5 روش ساده و حرفه‌ای برای معرفی و نقد کتاب
گاهی انتخاب کتاب برایمان دشوار می‌شود! حتما برای شما هم اتفاق افتاده انبوهی از کتاب‌ها را در قفسه‌های رنگارنگ کتاب فروشی نظاره‌گر باشید ولی نتوانید یکی از آن‌ها را انتخاب کنید؛ فارغ از اینکه می‌گویند هیچ کتابی را از جلدش قضاوت نکنید ولی با قیمت بالای کتاب‌های جدید برای برخی افراد خرید یک کتاب بدون آگاهی از محتوای آن، نوعی ریسک محسوب می‌شود! با تهیه یک معرفی کتاب مطلوب هم می‌توانیم تجربه و نقد خود از محتوای یک کتاب را با دیگران به اشتراک بگذاریم و هم آن‌ها را در انتخاب و خرید کتاب دلخواهشان یاری کنیم. معرفی کتاب، خواننده را پیش از شروع به مطالعه، با فضای کلی کتاب آشنا می‌سازد و نهایتا تصمیم گیری را به خودش واگذار می‌کند که می تواند مثبت یا منفی باشد ولی هر چه که هست یک انتخاب آگاهانه خواهد بود.
آنچه در معرفی کتاب باید در نظر داشته باشید
معرفی کتاب چه به صورت نثر مکتوب و چه در قالب صوت و مدیا، یک تولید محتوای مفید است. این کار علاوه بر ایفای نقش فرهنگسازانه و تزریق آگاهی به جامعه، می‌تواند بازدید از صفحه سایت و یا شبکه اجتماعی شما را بالا ببرد. برای معرفی کتاب می‌توانید خلاقانه عمل کنید و مخاطب را به پای تریبون اختصاصی خود بکشانید. مثلا در ابتدای کار، خود را جای مخاطب قرار دهید و سوالاتی از جانب او از خودتان بپرسید. معرفی کتاب را فقط به کتاب‌های پرفروش و پرمخاطب جهان اختصاص ندهید و معرفی کتاب‌های جدید از نویسندگان تازه کار را هم در دستور کار خود بگذارید.
گاهی ناشناس‌ترین‌ها تبدیل به برگ برنده می‌شوند!
مخاطبین خود را خوب بشناسید و معرفی کتاب را طوری که برای گروه سنی و علایق او دلنشین باشد پیش ببرید.
در ادامه به تشریح بهتر این نکات می‌پردازیم.
4 پرسش اساسی قبل از شروع معرفی کتاب
اگر کتاب «جزء از کل» را در قفسه رمان‌های خارجی شهر کتاب ببینیم چه فکری راجع به آن می‌کنیم؟ چه کتاب قطوری!
درست است باید در نظر بگیرید که مخاطبین هر گروه سنی در اولین مواجهه با یک کتاب به ظاهر، حجم و جلد آن توجه خواهند کرد! بنابراین بهتر است خودتان را جای او بگذارید و به سوالات مطرح شده در ذهنتان پاسخ دهید و در مرحله بعدی به سوالاتی پاسخ دهید که به تهیه یک محتوای خوب برای معرفی کتاب کمک کننده هستند.
سوالاتی که باید هنگام نوشتن متن یک معرفی کتاب از خود بپرسیم:
- یک معرفی کتاب خوب باید به چه مواردی اشاره کند؟
- چگونه می‌توانیم با معرفی کتاب، خواننده را به مطالعه‌ی آن ترغیب کنیم؟
- چه اطلاعاتی باید از محتوای کتاب در متن معرفی کتاب درج شود تا به مخاطب درانتخاب آن کمک کند ولی همه محتوا را لو ندهد؟
- چه حجم از نوشته یا محتوا به‌عنوان معرفی کتاب برای مخاطب مفید و کافیست؟
گاهی حتی مخاطب بعد از مطالعه معرفی کتاب تصمیم به عدم خرید یا تهیه آن کتاب می‌گیرد ولی باید از مطالعه معرفی کتاب راضی بوده و احساس بیهوده زمان گذاشتن نداشته باشد.
تهیه چک لیست، اولین قدم برای معرفی کتاب
چک لیستی که برای شروع معرفی کتاب نیاز دارید باید شامل موارد زیر باشد:
- عنوان کتاب
- تاریخ چاپ
- نسخه اصلی و نسخه ترجمه
- تعداد صفحات
- نام نویسنده
- نام مترجم
- کیفیت ترجمه
- نظر مترجم یا مولف راجع به آن
- مقایسه آن با دیگر کتاب‌ها در همین حوزه
- طراحی گرافیک کتاب و صفحه‌آرایی آن
- تعداد نوبت چاپ و تیراژ
- بررسی اجمالی ناشر
- نظر راجع به تجربه مطالعه
- چند جمله گزینش‌شده از متن کتاب
5 روش کارآمد برای معرفی کتاب
در ادامه 5 روش حرفه‌ای و ساده برای شروع به نوشتن معرفی کتاب را به شما پیشنهاد می‌دهیم:
1. معرفی کتاب با محتوای متنی
اولین و بنیادی‌ترین روش معرفی کتاب، نوشتن متنی راجع به آن است. بعد از مشخص کردن گروه سنی مخاطب خود، متنی متناسب، کوتاه و کامل شامل همه اطلاعاتی که در چک لیست گفته شده، بنویسید و در کنار آن از تصاویر مرتبط با آن استفاده کنید. نوشتن متن معرفی کتاب، قدم اول برای سایر روش‌های معرفی کتاب است.
2. معرفی کتاب با محتوای صوتی
می‌توانید برای معرفی کتاب یک پادکست بسازید. متن معرفی کتابی را که قبلا نوشته بودید برای ارائه در یک گفتمان رادیویی یا یک تکخوانی در پادکست، تدوین نموده و با ضبط صدا در منزل یا استودیو و انتشار آن در شبکه‌های اجتماعی، علاقه‌مندان و جامعه هدف خود را مخاطب قرار دهید؛ بهتر است در کاور محتوای صوتی از تصویر جلد کتاب استفاده نمایید. از جمله پلتفرم‌های مناسب برای انتشار صدا، نرم‌افزارهای تولید پادکست، سوند کلود، تلگرام یا حتی سایت و وبلاگ شخصی خود هستند.
3. معرفی کتاب به صورت ویدئو
در عصر امروز تماشای ویدئو و آموزش‌های ویدئویی با استقبال بیشتری مواجه می‌شوند. اگر معرفی کتاب خود را در قالب یک ویدئو به اشتراک بگذارید مطمئنا مخاطبین بیشتری را به خود جلب می‌کند؛ با بیانی رسا و با کیفیت قابل قبول تصویر، طبق یک متن سلیس و قابل درک، متناسب با مخاطب شناسایی‌شده می‌توان معرفی کتاب را به بهترین نحو انجام داد. طی توضیح معرفی کتاب می‌توان کتاب مربوطه را نشان داد و آن را پیش دیدگان مخاطب ورق زد، گویی که خود او در حال بررسی کتاب است.
4. اسلاید معرفی کتاب
با گنجاندن محتوای معرفی کتاب در قالب عکس‌نوشته‌های دلنشین حاوی جلد و چند صفحه از کتاب و معرفی تک‌تک موارد چک لیست در پلتفرم‌های مناسب، از جمله اینستاگرام می‌شود یک معرفی کتاب خوب ارائه داد. می‌توانید اسلایدها را در قالب اینفوگرافیک پیاده‌سازی کنید تا با ترکیب متن مختصر و تصاویر مرتبط در کمترین زمان و به شکل بهینه، مفهوم را به مخاطب القا نمایید.
5. معرفی کتاب حضوری
در طی یک جلسه و دورهمی فرهنگی یا نشست رونمایی از یک کتاب و دعوت علاقه‌مندان، ترجیحا در گروه مخاطبین احتمالی کتاب مربوطه در کانون‌های فرهنگی، نمایشگاه‌ها یا شهرکتاب می‌توان فارغ از فضای مجازی و با طعم دلنشین زندگی حقیقی به معرفی یک کتاب پرداخت.
6 نکته مهم در معرفی کتاب
- در هنگام تهیه محتوای معرفی یک کتاب به نوع کتاب یعنی داستانی، علمی، شعر و ... توجه کنید.
- به هیچ عنوان بخش‌های غافگیرکننده و برگ برنده‌های آن را لو ندهید یا کل داستان را تعریف نکنید تا مثل یک معما برای مخاطب باقی بماند.
- پاسدار منافع نویسنده و مترجم کتاب باشید.
- به نکات طلایی و جذابیت‌های کتاب به طور غیرمستقیم اشاره کنید تا مخاطب به مطالعه آن ترغیب گردد.
- با مخاطب صمیمانه، تجربه مطالعه خود را به اشتراک بگذارید.
- نقدهای واقعی خود را با اشاره به نکات مثبت، منفی و نظرات تکمیلی ارائه دهید و بگذارید خودمخاطب تصمیم گیرنده نهایی باشد.
جمع بندی
یک مطالعه دلنشین از لذت‌بخش‌ترین تجربه‌های زندگی خواهد بود اگر انتخاب کتاب، آگاهانه صورت گیرد؛ معرفی مفید و مختصر و در عین حال جامع یک کتاب در قالب‌های متنوع و خلاقانه برای مخاطب، تهیه کتاب مناسب وی را تسریع می‌کند. ما در این مقاله مراحل پیشین تهیه محتوا با محوریت معرفی کتاب و انواع قالب آن را شرح دادیم؛ امید است نویسندگان و فعالان حوزه کتاب، با استفاده از این روش‌ها نقشه راهی برای علاقه‌مندان به مطالعه ارائه دهند.