خواص و مضرات خرفه چیست و چه طبعی دارد؟

خرفه ( به انگلیسی purslane) که نام علمی گیاه خرفه Portulaca oleraceae و از خانواده Portulaceae؛ یک سبزی سبز و برگ‌دار است. کل گیاه خرفه، مانند برگ، ریشه، گل، ساقه و دانه های آن خوراکی هستند۹۳٪ این گیاه شاداب آب است. ساقه‌های آن قرمز و کوچک و برگ‌های آن سبز است. طعم خُرفه ترش و شور مشابه اسفناج یا شاهی است. می‌توان از آن در سالاد و ساندویچ به شیوه‌های مشابه اسفناج و کاهو استفاده نمود.

خُرفه در نقاط مختلف جهان در طیف گسترده‌ای از محیط زیست رشد می‌کند. این گیاه در باغ‌ها و باغچه‌‌های پیاده‌روها رشد می‌کند.

کالری خرفه

جدول ارزش غذایی خرفه خام

ویتامین های خرفه خام

مواد معدنی خرفه خام

گیاه خرفه دارای خواص بسیار زیادی برای سلامتی است. از زمان های قدیم به طور گسترده ای برای درمان بسیاری از بیماری ها در داروهای چینی استفاده می شده است. این گیاه یک داروی موثر برای درمان بیماری های مختلف مانند سردرد، دیابت، پوکی استخوان، سوختگی، افت فشار خون و غیره است و به جلوگیری از بروز سرطان، بهبود سلامت قلب و سیستم ایمنی بدن کمک می کند.

جدا از مصارف دارویی، به دلیل ارزش غذایی بالا، طعم تند و برگ های آبدار در بسیاری از غذاها مورد استفاده قرار می گیرد. خواص خرفه عبارتند از :

درمان میگرن : گیاه خرفه حاوی مقدار زیادی ویتامین B2 است که به درمان موثر سردردهای معمولی و همچنین سردردهای میگرنی بسیار کمک می کند.
• بهبود سلامت قلب :  خرفه منبع غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ است که با کاهش میزان کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب در بدن، به بهبود سلامت قلب کمک می کند.
• درمان دیابت: دانه های گیاه خرفه به دلیل دارا بودن مقادیر خوب فلاونوئیدها، اسیدهای چرب غیراشباع و پلی ساکاریدها، درمان موثری برای دیابت نوع ۲ ارائه می دهند.
• تقویت استخوان ها :گیاه خرفه حاوی مقادیر زیادی مواد معدنی است که برای تقویت استخوان ها در افرادی که استخوان ضعیف دارند، بسیار مفید است.
• درمان اختلالات گوارشی :خرفه درمان موثری برای مشکلاتی همچون اسهال، بواسیر، خونریزی روده ای و سایر بیماری های مرتبط با دستگاه گوارشی ارائه می دهد.
• تقویت سیستم ایمنی بدن : گیاه خرفه یک داروی موثر برای تقویت سیستم ایمنی بدن است که به مبارزه با باکتری ها و ویروس های عفونی کمک می کند
• به رشد کودک کمک می کند : خرفه حاوی سطح بالایی از اسیدهای چرب امگا ۳ است که نقش مهمی در رشد کودک دارد.
• کاهش وزن : گیاه خرفه به دلیل دارا بودن چربی و کالری کم، یک درمان موثر برای کاهش وزن است.
• بهبود بینایی: خرفه حاوی ویتامین A و بتاکاروتن است که دو فاکتور مهم برای بهبود سلامت و بینایی چشم شما هستند.
• افزایش سرعت بهبود زخم : مصرف منظم گیاه خرفه با افزایش اکسیژن در بدن، سرعت بهبود زخم را افزایش می دهد.
• بهبود گردش خون : گیاه خرفه حاوی مقدار زیادی مس و آهن است که به تولید گلبول های قرمز در بدن کمک می کند.
• درمان اختلالات پوستی : سطح بالای ویتامین A موجود در گیاه خرفه یکی از عناصر اصلی است، که به درمان اختلالات پوستی کمک می کند.
• جلوگیری از آسیب های سلولی : گیاه خرفه حاوی مواد مغذی متعدد، ویتامین ها، مواد معدنی مفید و آنتی اکسیدان های قوی است که به طور موثر به جلوگیری یا کند شدن برخی از آسیب های سلولی در بدن شما کمک می کند.
• عملکرد غدد تیروئید را بهبود می بخشد :مقادیر بالای مس موجود در گیاه خرفه به طور موثر به بهبود عملکرد غده تیروئید در بدن بسیار کمک می کند.

خواص خرفه در طب اسلامی

طبع خرفه در طب سنتی و طب اسلامی سرد و خشک در نظر گرفته می‌شود. خرفه دارای امگا۳ است و از همین رو موجب کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و تصلب شرائین می‌شود.

1. خواص خرفه برای رحم 

   خرفه به دلیل اینکه می‌تواند از خون‌ریزی رحم جلوگیری کند از دانه‌های آن می‌توان در بانوان در مدت قاعدگی برای جلوگیری از خون‌ریزی شدید استفاده کرد.

2. خواص خرفه برای کبد 

   متخصصان طب سنتی بر این باورند که برای تسکین مشکلات کبد می‌توان از برگ و ساقه سبزی خرفه استفاده کرد‌. برگ‌های خرفه برای افزایش و بهبود عملکرد کبد بسیار مفید و موثر هستند.

3. خواص خرفه برای دیابت 

   خرفه یکی از بهترین گیاهان دارویی برای دیابت است. از خواص خرفه می‌توان به تنظیم قند خون افراد دیابتی و کاهش تشنگی در آن‌ها اشاره کرد.

4. خواص خرفه در بارداری

    خرفه یک گیاه قاعده آور است و موجب تشدید تداخلات رحمی می‌شود از همین رو به خانم‌های باردار توصیه می‌شود تا از مصرف گیاه خرفه پرهیز کنند، زیرا ممکن است موجب سقط جنین شود.

5. خواص خرفه برای مو

   یکی دیگر از خواص خرفه کمک به جلوگیری از ریزش مو است. خرفه منبعی غنی از آهن است و با داشتن آهن می‌تواند سرعت ریزش مو‌ها را کاهش داده و از بروز طاسی مردانه و یا زناناگه ممانعت کند. خرفه حاوی آنتی اکسیدان‌های پرنفوذی است که از رسیدن آسیب به موهای حساس و شکننده جلوگیری می‌کنند و تاثیرات منفی و مضر رنگ مو و رنگساژ مو را کاهش می‌دهد و از موها محافظت می‌کند.

6. خواص خرفه برای پوست

     برگ‌های گیاه خرفه حاوی ویتامین A هستند و به همین علت می‌توان از خرفه به عنوان یک گیاه دارویی با خاصیت طبیعی ضد التهاب یاد کرد که می‌تواند موجب رفع و درمان لک، جوش و آکنه پوست شود. گیاه خرفه همچنین می‌‌تواند موجب درمان چین و چروک پوست شده و به پوست طراوت وشادابی ببخشد. همچنین برای درمان التهاب ناشی از نیش زنبور عسل و گزش مار از خرفه به صورت موضعی استفاده کرد.

7. خواص خرفه برای معده

    مصرف گیاه خرفه به صورت خام و یا پخته می‌تواند برای درمان و رفع رفلاکس معده ( ترش کردن معده)، درمان سوزش گلو و همچنین درمان زخم معده موثر و مفید خواهد بود.

8. خواص خرفه برای فشار خون

   گیاه خرفه جزء گیاهان ضد سرطان و ضد فشار خون است. خرفه حاوی اسیدچرب امگا۳ است که موجب کاهش کلسترول و فشار خون می‌شود.خرفه حاوی مقادیر بالای ویتامین C است که این ویتامین نیز از عوامل ضد اکسید کننده‌ها و ضد عوامل سرطان زا است.

9. خُرفه سرشار از آنتی‌اکسیدان است.

ویتامین C: همچنین به عنوان اسید اسکوربیک شناخته شده است، ویتامین C یک نوع آنتی اکسیدان است که برای نگهداری از پوست، عضلات و استخوان ضروری است.
• ویتامین E: خُرفه حاوی مقادیر زیادی ویتامین E به نام آلفا توکوفرول است. این ویتامین می‌تواند از غشای سلولی در برابر آسیب محافظت کند.
• ویتامین A: خُرفه شامل بتا کاروتن است، آنتی اکسیدانی که در بدن به ویتامین A تبدیل می‌شود. ویتامین A در سلامت چشم نقش شناخته شده‌ایی دارد.
• گلوتاتیون: این آنتی اکسیدان مهم می‌تواند از سلول‌ها در برابر آسیب محافظت کند.
• ملاتونین: خُرفه همچنین شامل ملاتونین، هورمون تنظیم خواب کمک کند. البته مزایای متعدد دیگری نیز دارد.
• بتالائین‌ها: خُرفه بتالائین‌ها را سنتز می‌کند، بتالائین‌ها آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که مانع از تجمع کلسترول بد در بدن می‌شوند..

خرفه چه مضراتی دارد؟

خرفه حاوی اگزالات است و به دلیل داشتن اگزالات ممکن است موجب بروز سنگ کلیه شود و به همین دلیل توصیه می‌شود افرادی که مبتلا به سنگ کلیه هستند از مصرف خرفه پرهیز کنند.
• از دیگر عوارضی که اگزالات می‌تواند سبب شود جلوگیری از جذب مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیم است.
• همچنین با توجه به خاصیت قاعده‌آوری خرفه مصرف آن برای خانم‌های باردار مضر است و خطر سقط جنین وجود دارد.

طبع خرفه سرد است یا گرم؟

مزاج آن سرد و تر است.

مصلح خرفه چیست؟

مصرف خرفه همراه کرفس و نعنا سبب تأثیرگذاری بیشتر بر خواص و مزاج آن خواهد شد و از ضررهای آن کم می‌کند.

تخم خرفه

تخم خرفه ( به انگلیسی common purslane seed) عبارت از دانه‌های کوچک کروی، سیاه رنگ و براق که به نام بقله الملک هم معروف است این دانه‌ها از گیاه خرفه با نام علمی:Portulaca oleracea L. از تیره خرفه (Portulacaceae) حاصل می‌گردد.

فواید تخم خرفه

تخم خرفه بعنوان تصیفه کننده خون و رفع التهابات داخلی و رفع سرفه و ضد اسکوربوت و تسیکن دهنده تشنگی مصرف سنتی دارد.

طریقه مصرف تخم خرفه

خرفه از نظر طبیعت خیلی سرد و تر و دارای نیروی قابضه است و مدر (ادرار آور) است و معتقدند که برگ و ساقه آن مسکن صفرا است و آن را قمع می کند و حرارت خون و کبد و معده را تسکین می دهد و برای تسکین حدت تبهای گرم و صفراوی و تسکین عطش و کنترل ترشح ادرار در مورد بیماری دیابت و رفع سردرد های گرم مفید است و خونریزی از هر عضوی را قطع می کند و همچنین در مواردی که چرک از سینه آید قطع می کند.

برای خرد کردن سنگ مثانه و ازدیاد ترشح بول مفید است، یعنی مدر است و برای سرفه و سوزش مجرای ادرار و مثانه و روده ها و بواسیر و همچنین تسکین حرارت رحم و سوزش و درد آن مفید است. تخم آن ضد کرم کدو است و عصاره ساقه و برگ آن برای بیماریهای کبد و بیماریهای کمی ویتامین c بسیار مفید است.

اگر آن را پخته و با کمی پیاز و روغن سرخ کرده و بخورند برای قطع اسهال صفراوی و تقویت روده ها و تبهای گرم بسیار نافع است به خصوص در فصل های گرم سال و برای اشخاص گرم مزاج.اگر برگ و ساقه آن را مانند سالاد و با سرکه بخورند برای درد کلیه بسیار نافع است.

دمنوش خرفه

طرز تهیه:

براى تهیۀ دمنوش خرفه مقدار ۵۰ تا ۱۰۰ گرم آن را به‌صورت تازه و ۵ تا ۱۰ گرم از برگ‌هاى خشک‌شده‌اش را کوبیده، در یک لیتر آب جوش بریزید و چند دقیقه دم کنید.

پس از صاف‌کردن آن را بیاشامید.

خواص دمنوش:

تب بر، ضد انگل، تصفیه‌کنند خون، ادرارآور است و در درمان ناراحتى‌هاى گوارشى مؤثر است، همچنین کاهش کلسترول خون و پایین آمدن فشار خون را موجب مى‌شود.

این دمنوش ترکیبات ضد سرطان هم دارد.

مقدار مصرف:

براى درمان ناراحتى‌هاى ریوى و به عنوان دارویى خلط آور، تصفیه کنندۀ خون و ادرارآور روزانه ۳ فنجان میل کنید.

این دمنوش را سه وعده در روز و هر وعده به میزان یک فنجان یا یک لیوان بیاشامید.

میزان استاندارد براى مصرف کودکان نصف مقدار ذکر شده (نصف فنجان سه وعده در روز) است.

طریقه مصرف سبزی خرفه

از سبزی خرفه می‌توان در پخت و پز استفاده کرد. سبزی خرفه را می‌توان برای پخت سوپ‌ها، خورش‌ها و تهیه سالا‌د‌ها مورد استفاده قرار داد. اضافه کردن خرفه به خوراک گوشت می‌تواند طعم بهتری را به گوشت دهد. از دیگر روش‌های استفاده از خرفه افزودن این سبزی به خمیر و تهیه نان‌های خوش طعم است. از خرفه می‌توان عسل خرفه، دمنوش خرفه و چای خرفه نیز تهیه کرد.علاوه بر استفاده از گیاه خرفه در پخت و پز، طب سنتی از خرفه برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌کند.

شیوه استفاده از خرفه

بهتر است بدانید ارزش غذایی این سبزی به مراتب بیشتر از بعضی سبزیجات معمول است بنابراین، توصیه به تازه‌خوری برگ‌های این سبزی با ماست یا اضافه کردن چند گرم از آن به سالاد مناسب خواهد بود.
• قسمت‌های هوایی جوان گیاه را می‌توان به صورت بورانی نیز استفاده کرد. برای درست کردن بورانی، برگ‌ها و قسمت‌های هوایی این گیاه را با مقداری آب می‌جوشانند، سپس آن‌ها را صاف کرده و به آن مقداری پیازداغ و تخم مرغ اضافه می‌کنند.
• می‌توان خرفه را به خوراک‌های گوشت اضافه کرد تا طعم بهتری به گوشت بدهد. همچنین می‌توان خرفه را به خمیر اضافه کرد و نان‌های خوشمزه‌ای پخت.
• مقدار خوراک از آب برگ ساقه آن ۴۰ گرم که با ۸ گرم نبات یا شکر مخلوط کرده و خورده می‌شود.

سبزی خرفه از کجا بخریم؟

سبزی خرفه را می توانید از بازارهای محلی شهر خودتان تهیه کنید. دانه های خرفه را نیز به راحتی می توانید از عطاری ها تهیه کنید و از معجزه خرفه برای سلامتی بهره مند شوید.

سوالات متدوال