سناریوهای افزایش قیمت بنزین

علی ربیعی در نشست خبری امروز خود با اشاره به اقدامات دولت در جهت اصلاح قیمت حامل های سوخت گفت: در مورد سهمیه بندی بنزین چند سناریو مختلف را در دولت دنبال می کردیم. در این سناریوها نظر اقتصاد دانان و کارشناسان و حتی جامعه شناسان لحاظ شد. امروز اعلام می کنم که هنوز تصمیم نهایی گرفته نشده است.
او درباره نحوه اجرای این طرح اظهار داشت: بنا بر نظر رئیس جمهور هر گونه تغییر قیمت با هدف توزیع عادلانه منابع عمومی و در جهت کاهش فاصله طبقاتی به کار گرفته می شود. هیچ بخشی از درآمدها به حساب دولت یا خزانه برای هزینه های جاری واریز نخواهد شد. در واقع ریالی از درآمدها وارد بودجه نخواهد شد. تأکید می کنم که این درآمد به سمت اقشاری که سهم کمتری از ثروت ملی دارند مانند افراد حقوق بگیر ثابت، کارگران، بازنشستگان، کارمندان، گروه های هدف تعیین شده و افراد کم برخوردار به طور هوشمند توزیع خواهد شد. مطالعات ما نشان می دهد که مشمولین این طرح حدود هفت دهک خواهند بود. این طرح، یک طرح حمایتی اجتماعی و معیشتی است که برای محافظت اقشار آسیب پذیر در مقابل تکانه های تورمیی و اطمینان از سلامت غذایی و بهبود معیشت مردم صورت می پذیرد.
ربیعی در ادامه تأکید کرد: هنوز هیچ سناریویی به طور قطعی مشخص نشده است اما همانطور که پیش از این رئیس جمهور هم اعلام کرده اند درآمد حاصل از این طرح در مواردی که ذکر شد، هزینه می شود.

---

بیشتر بخوانید
              جزییات طرح سهمیه بندی بنزین: یک لیتر به هر ایرانی در روز     
              آیا سهمیه هر ایرانی، روزی یک لیتر بنزین است     
              مجلس به شدت با افزایش قیمت بنزین مخالف است     
              صف طولانی، این‌بار برای بنزین     
              سهمیه سوخت در سال 86 چند لیتر بود      

---

این اظهارات در حالی بود که پیش از این نیز کارشناسان و مسئولان اقتصادی درباره افزایش قیمت بنزین اظهار نظر کرده بودند و گفته بودند.

• وزارت نفت تنها مجری قانون است

جلال میرزایی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در آبان ماه در گفت‌وگو با شانا گفته بود: درباره تغییر قیمت حامل‌های انرژی یا هرگونه سهمیه‌بندی بنزین، در سطوح دیگری تصمیم‌گیری می‌شود و وزارت نفت تنها مجری قانون است. بدون شک دولت در این باره (تغییر قیمت بنزین یا سهمیه‌بندی آن) تصمیم می‌گیرد و البته یکی دو بار نیز در این باره با مجلس همفکری داشته و مجلس نیز مخالفت خود را با افزایش قیمت اعلام کرده است. 

• نرخ بنزین در کشور ما 5/1 تا 6 برابر کشورهای صنعتی است

فرشاد مومنی، کارشناس اقتصادی و استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در آبان ماه با انتقاد از سخنان رئیس جمهور در مورد افزایش قیمت بنزین به ایلنا گفت: ایشان گفته‌اند که اگر افزایش قیمتی هم ایجاد شود خود را متعهد می‌دانیم که کل درآمد حاصل را به مردم بازگردانیم اما بر اساس تجربه‌ای که داشته‌ایم در ازای مثلا ۱۰ واحد فشاری که به مردم افزایش می‌یابد ۳ واحد آن را دولت جبران می‌کند. برخی افراد به آقای رئیس جمهور پیشنهاد می‌کنند که در برخی کشورها معادل ریالی نرخ بنزین بین ۶ تا ۲۰ هزار تومان است . باید توجه داشت که اساس سنجش در اقتصاد  نسبت قیمت‌ها با وضعیت درآمد خانوارها است. بر اساس محاسبات؛ با همین نرخ موجود بنزین وقتی نسبتش به هزینه نهایی خانوارها مبنا قرار می‌گیرد نرخ آن بین 5/1 تا ۶ برابر کشورهای صنعتی و بویژه کشورهای عربی نفتی خلیج فارس است. همچنین اگر هزینه نهایی استفاده از خودرو به کل مخارج خانوارهای ایرانی را مبنا قرار می‌دهیم ملاحظه می‌شود که این رقم ۱۰ تا ۳۰ برابر کشورهای صنعتی و ۵ تا ۱۰ برابر بیشتر از نسبت مشابه در کشورهای عرب خلیج فارس است.

• سیاستی قابل قبول است که به نفع فرودستان باشد

هادی حق شناس، کارشناس اقتصادی در یادداشتی که خبر آنلاین در آبان‌ماه منتشر کرد نوشت: با وجود این‌که احتمال افزایش قیمت بنزین قطعی است و نهایتا دولت می‌تواند اندکی زمان آن را تغییر دهد نباید فراموش کنیم که سیاستی قابل قبول و موفق خواهد بود که منفعت آن به سود فرودستان باشد. در غیر این صورت هر سیاستی که پیش گرفته شود عملا شکست می‌خورد. اگر مردم مجبور به تهیه بنزین گران برای ماشین‌های خود باشند، انتظار دارند تا خود بتوانند خودروی مورد استفاده خود را تهیه کنند. یعنی مردم وقتی مجبور هستند بنزین را با قیمتی نزدیک به فوب خلیج فارس تهیه کنند آن گاه به راحتی نمی‌پذیرند که هزینه گمرک خودروهای کارآمدتر خارجی را مانند امروز گران باشد.



تاریخچه قیمت بنزین در ایران

 هر لیتر بنزین در سال ۱۳۵۵ با نرخ ۶ ریال به فروش می‌رسید، در سال ۱۳۵۶ به ۸ ریال و در سال ۱۳۵۷ به یک تومان افزایش یافت. دو سال بعد، یعنی در سال ۱۳۵۹ دولت وقت قیمت بنزین را به سه تومان افزایش داد و این نرخ تا سال ۱۳۶۸ ثابت بود. پس از آن، در دولت سازندگی یک بار در سال ۱۳۶۹ قیمت بنزین به ۵ تومان در هر لیتر افزایش پیدا کرد و بار دیگر در سال ۱۳۷۴ قیمت بنزین به دو برابر افزایش یافت و با قیمت ۱۰ تومان در هر لیتر عرضه شد. از این پس، قیمت بنزین روند افزایش سالانه در پی گرفت و هر لیتر بنزین در سال ۱۳۷۵ به ۱۳ تومان و در سال ۱۳۷۶ به ۱۶ تومان رسید. در دولت اصلاحات نرخ بنزین طبق جدول زیر سالانه تغییر کرد و در سال ۱۳۸۳ به نرخ ۸۰ تومان در هر لیتر رسید تا اینکه با قانون تثبیت قیمت‌ها، مجلس هفتم دولت را از افزایش قیمت مواد سوختی و کالاهای عمومی منع کرد

سهمیه‌بندی بنزین

با اجرای سهمیه‌بندی سوخت در ایران در دولت احمدی‌نژاد از تیر ماه ۱۳۸۶ هر لیتر بنزین سهمیه‌ای با نرخ ۱۰۰ تومان و بنزین آزاد ۴۰۰ تومان عرضه شد. مرحله بعدی افزایش قیمت بنزین در ۲۸ آذر ۱۳۸۹ با اجرای هدفمندسازی یارانه‌ها در ایران کلید خورد و هر لیتر بنزین سهمیه‌ای به ۴۰۰ تومان و بنزین آزاد ۷۰۰ تومان افزایش یافت. افزایش بعدی قیمت بنزین در سال ۱۳۹۳ در دولت تدبیر و امید با اجرای مرحله دوم هدفمندسازی یارانه‌ها در ایران هر لیتر بنزین سهمیه‌ای را به ۷۰۰ تومان و بنزین آزاد ۱۰۰۰ تومان رساند؛ که با تک نرخی شدن بنزین در سال ۱۳۹۴ به قیمت ۱۰۰۰ تومان پرونده بنزین سهمیه‌ای بسته شد.