اپوزیسیون بیرونی شامل همه کسانی می‌شود که خارج از مرزهای سرزمینی و ایدئولوژیک یک کشور قرار می‌گیرند و اپوزیسیون علیه آن فعالیت می‌کند. آنها از لحاظ مشی مختلف‌اند؛ زیرا ممکن است مشی آنان، موجی از لزوم اصلاحات تا ضرورت براندازی را شامل شود. دسته دوم، اپوزیسیون درونی‌اند، آنها همچون اپوزیسیون در خارج از مرزها، در عقیده و مشی، با هم اختلاف دارند اما برخلاف اپوزیسیون بیرونی، بیشتر میل به ضرورت اصلاحات دارند تا اقدامات براندازانه. برخی از اپوزیسیون داخلی، قانونی و برخی غیرقانونی‌اند.
با استفاده از آنچه در معنای اپوزیسیون گفته شد، می‌توان اپوزیسیون غیرقانونی را به این شکل تعریف کرد: «اپوزیسیون به احزاب، گروه‌ها و جریان‌های مخالف یک نظام سیاسی و ضدانقلاب اطلاق می‌شود. جریان‌های اپوزیسیونی به دلیل تضادهای ایدئولوژیک سیاسی و منافع اقتصادی، در برابر یک رژیم به مبارزه می‌پردازند. آنان علاوه بر اینکه ایدئولوژی‌های مختلف دارند، ممکن است در داخل یا خارج از کشور، فعال بوده و راهبری‌های مبارزه با رژیم یا انقلاب از سوی آنان، متفاوت باشد، یعنی طیفی از آنها به مبارزه غیر قهرآمیز و بخشی به مبارزه خشونت‌آمیز و براندازانه روی می‌آورند.»
به طورکلی می‌توان بر اساس چهار شاخص استقلال سیاسی اپوزیسیون، تمامیت سرزمینی کشور، مقبولیت نظام و نحوه فعالیت گروه‌ها به بحث دقیق‌تر درباره اپوزیسیون پرداخت. گروه‌هایی که این چهار محور را می‌پذیرند یعنی معتقد به استقلال سیاسی کشور بوده و خود استقلال سیاسی دارند و به تمامیت ارضی کشور پایبند هستند، حقانیت نظام و مشروعیت آن را به شکل مستقر می‌پذیرند و شیوه فعالیتشان هم در چهارچوب موازین قانون اساسی است، این گروه‌ها اصطلاحاً خودی و در درون حاکمیت جای می‌گیرند.
اپوزیسیون قانونی به لحاظ سیاسی مستقل بوده و وابستگی سیاسی به بیگانه ندارد، به تمامیت ارضی کشور پایبند است و فعالیت قانونی را هم می‌پذیرد؛ اما در ارتباط با میزان مقبولیت نظام سیاسی و حاکمان، رأی و نظر متفاوتی با دیدگاه حاکم دارد. اپوزیسیون «بر نظام» یا «اپوزیسیون معاند» گروه‌هایی هستند که می‌توانند وابسته باشند یا مستقل، خواهان حفظ تمامیت ارضی کشور باشند یا تجزیه‌طلب، اما به هرحال این گروه با زیر سؤال بردن حقانیت و مشروعیت نظام، اساساً به طرق غیرقانونی و براندازانه درصدد سرنگونی حاکمیت هستند.
23302
منبع: khabaronline-1714468
