آشنایی کامل با رشته و گرایش های کامپیوتر و دانشگاه های برتر

مهندسی کامپیوتر ( به انگلیسی Computer Engineering) رشته ای است که به طراحی و ساخت اجزای مختلف رایانه می پردازد و اهمیت زیادی دارد. هدف این رشته تربیت افرادی است که در زمینه تحلیل، طراحی، ساخت و راه اندازی دستگاه ها و مجموعه های سخت افزاری جدید، بررسی و شناخت مجموعه های سخت افزاری و نرم افزاری موجود، نگهداری، عیب یابی و تعمیر و اصلاح و توسعه فعالیت کنند.

کارشناسی رشته مهندسی کامپیوتر در یک نگاه

در جدول و نمودار زیر به اجمال رشته مهندسی کامپیوتر را بررسی می کنیم.

گرایش های دوره کارشناسی رشته مهندسی کامپیوتر

گرایش های رشته مهندسی کامپیوتر در دوره کارشناسی عبارتند از؛

مهندسی کامپیوتر – نرم افزار
• مهندسی کامپیوتر - سخت افزار
• مهندسی کامپیوتر – فناوری اطلاعات

گرایش مهندسی کامپیوتر نرم افزار

نرم افزار بخش غیر دیدنی رشته مهندسی کامپیوتر است. نرم افزار همانند روح کامپیوتر است و دانشجویان گرایش کامپیوتر به مطالعه نرم افزار ها و طراحی ، ساخت، و اصلاح نرم افزار های کامپیوتری می پردازند.

گرایش مهندسی کامپیوتر سخت افزار

گرایش مهندسی کامپیوتر سخت افزار به بررسی و مطالعه، طراحی ، ساخت، و اصلاح سخت افزارهای کامپیوتری شامل مدارهای چاپی، چیپ های رایانه ای، روترها و قطعات وابسته به آن ( کیبورد، مودم، پرینتر و غیره) می پردازد.

گرایش مهندسی کامپیوتر فناوری اطلاعات

گرایش مهندسی کامپیوتر فناوری اطلاعات تلفیقی و میان رشته ای است و شامل دروسی از مهندسی برق، مدیریت، و گرایش های نرم افزار و سخت افزار مهندسی کامپیوتر است. رشته مهندسی کامپیوتر فناوری اطلاعات به مطالعه، طراحی، توسعه، پیاده‌سازی، پشتیبانی یا مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی مبتنی بر رایانه، خصوصاً برنامه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزار رایانه می‌پردازد.

دوره تحصیل کارشناسی رشته مهندسی کامپیوتر

دوره تحصیل کارشناسی رشته مهندسی کامپیوتر 4 ساله بوده و معادل 8 ترم تحصیلی است. دانشجویان رشته مهندسی کامپیوتر موظف اند 140 واحد درسی را در دوران تحصیل خود بپردازند. واحدهای درسی دوره کارشناسی رشته مهندسی کامپیوتر عبارتند از؛

دروس عمومی : 22 واحد
دروس پایه : 22 واحد
دروس اصلی : 59 واحد
دروس تخصصی: 19 واحد
دروس تمرکزهای تخصصی اختیاری : 12 واحد
دروس اختیاری: 8 واحد

دروس عمومی رشته مهندسی کامپیوتر

دو درس از دروس مبانی نظری اسلام
• یک درس از دروس اخلاق اسامی
• یک درس از دروس انقلاب اسلامی
• یک درس از تاریخ و تمدن اسلامی
• یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی
• ادبیات فارسی
• زبان عمومی
• تربیت بدنی ۱
• تربیت بدنی ۲

دروس پایه همه گرایش های مهندسی کامپیوتر

ریاضی 1و2
• معادلات دیفرانسیل
• آمار و احتمالات مهندسی
• فیزیک 1و2
• آزمایشگاه فیزیک 2
• کارگاه عمومی

دروس اصلی رشته مهندسی کامپیوتر

ریاضیات گسسته
• مبانی کامپیوتر و برنامه سازی
• ساختمان داده ها
• مدارهای الکتریکی
• مدارهای منطقی
• برنامه سازی پیشرفته
• زبان تخصصی
• نظریه زبان ها و ماشین ها
• روش پژوهش و ارائه
• ریاضیات مهندسی
• معماری کامپیوتر
• سیستم های عامل
• طراحی الگوریتم ها
• طراحی کامپیوتری سیستم های دیجیتال
• ریز پردازنده و زبان اسمبلی
• شبکه های کامپیوتری
• هوش مصنوعی و سیستمهای خبره
• اصول طرحی کامپایلر
• آزمایشگاه سیستم های عامل
• آزمایشگاه مدارهای منطقی و معماری کامپیوتر
• آزمایشگاه ریزپرازنده
• آزمایشگاه شبکه های کامپیوتری
• سیگنال ها و سیستم ها

دروس اختصاصی گرایش نرم افزار

تحلیل و طراحی سیستم ها
• پایگاه داده ها
• طراحی زبان های برنامه سازی
• مهندسی نرم افزار
• مهندسی اینترنت
• کارآموزی
• پروژه

دروس اختصاصی گرایش سخت افزار

الکترونیک دیجیتال
• سیگنالها و سیستم ها
• مهندسی نرم افزار
• طراحی سیستم های VLSI
• پروژه
• طراحی مدارهای واسطه
• کارآموزی 1 و 2
• شبکه های رایانه ای 1 و 2
• آزمایشگاه مدارهای واسطه
• آزمایشگاه الکترونیک دیجیتال

دروس اختصاصی گرایش فناوری اطلاعات (IT)

تحلیل و طراحی سیستم ها
• پایگاه داده ها
• اصول فناوری اطلاعات
• اصول مدیریت و برنامه ریزی راهبردی فناوری اطلاعات
• یکپارچه سازی کاربردهای سازمانی
• مدیریت پروژه های فناوری اطلاعات
• مبانی رایانش امن
• اقتصاد مهندسی
• تجارت الکترونیکی
• کارآموزی
• پروژه فناوری اطلاعات

چارت دروس کاردانی پیوسته و کارشناسی ناپیوسته مهندسی کامپیوتر

بعد از گرفتن دیپلم از یکی از هنرستان های فنی و حرفه ای یا کاردانش و پس از ورود به دانشگاه دانشجو باید برای اخذ مدرک کاردانی واحد هایی را با موفقیت بگذراند سپس برای گرفتن لیسانس باید در مقطع کارشناسی ناپیوسته وارد دانشگاه شود.

چارت (Chart) دروس :

واحد های درسی معمولا از طرف آموزش دانشگاه برای دانشجویان برنامه ریزی می شود. دانشگاه برای راحتی کارِ دانشجویان و ترسیم مسیر در ترم های دانشجویی، برگه ای با عنوان چارت به دانشجو ها می دهند تا آنها مسیر تحصیل و واحد های پیش نیاز و هم نیاز را ببینند و با آگاهی کامل در طول تحصیل خود حرکت کنند.

مقایسه چارت های دانشگاه ها

عنوان و تعداد درس ها در دانشگاه های هم نوع مثل هم هستند مثلا چارت دروس در دانشگاه فنی و حرفه ای و دانشگاه های غیرانتفاعی که هر دو زیر نظر وزارت علوم هستند شبیه هم هست و با چارت دانشگاه آزاد اندکی تفاوت دارد. ولی ترتیب قرارگرفتن واحد ها در هر ترم منحصر به همان دانشگاه هست، به طور مثال در دانشگاهی ممکن است درس تربیت بدنی 1 را در ترم اول قرار داده باشند و در دانشگاه دیگر همان درس را در ترم سوم پیشنهاد کرده باشند.

تعریف اصطلاحات رایج :

دوره کاردانی پیوسته کامپیوتر

تعداد واحد ها وچارت دروس مهندسی کامپیوتر در مقطع کاردانی را در زیر مشاهده می کنید.

چارت کاردانی کامپیوتر ترم اول

چارت کاردانی کامپیوتر ترم دوم

چارت کاردانی کامپیوتر ترم سوم

چارت کاردانی کامپیوتر ترم چهارم

دوره کارشناسی ناپیوسته کامپیوتر

ورود به مقطع کارشناسی ناپیوسته در سه نوع دانشگاه امکان پذیر است که هرکدام از آنها روش خاص خود را برای جذب و پذیرش دانشجو دارند :

1) دانشگاه های دولتی(دوره روزانه و شبانه) و دانشگاه ها و موسسات غیرانتفاعی : این دسته از دانشگاه ها زیر نظر وزرات علوم هستند و اصطلاحا به آنها دولتی گفته می شود. این دسته از دانشگاه ها دانشجوها را از طریق کنکوری که با عنوان کاردانی به کارشناسی برگزار می شود پذیرش میکنند. این کنکور هرساله در مردادماه برگزار می شود

در این کنکور هر رشته منابع آزمون خاص خود را دارد. منابع کنکور کاردانی به کارشناسی رشته کامپیوتر به شرح زیر است :

2) دانشگاه آزاد : پذیرش دانشجو در تمامی رشته ها در مقطع کارشناسی ناپیوسته در دانشگاه آزاد بدون کنکور و بدون در نظر گرفتن معدل داوطلب است. یعنی داوطلب نیاز هست پس از خرید کارت اعتباری از سایت Azmoon.org وگذراندن مراحل ثبت نام و گرفتن رسید ثبت نام اینترنتی به صورت حضوری به واحد مورد نظر مراجعه کرده و با تحویل رسید اینترنتی ثبت نام، ادامه روند ثبت نام را به صورت حضوری طی کند. ثبت نام دانشگاه آزاد در مقطع کارشناسی ناپیوسته دوبار در سال انجام می شود.

3) دانشگاه علمی کاربردی :پذیرش دانشجو در واحد های دانشگاه علمی کاربردی بدون آزمون و با در نظر گرفتن معدل مقطع کاردانی صورت می گیرد. این ثبت نام از طریق سایت Sanjesh.org دوبار در سال در مرداد ماه برای ورودی مهر و در دی ماه برای ورودی بهمن این دانشگاه صورت می پذیرد.

تعداد واحد ها وچارت دروس رشته کامپیوتر در مقطع کارشناسی را در زیر مشاهده می کنید.

چارت کارشناسی ناپیوسته کامپیوتر ترم اول

چارت کارشناسی ناپیوسته کامپیوتر ترم دوم

چارت کارشناسی ناپیوسته کامپیوتر ترم سوم

چارت کارشناسی ناپیوسته کامپیوتر ترم چهارم

مهم‌ترین دروس دانشگاهی رشته مهندسی کامپیوتر

در رشته مهندسی کامپیوتر دروسی مانند زیر بسیار حائز اهمیت هستند.

برنامه‌نویسی کامپیوتر
• ساختمان داده‌ها
• طراحی الگوریتم
• پایگاه داده‌ها
• ریاضی ۱
• سیستم‌های عامل
• مهندسی نرم‌افزار
• شبکه‌های کامپیوتری
• مدارهای‌ منطقی‌
• درس هوش مصنوعی
• درس مهندسی اینترنت

بیشتر دروس مهم در گرایش سخت‌افزار نیز با برق و الکترونیک مرتبط می‌شوند و از جمله این دروس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

مدارهای منطقی
• معماری
• مدارهای الکترونیک
• مدارهای الکتریکی
• سیگنال‌ها و سیستم‌ها
• الکترونیک‌ دیجیتال‌
• طراحی‌ سیستم‌های‌ VLSI

البته در گرایش نرم‌افزار هم تعدادی از این دروس، مانند مدار منطقی و معماری باید گذرانده شود. همچنین، نیز از جمله دروس مهم رشته علوم کامپیوتر می‌توان به دروس زیر اشاره کرد.

آمار و احتمال
• آنالیز عددی
• نظریه اتومات و زبان‌ها
• ساختمان داده‌ها
• طراحی و تحلیل الگوریتم‌ها

دانشگاه های پذیرنده رشته مهندسی کامپیوتر

دانشگاه های دولتی پذیرنده رشته مهندسی کامپیوتر عبارتند از،

دانشگاه آیت اله بروجردی - بروجرد
• دانشگاه آیت اله حایری - میبد
• دانشگاه اراک
• دانشگاه اردکان
• دانشگاه ارومیه
• دانشگاه اصفهان
• دانشگاه الزهرا (س) – تهران (ویژه خواهران)
• دانشگاه ایلام
• دانشگاه بجنورد
• دانشگاه بزرگمهر قاینات
• دانشگاه بناب
• دانشگاه بوعلی سینا - همدان
• دانشگاه بوعلی سینا - همدان (محل تحصیل آموزشکده فنی تویسرکان)
• دانشگاه بیرجند
• دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره) - قزوین
• دانشگاه تبریز
• دانشگاه تبریز (محل تحصیل دانشکده فنی و مهندسی میانه)
• دانشگاه تخصصی فنّاوریهای نوین آمل
• دانشگاه تربت حیدریه
• دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - تهران
• دانشگاه تهران (محل تحصیل پردیس فارابی قم)
• دانشگاه تهران (محل تحصیل دانشکده فنی فومن واقع در شهرستان فومن استان گیلان)
• دانشگاه تهران (محل تحصیل پردیس بین المللی کیش)
• دانشگاه جهرم
• دانشگاه حکیم سبزواری - سبزوار
• دانشگاه خلیج فارس - بوشهر
• دانشگاه خلیج فارس - بوشهر (محل تحصیل دانشکده فنی و مهندسی جم)
• دانشگاه خوارزمی - تهران (محل تحصیل واحد کرج)
• دانشگاه دامغان
• دانشگاه رازی - کرمانشاه
• دانشگاه زابل
• دانشگاه زنجان
• دانشگاه سلمان فارسی - کازرون
• دانشگاه سمنان
• دانشگاه سیدجمالالدین اسدآبادی - اسدآباد همدان
• دانشگاه سیستان و بلوچستان - زاهدان
• دانشگاه سیستان و بلوچستان - زاهدان (محل تحصیل دانشکده صنعت و معدن خاش)
• دانشگاه شاهد - تهران
• دانشگاه شهرکرد
• دانشگاه شهید باهنر - کرمان
• دانشگاه شهید بهشتی - تهران
• دانشگاه شهید چمران - اهواز
• دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - تبریز
• دانشگاه شیراز
• دانشگاه صنعتی ارومیه
• دانشگاه صنعتی اصفهان
• دانشگاه صنعتی امیرکبیر - تهران
• دانشگاه صنعتی بابل
• دانشگاه صنعتی بیرجند
• دانشگاه صنعتی جندی شاپور - دزفول
• دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء(ص) - بهبهان
• دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی - تهران
• دانشگاه صنعتی سیرجان
• دانشگاه صنعتی شاهرود
• دانشگاه صنعتی شریف - تهران
• دانشگاه صنعتی شیراز
• دانشگاه صنعتی قم
• دانشگاه صنعتی کرمانشاه
• دانشگاه صنعتی همدان
• دانشگاه علم و صنعت ایران - تهران
• دانشگاه علم و فنّاوری مازندران - بهشهر
• دانشگاه فردوسی مشهد
• دانشگاه فرزانگان (ویژه خواهران) - سمنان
• دانشگاه فسا
• دانشگاه فنّاوریهای نوین سبزوار- حضرت زینب (س) (ویژه خواهران)
• دانشگاه قم
• دانشگاه کاشان
• دانشگاه کوثر (ویژه خواهران) - بجنورد
• دانشگاه گلستان - گرگان
• دانشگاه گلستان - گرگان (محل تحصیل دانشکده فنی ومهندسی علی آباد کتول)
• دانشگاه گنبد (محل تحصیل دانشکده فنی و مهندسی مینودشت)
• دانشگاه گیلان - رشت
• دانشگاه گیلان - رشت (محل تحصیل دانشکده فنی و مهندسی شرق گیلان (رودسر))
• دانشگاه لرستان - خرم آباد
• دانشگاه لرستان - خرم آباد (محل تحصیل مرکز آموزش عالی پلدختر)
• دانشگاه مازندران - بابلسر
• دانشگاه مازندران - بابلسر
• دانشگاه محقق اردبیلی - اردبیل
• دانشگاه ملایر
• دانشگاه مهندسی فنّاوری های نوین - قوچان
• دانشگاه ولایت - ایرانشهر
• دانشگاه ولی عصر(عج) - رفسنجان
• دانشگاه هرمزگان - بندرعباس
• دانشگاه هرمزگان - بندر عباس (محل تحصیل مجتمع آموزش عالی میناب)
• دانشگاه یزد
• دانشکده فنی و حرفه ای دختران تهران - دکتر شریعتی
• دانشکده کشاورزی و دامپروری تربت جام
• مجتمع آموزش عالی بم
• مجتمع آموزش عالی سراوان
• مجتمع آموزش عالی فنی و مهندسی اسفراین
• مجتمع آموزش عالی گناباد
• مرکز آموزش عالی شهرضا
• مرکز آموزش عالی فنی و مهندسی بویین زهرا
• مرکز آموزش عالی کاشمر
• مرکز آموزش عالی لار
• مرکز آموزش عالی محلات (ویژه برادران)
• مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه - زنجان
• دانشگاه ایلام
• دانشگاه خلیج فارس - بوشهر
• دانشگاه شهرکرد
• دانشگاه کردستان - سنندج
• دانشگاه صنعتی کرمانشاه
• دانشگاه صنعتی شیراز
• دانشگاه لرستان - خرم آباد

وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر

فارغ التحصیلان کارشناسی مهندسی کامپیوتر می توانند با شرکت در آزمون کارشناسی ارشد و کسب نمره لازم در یکی از گرایش های رشته مهندسی کامپیوتر در مقطع کارشناسی ارشد ادامه تحصیل دهند. گرایش های رشته مهندسی کامپیوتر در مقطع کارشناسی ارشد عبارتند از؛

مهندسی کامپیوتر گرایش هوش مصنوعی و رباتیک
• مهندسی کامپیوتر گرایش معماری سیستم های کامپیوتری
• مهندسی کامپیوتر گرایش نرم افزار
• مهندسی کامپیوتر گرایش الگوریتم و محاسبات
• مهندسی کامپیوتر گرایش شبکه های کامپیوتری
• مهندسی کامپیوتر گرایش رایانش امن
• قرآن کاوی رایانشی

وظایف مهندس کامپیوتر

ساخت، تست و اصلاح نمونه های اولیه محصولات با استفاده از مدل های کاربردی یا تئوریک طراحی شده با شبیه سازی کامپیوتری
• اصلاح نرم افزارهای موجود و برطرف کردن خطاهای آن ها برای هماهنگ کردنشان با سخت افزارهای جدید و یا افزایش کارایی آن ها
• تحلیل نیازهای کاربران برای تصمیم گیری درباره عملی بودن طرح با توجه به محدودیت های زمانی و مالی؛
• مشاوره با مشتریان درباره طراحی و نگهداری سیستم های نرم افزاری؛
• همکاری در نصب سیستم های نرم افزاری و بررسی عملکرد تجهیزات برای اطمینان از عملکرد صحیح برنامه؛
• طراحی، توسعه و اصلاح سیست مهای نر مافزاری با تحلیل های علمی و مد لهای ریاضی برای پیشبینی و تخمین نتایج برنامه؛
• توسعه و هدایت مراحل آزمایش سیستم نرم افزاری و فرآیندهای دریافت اعتبار، برنامه نویسی و سندسازی؛
• تحلیل اطلاعات برای تصمیم گیری، دادن پیشنهاد؛ طراحی جزییات و طرح های برنامه و انجام تغییرات لازم در ابزار جانبی.
• نظارت بر کار برنامه نویسان ، فناوران، تکنسین ها و سایر کارکنان علمی و فنی؛
• دستیابی به اطلاعات و ارزیابی آن ها در زمینه هایی چون چارچوب های برنامه، هزینه ها اصول لازم برای حفظ ایمنی و عملکرد صحیح سخت افزار.

مزایا و معایب رشته مهندسی کامپیوتر

رشته مهندسی کامپیوتر بازار کار نسبتا خوبی دارد، اما لازمه موفقیت و کسب جایگاه شغلی در این رشته نیازمند مهارت و تجربه است. رشته مهندسی کامپیوتر هیچوقت خسته کننده نمی شود، زیرا پیوسته مبانی کامپیوتر به روز می شود و دانشجویان می توانند در حوزه های مختلف و جذابی مشغول به کار شوند.

رشته مهندسی کامپیوتر به شدت مهارت محور است و دانشجویان مهندسی کامپیوتر نمی توانند فقط به آموزش های دانشگاهی بسنده کنند، بلکه آنان باید به طور مستقل و با انجام کارآموزی به کسب مهارت های مختلف در زمینه مهندسی کامپیوتر بپردازند.

توانایی های فارغ التحصیلان

فارغ التحصیلان این مقطع توانایی های زیادی دارند که می توانند مشکلات زیادی را حل کنند. از جمله ی این توانایی ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد.

1- بررسی و شناخت نرم افزارها و سخت افزارهای جدید و به کارگیری آن ها

2- بررسی کمبودها و نیازهای نرم افزاری و سخت افزاری بخش های صنعت و خدمات و تدوین نیازهای آنها، امکان سنجی و تعیین ابزار و نیروی انسانی لازم برای رفع کمبودها

3- تجزیه و تحلیل سیستم های کوچک و متوسط نرم افزاری و سخت افزاری و ارائه راه حل مناسب برای اجرای آن ها

4- طراحی مجموعه های کوچک و متوسط نرم افزاری و سخت افزاری و تولید طرح های اجرایی برای آن ها

5- اجرای طرح های کامپیوتری، نصب، آزمایش و آموزش آن ها

6- پشتیبانی و نگه داری سیستم های نرم افزاری شامل شناسایی خطاها، رفع خطاها و افزودن امکانات جدید به سیستم ها

7- عیب یابی کامپیوترها و سیستم های کامپیوتری و رفع عیب ها

8- شناسایی فنون جدید طراحی و ساخت رایانه و ارزیابی و به کارگیری آن ها

همه ی این توانایی های هم به کارشناسان نرم افزار و هم سخت افزار مربوط می شود، اما روشن است که کارشناسان نرم افزار در محدوده مسائل نرم افزاری توانایی بیشتری دارند و برعکس کارشناسان سخت افزار در محدوده مسائل سخت افزاری از توانایی بیشتری برخوردارند.

بازار کار در ایران

پیشرفت چشمگیر رایانه در محافل عمومی و خصوصی، استفاده گسترده از شبکه اینترنت و زمینه های مرتبط با آن، فراهم آمدن شرایط آموزش و تجارت الکترونیک باعث شدند تا از اکنون چشم انداز روشنی نسبت به آینده این رشته وجود داشته باشد به نحوی که فعالان در این زمینه از آینده کاری مطمئنی برخوردار خواهند بود. تنها نگرانی به قسمت نرم افزار مربوط می شود که باید مهندسان خلاق به تهیه نرم افزارهای مفید دست بزنند تا نیازها برطرف شود.

درآمد و حقوق

این افراد در سمت هایی مثل برنامه نویس، کارشناس نرم افزار، برنامه نویس وب، مدیر فنی، کارشناس ارشد نرم افزار و … میتوانند استخدام شده و فعالیت کنند. اگر برنامه نویسیتحت عنوان برنامه نویس وب در رده کارشناس کار کند، حداقل درآمد 700000 تومان، حداکثر درآمد 2200000 تومان و متوسط درآمد ماهیانه 1200000 تومان را خواهد داشت.

سوالات متدوال درباره رشته مهندسی کامپیوتر