وبا چیست؟ همه چیز درباره بیماری وبا و شیوع آن در ایران

از عوارض وبا می توان به اسهال شدید، قند خون پایین ، کمبود پتاسیم و نارسایی کلیه اشاره کرد.

 فرد مبتلا به وبای شدید با از دست دادن سریع مایعات و الکترولیت‌ها می‌تواند باعث به مرگ وی در دو یا سه ساعت شود . حتی در موارد وبای معمولی در صورت درمان نشدن احتمال مرگ فرد در کمتر از ۱۸ ساعت در اثر کمبود آب بدن وجود دارد.

  روش درمان وبا 

در درمان وبا از نوشاندن آب و الکترولیت‌ها به بیمار غافل نشوید. دومین مرحله تجویز آنتی بیوتیک است که باعث کاهش حجم مدفوع می شود و طول مدت اسهال و مدت عفونت زایی را کاهش می دهد اما اهمیت آن‌ها به اندازه جایگزینی آب نیست. افرادی که به بیماری وبا مبتلا می شوند باید بسیار سریع درمان شوند ، زیرا وبا ظرف چند ساعت می تواند موجب مرگ شود

روش های متداول برای درمان وبا

1. تامین مایعات مورد نیاز / یکی از روش های درمان وبا استفاده از محلول او آر اس به صورت پودر است که باید با آب جوشیده یا بسته بندی شده مخلوط گردد. هدف از این روش، جایگزینی مایعات و الکترولیت های از دست رفته با استفاده از یک محلول آبرسانی است. در اسهال‌های خفیف و دهیدراتاسیون خفیف (زیر ۵٪) دادن آب و الکترولیت خوراکی (ORS) کافی است و اگر موجود نبود یا بیمار تحمل نکرد می‌توان از لعاب برنج (۵۰ گرم در لیتر)، نوشابه با نمک و… استفاده کرد. در بیماران با دهیدراسیون شدید (که بیش از ۱۰٪ آب از دست داده‌اند؛ دارای چشم‌های کاملاً گود رفته، خواب آلوده، فشار خون و نبض ضعیف) و همچنین در بیمارانی که استفراغ دارند یا در بیمارانی که در اغما هستند و همچنین بیماران دارای فلج روده باید سرم تزریق شود.
2. مایع هیدراتاسیون داخل وریدی / در مواردی که دهیدراتاسیون شدید است، بیماران به دریافت مایعات درون رگی نیز نیاز دارند.
3. آنتی بیوتیک‌ها / آنتی‌بیوتیک تتراسایکلین و داکسی سیکلین در کاهش مدت و شدت بیماری وبا موثر هستندو برای کودکان و زنان باردار سفیکسیم، آمپی سیلین، آزیترومایسین و اریترومایسین مناسب است.
4. مکمل‌های روی /مکمل زینک یا روی می تواند میزان و مدت زمان اسهال در کودکان مبتلا به بیماری وبا را کاهش دهد.

درمان خانگی وبا

 درمان خانگی وبا را جایگزین درمان اصلی نکنید و حتما باید به پزشک مراجعه کنید .

1-افزایش مصرف مایعات

اولین روش درمان خانگی بیماری وبا افزایش مصرف مایعات ( آب تصفیه شده یا معدنی ،آب پرتقال، آب نارگیل) است زیرا ، به علت اسهال احتمال کمبود شدید آب بدن وجود دارد.

2-پودر او آر اس

از پودر او آر اس به منظور کاهش علائم بیماری وبا و برای جبران آب از دست رفته بدن استفاده کنید.

3-ماست پروبیوتیک

ماست پروبیوتیک حاوی باکتری‌های سالم است که به مبارزه با باکتری وبا می پردازد و  هضم را افزایش می دهد.

4-زنجبیل

زنجبیل؛ آنتی بیوتیک طبیعی است که به مبارزه با عفونت و درمان وبا کمک می‌کند و از اسهال، گرفتگی معده و درد شکم جلوگیری می کند.

 5-لیمو

لیمو باکتری‌های مضر در روده و سیستم گوارش را از بین می ببردو در درمان بیماری وبا موثر است .

6-مکمل روی

 روی که بیش از 200 آنزیم انسانی است برای مبارزه با عفونت ، کاهش مدت و شدت وبا در کودکان موثر هستند.  بنابراین افراد مبتلا به وبا غذاهای حاوی روی، مانند اسفناج، برنج قهوه‌ای، دانه کنجد، دانه کدو تنبل، عدس و سیر را استفاده کنند.

7-پیاز

پیاز به دلیل خواص ضد باکتری و آنتی بیوتک که دارد در کاهش علائم وبا مانند خشکی دهان و بیقراری موثر است.

8-میخک

استفاده از میخک در درمان وبا باعث کاهش نارحتی شکمی ، نابودی باکتری‌ها و انگل‌های روده‌ای می شود .

9-دانه شنبلیله

برای درمان اسهال شدید ناشی از وبا، استفاده از تخم شنبلیله به دلیل موسیلاژ زیاد در آن حجم مدفوع را افزایش می دهد و به کاهش شدت اسهال کمک می کند

10-زردچوبه

برای درمان اسهال اغلب استفاده از زردچوبه توصیه میشود لازم است در مصرف آن زیاده روی نکنید زیرا باعث اسهال می شود.

ضروری است برای درمان وبا از مصرف نوشابه های گازدار و آب میوه های صنعتی اکیداًخودداری شود . 

 ORS چیست؟

ORS یک ماده خوراکی جبران کننده آب و املاح بدن است که بصورت پودر در داروخانه ها و واحدهای بهداشتی درمانی دردسترس می باشد.

قبل استفاده از پودرORS به تاریخ انقضاء و اینکه پودر تغییر رنگ نداده و چسبنده نباشد دقت کنید.
به هنگام اعمال جراحی روده و یا مواردی که بیمار دچار پارگی و یا عدم حرکات روده می باشد و همچنین بیمارانی که به نارسای کلیه مبتلا هستند ، باید از تجویز محلول او.ار.اس خودداری نمود .

طرز تهیه محلول او آر اس ORS 

 راه‌های پیشگیری از بیماری وبا

3 قاعده کلی برای پیشگیری از بیماری وبا عبارت است از 

1.  از غذای پخته استفاده کنید.
2.  آب آشامیدنی خود را در صورت عدم اطمینان بجوشانید یا کلر بزنید.
3.  دستهای خود را با آب و صابون بشوئید

در این راستا توصیه میشود:

1. از آشامیدن آب‌های مشکوک در پارک‌ها، باغ‌ها و فضای سبزخودداری کنید.
2. هرگز از آب آشامیدنی که در منبع های آب کنار خیابان که دارای لیوان مشترک هستند مصرف نکنید.
3. در بیرون از منزل برای مصرف آب از بطری‌های آب معدنی یا آب جوشیده‌شده استفاده کنید و ممئن شوید که درب بطری آب پلمپ بوده و آلوده نیست.
4. اگر چاره ای به جز استفاده از آب چاه، تانکرهای غیر کلر زده، چشمه‌ها و قنات‌ها ندارید لازم است ابتدا آب را نیم ساعت بجوشانید و پس از سرد شدن مصرف کنید و یا کلرزنی کنید.
5. برای ضدعفونی کردن آب آن را به مدت یک دقیقه بجوشانید یا آب را از یک فیلتر رد کنید، سپس ۲ قطره مایع سفیدکننده یا نصف یک قرصِ ید را در یک لیتر آب حل کنید تا آب ضدعفونی شود.
6. از مصرف یخ‌های قالبی و کارخانه ای غیر بهداشتی خودداری کنید زیرا احتمال آلودگی به میکروب وبا است.
7. آب و غذای سالم و مطمئن در هنگام سفر همراه داشته باشید .
8. از شنا کردن در استخرها، رودخانه‌ها، نهرها و یا جوی‌های آلوده خودداری کنید.
9. از مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌هایی که توسط فروشندگان دوره گرد عرضه می‌شود، جدا خودداری کنید.
10. سبزی‌ها و صیفی‌ها را حتما پیش از مصرف، شست و شو و ضدعفونی کنید.
11. در هنگام خرید مواد غذایی که قابل شست و شو و پختن مجدد نیستند (مثل نان) را در کنار میوه ، سبزی‌ و گوشت خام قرار ندهید.
12. سبزی و میوه‌های شسته نشده و ضدعفونی نشده را در یخچال جدا نگه داری نکنید.
13. دست‌های خود را قبل از غذا خوردن و دست زدن به مواد غذایی یا شیر دادن به کودک با آب و صابون بشویید.
14. دست‌ها را بعد از اجابت مزاج، شستن و تمیز کردن کودک با آب و صابون بشویید.
15. اگر آب و صابون در دسترس نیست از یک پاک‌کننده بر پایهٔ الکل (حداقل ۶۰٪ الکل) استفاده کنید.
16. با مشاهده هر مورد ابتلا به اسهال هرچه سریع‌تر به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کنید.
17. از خود درمانی بپرهیزید و توجه داشته باشید که تجویز آنتی بیوتیک مناسب باید توسط پزشک صورت گیرد.
18. بیماری تا چند روز بعد از بهبودی نیز ممکن است قابل انتقال به دیگران باشد، پس رعایت موارد بهداشتی توسط بیمار و اطرافیان وی تا چند روز پس از بهبود ضروری است.

علل بیماری وبا

علت بیماری وبا باکتری ویبریو کلرا است که معمولا در آب و مواد غذایی آلوده به مدفوع فرد مبتلا به عفونت یافت می شود و این بیماری از طریق پوست و تماس پوستی و یا هوا منتقل نمی شود.

شناسایی باکتری وبا

 کاشف باکتری وبا، در واقع روبرت کخ دانشمند آلمانی در سال ۱۸۸۳  است.

مراحل ابتلا به وبا شامل مراحل زیر است:

1.  مرحله تخلیه ای: بیمار دچار اسهال شدید، بدون درد و آبکی می شود و مدفوع نمای آب برنجی دارد.
2. مرحله کلاپس: مرحله کلاپس در بیمار با کم آبی بدن همراه است که با علائم پایین افتادن فشار خون ، نبض خیلی ضعیف ، شکم فرورفته، دست و پای خیلی سرد ، قطع ادرار و ... در بیمار نمایان می شود.
3.  مرحله بهبودی: در مرحبه بهبودی چون مایعات بدن بیمار جبران شده است فشار خون بیمار افزایش و علائم حیاتی نرمال شده و بیمار از مرگ حتمی نجات می باید.

علت مرگ بیمار مبتال به وبا میکروب یا حمله آن به بدن فرد نیست بلکه از دست دادن آب و امالح بدن
است که او را از پا در می آورد .