روند نرخ اشتغال ناقص در ایران؛ چند نفر در ایران اشتغال ناقص دارند؟

بر اساس آخرین داده های منتشر شده از وضعیت بازار کار در ایران؛ نرخ اشتغال ناقص در تابستان سال جاری ۹.۲ درصد برآورد شده، به بیان ساده تر بالغ بر ۹ درصد کسانی که در تابستان امسال شاغل بوده اند در هفته کمتر از ۴۴ ساعت کار کرده و خواهان ساعت کاری بیشتر هستند. این شاخص در تابستان سال گذشته ۹.۵ درصد بوده که نشان می دهد در ۱۴۰۱ کمی وضعیت اشتغال ناقص بهبود یافته است. بر اساس آمار های منتشر شده نرخ اشتغال ناقص در تابستان امسال، پایین ترین رقم این شاخص از تابستان سال ۹۹ تا کنون محسوب می شود. البته این رقم در بهار سال ۹۹ حتی به پایین تر ۸ درصد هم رسید اما پس از آن در روندی صعودی قرار گرفت. به طور کلی در بهار و تابستان هر سال نرخ اشتغال ناقص در کشور نسبت به پاییز و زمستان پایین تر است و این شاخص در نیمه دوم سال بالاتر می رود. علت اصلی این رخداد از روق افتادن بخش کشاورزی در نیمه دوم سال است که باعث رواج اشتغال های کاذب و به تبع آن بالا رفتن اشتغال ناقص می شود.

کل جمعیت شاغل کشور در تابستان ۲۳ میلیون و ۷۷۸ هزار نفر برآورد شده که از این جمعیت ۲ میلیون و ۱۸۳ هزار دارای اشتغال ناقص بوده اند. این تعداد در تابستان سال جاری نسبت به تابستان سال گذشته حدود ۳۲ هزار نفر کاهش یافته است. بر اساس آمار نرخ اشتغال ناقص برای مردان در تابستان ۱۴۰۱ نسبت به فصل مشابه سال گذشته کاهش یافته، این در حالیست که در همین بازه زمانی نرخ اشتغال ناقص زنان افزایش یافته است.

هر زمان که استفاده از نیروی کار در حد کمتر از بهره‌وری واقعی اش باشد، اشتغال ناقص شکل گرفته است. این پدیده در اقتصاد کلان از اهمیت بالایی برخوردار بوده و دلایل بروز آن می تواند متفاوت باشد همچنین ممکن است در چند حالت متفاوت نمایان شود. بر اساس تعریف ارائه شده از مرکز آمار کسانی شامل وضعیت اشتغال ناقص هستند که حاضر در سر کار یا غایب موقت از کار بوده و به دلایل مختلف کمتر از ۴۴ ساعت در هفته کار کرده و خواهان ساعت کاری بیشتر هستند.

رکود اقتصادی از جمله مهم ترین عواملی است که در اقتصاد موجب فراگیری اشتغال ناقص می شود، حتی ممکن است در این برهه ها نرخ بیکاری پایین هم باشد(به دلیل ناامید شدن از پیدا کردن شغل در شرایط رکودی، از جست و جوی کار منصرف شوند) اما کسانی که متقاضی شغل هستند در شغل هایی مشغول به کار هستند که کارایی لازم را ندارند.

اشتغال ناقص یکی از پدیده های رایج اقتصاد کلان در کشورهای در حال توسعه است و از نظر مباحث توسعه‌ای این پدیده یکی از دلایل فقر در این کشور هاست. به طور کلی این شاخص حالت‌های متعددی دارد، در حالت نخست چنانچه فرد در شغلی باشد که تخصص آن را ندارد، به عنوان مثال چنانچه یک مهندس عمران راننده تاکسی باشد، یک نوع از اشتغال ناقص محسوب می شود (البته در ایران چنین نیست). حالت دوم زمانی که نیروی کار مایل باشد در هفته بیشتر از مدت زمان کنونی کار کند، این حالت مبنای محاسبه در ایران است. همچنین حالت سوم نیز در وقتی است که کار فرمایان برای اجتناب از برخی مسائل مانند بیمه، از پذیرش کارگران تمام وقت صرف نظر کنند.

۲۱۷ ۳۵

منبع: khabaronline-1692298