را بر روی پلک های بسته خود نگه داشته تا ۱۰ دقیقه (نه بیشتر از آن). اطمینان حاصل کنید که پارچه را با آب گرم دوباره مرطوب و استفاده کنید. در نهایت، چشم های خود را با آب معمولی تمیز خوب شستشو دهید.از این درمان حداقل دو بار در روز استفاده کنید تا علائم خشکی چشم شما فروکش کند.نکته:هنگام استفاده از یک کمپرس برای چشم خود، ماکزیمم دما را تا ۱۰۸ درجه فارنهایت حفظ کنید و از آن بالاتر نروید.

     3. استفاده از روغن کرچک :

روغن خالص، ارگانیک، روغن کرچک آزاد بدون هگزا را با استفاده از قطره چشمی، یک قطره از آن را در هر پلک چشم دو بار در روز برای حفظ رطوبت چشم و کاهش قرمزی استفاده کنید.

     4. استفاده از غذاهای حاوی امگا ۳:

این گروه شامل غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ در رژیم غذایی هستند، منابع خوب این مواد مغذی عبارتند از:ماهی های چرب و روغن ماهی، روغن دانه کتان و روغن کتان، دانه کنجد، بادام و گردو. همچنین می توانید پس از مشاوره با پزشک خود، مکمل های امگا ۳ را نیز مصرف کنید.

     5. استفاده از روغن نارگیل:

پنبه ای را در روغن نارگیل خیس کنید و به مدت ۱۵ دقیقه بطور مستقیم بر روی پلک های بسته قرار دهید. از این روش در فواصل منظم در طول روز استفاده کنید ، همچنین روغن نارگیل را بعنوان روغن، صبح ها در معده خالی برای حذف سموم از بدن خود استفاده کنید که می تواند باعث برطرف شدن خشکی چشم شود.

     6. تمرین چشمک زدن و حرکات ورزشی ساده:

چشمک زدن منظم می تواند جریان اشکی را بهبود بخشد، چشم ها را مرطوب کند و همچنین اشک را به اطراف چشم ها پخش کند. این عمل به نوبه خود نشانه خشکی چشم را کاهش می دهد. همچنین گردش خون در چشم ها را تنظیم و جلوه سرخی چشم را کاهش می دهد. در واقع، هر چشمک زدن مواد مغذی را به ساختارهای سطحی چشم رسانده و کمک می کند آنها را سالم نگه دارد. تمرین چشمک زدن را ۵ بار حداقل هر ساعت به مدت چند هفته انجام دهید. سپس می توانید تناوب این عمل را حداقل تا ۴ بار در روز کاهش دهید. چشمان خود را به طور کامل ببندید و تا ۲ شمارش کنید. سپس، پلک ها را به هم فشرده و دوباره تا ۲ شماره صبر کنید. در نهایت چشمان خود را باز کنید و شمارش کنید تا 2 شماره. این تمرین چشمک زدن به طور کامل چشم را با لایه ای تازه از اشک شستشو می دهد. همچنین در هنگام استفاده از رایانه یا دستگاههای تلفن همراه، تلاش آگاهانه برای چشمک زدن خود را افزایش دهید. قانون ۲۰/۲۰/۲۰ را اعمال کنید، یعنی هر ۲۰ دقیقه ، چیزی را که حداقل ۲۰ پا از شما دور است حداقل ۲۰ ثانیه نگاه کنید.

     7. بهره گیری از آلوئه ورا:

یک برگ آلوئه ورا را کاملا شسته و ژل آن را استخراج کنید. ژل روی یک تکه پنبه قرار دهید و آن را به آرامی در خارج از پلک خود مالش دهید.اجازه دهید به مدت ۱۰ دقیقه روی پلک بماند.و سپس با آب تمیز شستشو دهید. از این درمان ۲ یا ۳ بار در روز استفاده کنید. توجه:ژل آلوئه ورا را مستقیما در چشم خود قرار ندهید.

     8. درمان خشکی چشم با گلاب:

یک قطعه پارچه پنبه ای یا یک توپ پنبه ای را در عصاره گل رز (گلاب) خیس کرده و روی پلک های بسته خود قرار دهید. حدود ۱۰ دقیقه بگذارید بماند و در روز ۲ یا ۳ بار این عمل را تکرار کنید. یکی دیگر از گزینه ها این است که چشم های خود را با آب خالص شستشو کنید یا از گلاب خالص به عنوان اشک مصنوعی استفاده کنید و این عمل را ۲ تا ۳ بار در روز انجام دهید.

     9. ماساژ برای درمان خشکی چشم:

چند قطره روغن زیتون یا روغن نارگیل را روی انگشتان خود قرار دهید. به آرامی روغن را بر روی پلک های بسته قرار دهید و برای چند دقیقه ماساژ دهید. سپس کف دست خود را بر روی پلک خود بگذارید و آنها را به طور کامل برای چند دقیقه دیگر بپوشانید. باید روغن را از پلک ها شستشو دهید و پاک کنید زیرا جذب می شود. این عمل را ۲ تا ۳ بار در روز انجام دهید.

     10. استفاده از دستگاه بخور:

با استفاده از یک دستگاه مرطوب کننده، به خصوص در ماه های زمستان، می توانید از از خشکی چشم جلوگیری کنید. مرطوب کننده هوا یا دستگاه را روشن نگه دارید و به جای جایگزینی مناسب برای یک رطوبت ساز تجاری از بخور طبیعی استفاده کنید. همچنین می توانید گیاهانی را در فضای اتاق قرار دهید تا از طریق آنها به رطوبت هوت اضافه شود. برخی از بهترین گیاهان برای این منظور عبارتند از نخل آریس، لیلی صلیبی و بوستانی. این گیاهان نیز با جذب آلودگی های داخلی در محیط، به تمیز کردن هوا کمک می کنند.

نکات دیگر و توصیه های کلی برای درمان خشکی چشم

از دست دادن آب بدن یکی از شایع ترین علت های خشکی چشم است، بنابراین مصرف مایعات را در بدن خود افزایش دهید تا بدن را آبرسانی کند و نشانه های خشکی چشم را کاهش دهد.

در طول استفاده از کامپیوتر، وقفه های مکرر داشته باشید. تماشای مکرر رایانه، خواندن کتاب و مجلات و تماشای تلویزیون نیز می تواند چشم شما را خشک کند، بنابراین مهم است که وقفه ها را برای به دست آوردن رطوبت فراموش نکنیم. اجتناب از دمیدن هوا به طور مستقیم در چشم خود یا با استفاده از خشک کن مو، بخاری ماشین، تهویه هوا… از قرار گرفتن در محیط خشک، داخل و خارج از منزل اجتناب کنید، زیرا هوای خشک به عنوان یک عامل تحریک کننده عمل می کند.

سعی کنید از عینک آفتابی یا دیگر عینک های محافظ برای جلوگیری از هوا و باد خشک استفاده کنید.

همچنین هنگام استفاده از دوچرخه یا موتورسیکلت، از محافظ و عینک مناسب استفاده کنید تا از چشم خود محافظت کنید.

هنگامیکه در معرض هوای خشک در ارتفاعات بالا یا در مناطق بیابانی و در هواپیما قرار می گیرید، چشمان خود را به مدت چند دقیقه ببندید.

از سیگار کشیدن و از قرار گرفتن در معرض دود سیگار اجتناب کنید.

سعی کنید در هنگام ظاهر شدن باد در داخل خانه بمانید. هنگامی که حرف عینک آفتابی می آید، همیشه از عینک های آفتابی کلاسیک استفاده می شود که ۱۰۰ درصد از اشعه ماوراء بنفش (UV) را خاموش می کند.

به علت خاصیت اسیدی، مصرف قهوه بیش از حد می تواند خشکی چشم ها را در بسیاری موارد تشدید کند. بنابراین، مصرف قهوه خود را محدود کنید.

غذاهای اسیدی می توانند علائم خشکی چشم را تشدید کنند، پس از خوردن چنین غذاهایی، تا زمانیکه نشانه های شما کاملا از بین رفته باشند.

در خشکی چشم خفیف، از اعمالی مانند پلک زدن، تمرین ماییبومیا یا سایر شرایط کمک به پلک، برای درمان می توان بهره جست. در صورت ایجاد علائم خشکی چشم، استفاده از لنزهای تماسی را قطع کرده یا کاهش دهید.

حتی می توانید طب سوزنی استفاده کنید تا علائم خشکی چشم را درمان کنید. در پایان روز، فراموش نکنید که تمام آثار آرایش چشم را از چشمان و مژه های خود پاک کنید.

 سخن آخر

اشک ها ممکن است به دلایل متفاوت ناکافی باشند به عنوان مثال، خشکی چشم ها ممکن است در صورتی رخ دهد که اشک کافی تولید نکنید، یا اشک هایی با کیفیت پایین تولیدکنید. خشکی اشک، سطح چشم را از عفونت محافظت می کند. بدون میزان اشک کافی، ممکن است خطر ابتلا به عفونت چشم افزایش یابد. آسیب به سطح چشم، در صورت عدم درمان، خشکی چشم شدید ایجاد کرده و منجر به التهاب چشم، سایش سطح قرنیه، زخم قرنیه و مشکلات بینایی می شود؛ کیفیت زندگی کاهش یافته و چشمان خشک می تواند فعالیت های روزمره، مانند خواندن را دشوار کند. اشک چشم از ۳ لایه اصلی تشکیل شده‌است که هر لایه وظیفه خاص خود را انجام می‌دهد. این‌ها لایه مخاطی، آبکی میانی و چربی سطحی (لیپیدی) هستند. مشکلات در هر یک از این لایه‌ها می‌تواند منجر به شکایت خشکی چشم شود. اگر شما دارای نشانه ها و علائم طولانی مدت از خشکی چشم هستید، از جمله قرمزی، سوزش، خستگی یا دردناک بودن چشمان، به پزشک مراجعه نمایید. پزشک شما میتواند مراحلی را برای تعیین آنچه باعث مشکل در چشمانتان میشود، تعیین کند، یا شما را به یک متخصص ارجاع دهد.