روز جهانی سرطان لوزالمعده در تقویم 1402؛ علت، علائم و درمان
۱۹ نوامبر مصادف با 28 آبان روز جهانی سرطان لوزالمعده (World Pancreatic Cancer Day) یا پانکراس است . به همین مناسبت اطلاعات کاملی از این بیماری را در اختیار شما قرار می دهیم.
فهرست مطالب
پانکراس (لوزالمعده)
پانکراس (Pancreas) ، غده‌ای گلابی شکل به طول حدود ۱۵ سانتیمتر (شش اینچ) در شکم است و توسط معده، روده کوچک، کبد، طحال و کیسه صفرا احاطه شده است.آنزیم‌هایی که لوزالمعده تولید می‌کند به هضم غذا و هورمون‌های پانکراس به کنترل قند خون ما کمک می‌کند.
سرطان پانکراس
رشد و تقسیم بدون کنترل سلولهای غیرطبیعی در پانکراس، منجر به تشکیل توده و سرطان در آن می‌شود. این سرطان دوازدهمین سرطان شایع در سراسر جهان است.
علائم و نشانه‌های سرطان پانکراس اغلب تا زمانی که بیماری پیشرفت نکرده باشد، ظاهر نمی‌شود. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- دل‌درد با انتشار به پشت
- از دست دادن اشتها یا کاهش وزن ناخواسته
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم (یرقان)
- مدفوع روشن
- ادرار تیره
- خارش پوست
- ابتلا به دیابت یا از کنترل خارج شدن دیابت
- تشکیل نابجای لخته خون
- خستگی
انواع سرطان لوزالمعده
دو نوع سرطان لوزالمعده وجود دارد:
آدنوکارسینومایلوزالمعده: حدود ۹۵ درصد سرطان های پانکراس آدنوکارسینومای پانکراس هستند. این نوع سرطان لوزالمعده در سلولهای برون ریز لوزالمعده ایجاد می‌شود. اکثر سلولهای پانکراس این سلولهای برون ریز هستند که آنزیمهای پانکراس را می سازند یا مجاری پانکراس را تشکیل می دهند.
تومورهای نورو اندوکرین لوزالمعده (NETs): این نوع کمتر معمول سرطان لوزالمعده در سلولهای غدد درون ریز لوزالمعده ایجاد می‌شود. این سلول‌ها وظیفه ساخت هورمون ها را دارند ، از جمله آنهایی که به مدیریت قند خون کمک می کنند.
عوامل افزایش خطر ابتلا به سرطان پانکراس
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان پانکراس را افزایش دهند، عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- دیابت
- التهاب مزمن پانکراس (پانکراتیت)
- سابقه خانوادگی ابتلا به بعضی سندرم‌های ژنتیکی که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پانکراس را افزایش دهند
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان پانکراس
- چاقی
- رژیم غذایی سرشار از گوشت قرمز و فرآوری شده
- سن (سرطان پانکراس بیشتر پس از ۶۵ سالگی تشخیص داده می‌شود)
روش تشخصی سرطان پانکراس
لوزالمعده در عمق شکم قرار دارد، بنابراین مشاهده یا لمس تومور به کمک معاینه فیزیکی کار ساده‌ای نیست. همچنین، علائم سرطان پانکراس همیشه واضح نیستند و معمولا به مرور و با گذشت زمان ایجاد می‌شوند.
پزشک ممکن است از چندین آزمایش برای تشخیص استفاده نماید، اما هیچ آزمایش استانداردی برای تشخیص سرطان پانکراس وجود ندارد. این موضوع تشخیص را پیچیده‌تر می‌کند.
در صورت وجود علائم سرطان لوزالمعده، پزشک معمولا موارد زیر را انجام می‌دهد:
- بررسی سابقه پزشکی و خانوادگی
- معاینه فیزیکی
- درخواست انجام آزمایش خون، ادرار و مدفوع
- درخواست انجام بررسی‌های تصویربرداری، مانند سونوگرافی، اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT اسکن) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
- انجام نمونه‌برداری بافتی (بیوپسی)
عوارض سرطان پانکراس
- کاهش وزن: بعضی عوامل ممکن است باعث کاهش وزن در مبتلایان به سرطان پانکراس شود.
- زردی: سرطان پانکراس با مسدود کردن مجرای صفراوی کبد می‌تواند باعث زردی شود. علائم انسداد این مجرا شامل زردی پوست و چشم، تیره شدن ادرار و مدفوع کم‌رنگ است.
- درد: تومور در حال رشد ممکن است با فشار بر روی اعصاب شکم، باعث درد شدید شود. پرتودرمانی و شیمی‌درمانی ممکن است با کند کردن رشد تومور، باعث تسکین درد شود.
- انسداد روده: رشد سرطان پانکراس ممکن است باعث فشار به قسمت اول روده باریک (دوازدهه یا اثنی عشر) و مسدود شدن روده شود. پزشک ممکن است با قرار دادن یک لوله (استنت) در روده کوچک، آن را باز نگه دارد.
درمان سرطان پانکراس
درمان‌های استاندارد سرطان پانکراس، جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی هستند. کارآزمایی‌های بالینی درمان‌های جدید را مورد ارزیابی قرار می‌دهند.جراحی بیشترین شانس را برای کنترل سرطان پانکراس برای مدت طولانی به ما می‌دهد. اما در بیشتر موارد، تشخیص بیماری در مراحل پیشرفته باعث امکان‌پذیر نبودن جراحی می‌شود.
امید به زندگی سرطان لوزالمعده
سرطان لوزالمعده یکی از کشنده ترین انواع سرطان است - متأسفانه ، بسیاری از بیماران تا زمانی که در خارج از پانکراس گسترش نیابد ، تشخیص نمی دهند. میزان بقای پنج ساله در تمام مراحل سرطان لوزالمعده 9 درصد است.پیروی از تمام توصیه های پزشک می تواند به بهبود شانس بهبود و زنده ماندن کمک کند. شما همچنین می توانید موارد زیر را در نظر بگیرید:
- مکمل های آنزیمی لوزالمعده برای بهبود هضم غذا
- داروهای ضد درد
- مراقبت پیگیری منظم ، حتی اگر سرطان با موفقیت برداشته شود
پیش گیری از سرطان پانکراس
- ترک سیگار: در صورت استعمال سیگار باید سعی کنیم آن را ترک کنیم. می‌‌توانیم با پزشک خود در مورد راهکارهای کمک‌کننده، از جمله گروه‌های حمایتی، داروها و درمان جایگزین نیکوتین صحبت کنیم.
- تناسب اندام: اگر وزن مناسبی داریم باید برای حفظ آن تلاش کنیم و در صورت اضافه وزن یا چاقی، برنامه‌ای برای کاهش وزن آهسته و پیوسته در نظر بگیریم (کم کردن ۰،۵ تا ۱ کیلوگرم در هفته). ورزش روزانه همراه با یک رژیم غذایی غنی از سبزی‌ها، میوه‌ها و غلات کامل به کاهش وزن کمک می‌کند.
- رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها و سبزی‌های رنگارنگ و غلات کامل ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند.
- مشورت با پزشک: در صورت داشتن سابقه خانوادگی سرطان لوزالمعده بهتر است با یک مشاور ژنتیک مشورت نماییم. پزشک می‌تواند با بررسی سابقه خانوادگی، لزوم انجام آزمایش ژنتیک برای بررسی خطر ابتلا به سرطان پانکراس یا سایر سرطان‌ها را مشخص نماید.