اسهال در کودکان و بزرگسالان؛ پیشگیری و درمان خانگی و پزشکی

اسهال بیماری است که می تواند خطرناک باشد!

اسهال (Diarrhea) به وضعیت غیرعادی گفته می‌شود که در آن مدفوع شل و آبکی شده و احتمالاً نوبت های دفع آن بیشتر است. این وضعیت ممکن است به تنهایی وجود داشته باشد یا با علائم دیگری مثل تهوع، استفراغ، درد شکم یا کاهش وزن همراه باشد. اسهال معمولا کوتاه مدت است و بیش از چند روز طول نمی کشد. اما زمانی که اسهال بیش از چند روز تا یک هفته طول بکشد، معمولاً نشان از وجود مشکل یا مشکلات دیگری دارد. از مشکلاتی که ممکن است جدی باشند و به بروز اسهال بینجامند می توان به سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، عفونت مداوم، بیماری سلیاک یا بیماری التهابی روده (IBD) نام برد.

اسهال چیست؟

اسهال به وضعیت غیرعادی و ناسالمی گفته می شود که در آن مدفوع شل و آبکی است. در این وضعیت ممکن است دفعات دفع مدفوع بیشتر یا با سوزش مقعدی همراه باشد. 

همچنین ممکن است آستانه تحمل فرد مبتلا به اسهال برای اجابت مزاج پایین بیاید. احتمال دارد اسهال با علائم دیگری مثل دل درد، تهوع و استفراغ، نفخ، تب و دیدن خون در مدفوع همراه باشد. هرکدام از این علائم احتمال دارد به تنهایی یا با علامت های دیگر همراه اسهال باشند.

ابتلا به اسهال در بزرگسالان معمولا جدی و خطرناک نیست اما اگر طولانی شد باید برای درمان آن اقدام کرد.

بسیاری از افراد چند بار در سال دچار اسهال می شوند. اسهال به طور معمول 2 تا 3 روز طول می کشد. برخی از افراد بیشتر به آن مبتلا می شوند و برخی کمتر. 

علائم اسهال چیست؟

علائم و نشانه های مرتبط با اسهال ممکن است شامل موارد زیر است:

مدفوع نازک یا شل و آبکی
• گرفتگی یا درد شکم
• گرفتگی عضلات
• نفخ
• حالت تهوع
• استفراغ
• تب
• خون در مدفوع
• مخاط در مدفوع
• نیاز فوری به اجابت مزاج
• کاهش وزن

چه زمانی باید برای اسهال به پزشک مراجعه کرد؟

اسهال با اینکه بیماری و ضعیت پیش پا افتاده و ساده ای است که می توان آن را به راحتی کنترل و درمان کرده و آن را از سر گذراند اما در موارد نادری که طولانی می شود در صورت برخورد سهل انگارانه و بی توجهی به آن می تواند بسیار خطرناک باشد حتی به از دست دادن جان منجر شود.  

بزرگسالان چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنند؟

بزرگسالان مبتلا به اسهال در موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنند:

1. اسهال شما بیش از دو روز و بدون بهبودی ادامه دارد.
2. دچار کم آبی می شوید.
3. درد شدید شکم یا مقعدی دارید.
4. مدفوع خونی یا سیاه دارید.
5. تب بالای  39 درجه سانتی‌گراد (102 درجه فارنهایت) دارید.

کودکان مبتلا به اسهال را چه زمانی باید نزد پزشک برد؟ 

در کودکان، به ویژه کودکان خردسال، اسهال می تواند به سرعت منجر به کم آبی بدن شود. پس در صورت مشاهده این موارد باید کودک را سریع نزد پزشک برد:

1. اگر اسهال کودک در عرض 24 ساعت (یک شبانه روز) بهبود نیافت.
2.  اگر آثار کم آبی در بدن کودک مشاهده می کنید: لبان، دهان و زبان کودک  خشک می شود و احساس تشنگی می کند. پوست کودک خشک می شود. نداشتن پوشک خیس در سه ساعت یا بیشتر. گریه بدون اشک. فرورفتگی در ظاهر شکم، چشم ها یا گونه ها.
3. اگر کودک تب بالاتر از 39 درجه سانتی گراد دارد.
4. اگر در خردسال خواب آلودگی، عدم پاسخگویی یا تحریک پذیری می بینید.
5. اگر مدفوع کودک خونی یا سیاه است.

علت ابتلا به اسهال به مدت طولانی 

ابتلا اسهال اگر طولانی و مزمن شد؛ احتمالا به علت های ریشه ای و مهمی مثل ورود و فعالیت انگل ها یا باکتری ها و یا ویروس ها در بدن است. در صورت رفع نشدن اسهال به مدت طولانی تر از یک هفته سعی کنید هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنید. پزشک با معاینه، پرس و جو و انجام برخی آزمایش های خون و مدفوع می تواند دلیل اصلی ابتلا به اسهال طولانی را در شما بیابد و با رفع آنها بیماری را درمان کند.

اسهال و عوامل منجر به آن 

تعدادی از بیماری ها و شرایط می توانند باعث اسهال شوند، از جمله:

ویروس ها: 

ویروس هایی که می توانند باعث اسهال شوند عبارتند از:

ویروس نوروالک که به عنوان نوروویروس نیز شناخته می شود

نورواک یا نورو ویروس

آدنوویروس های روده ای

آدنو ویروس

آستروویروس

آستروویروس

سیتومگالوویروس 

سیتومگالو ویروس

هپاتیت ویروسی
• روتاویروس که یکی از علل شایع اسهال حاد دوران کودکی است.
• ویروسی که باعث بیماری کرونا 2019 (COVID-) می شود، با علائم گوارشی از جمله تهوع، استفراغ و اسهال نیز همراه است.

کرونا ویروس

باکتری ها و انگل های پدیدآورنده اسهال: 

قرار گرفتن در معرض باکتری های بیماری زا، مانند E. coli یا انگل ها از طریق غذا یا آب آلوده، منجر به اسهال می‌شود. 

باکتری اکولی

در سفر به کشورهای با وضعیت بهداشتی نامطلوب اسهال مسافرتی شایع است.

اسهال ناشی از باکتری ها و انگل ها در مسافرت را اغلب اسهال مسافرتیClostridioides difficile  می نامند.

همچنین این اسهال که به عنوان C. diff شناخته می شود می تواند به  نوعی از باکتری اشاره داشته باشد، که باعث اسهال می شود و معمولا پس از یک دوره مصرف آنتی بیوتیک یا در طول بستری شدن در بیمارستان رخ دهد.

باکتری سی دیف

داروها:

بسیاری از داروها مانند آنتی بیوتیک ها می توانند باعث اسهال شوند.

آنتی بیوتیک ها با از بین بردن باکتری های مضر برای بدن، عفونت ها را کاهش می دهند، اما آنها باکتری های مفید بدن را نیز از بین می برند. این امر تعادل طبیعی باکتری ها را در روده بر هم می زند و منجر به اسهال یا عفونتی مانند C. diff می شود. 

سایر داروهایی که باعث اسهال می شوند، داروهای ضد سرطان و ضد اسیدهای حاوی منیزیم هستند.

هضم نشدن لاکتوز:

لاکتوز قندی است که در شیر و سایر محصولات لبنی یافت می شود. افرادی که در هضم لاکتوز مشکل دارند پس از خوردن لبنیات دچار اسهال می شوند. هضم نشدن لاکتوز می تواند با افزایش سن افزایش یابد، زیرا سطح آنزیمی که به هضم لاکتوز کمک می کند، با افزایش سن کاهش می یابد.

فروکتوز. فروکتوز قندی است که به طور طبیعی در میوه ها و عسل یافت می شود. این قند گاهی به عنوان یک شیرین کننده به نوشیدنی ها اضافه می شود. فروکتوز می تواند منجر به اسهال در افرادی شود که در هضم آن مشکل دارند.

شیرین کننده های مصنوعی سوربیتول، اریتریتول و مانیتول:

شیرین کننده های مصنوعی قندهای غیرقابل جذبی هستند که در آدامس ها و سایر محصولات بدون قند یافت می شوند. آنها می توانند باعث اسهال در برخی افراد سالم شوند.

عمل جراحی: 

گاهی اوقات جراحی های برداشتن جزئی روده یا کیسه صفرا می تواند باعث اسهال شود.

سایر اختلالات گوارشی: 

اسهال مزمن ممکن است دلایل دیگری داشته باشد.  IBS، بیماری کرون، کولیت اولسراتیو، بیماری سلیاک، کولیت میکروسکوپی و رشد بیش از حد باکتری های روده کوچک (SIBO)می تواند از این عوامل باشد.

 آلرژی به برخی غذاها
• دیابت
• بیماری های روده (مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو)
• خوردن غذاهایی که دستگاه گوارش را مختل می کند
• سوء مصرف الکل
• سوء مصرف ملین
• پرکاری تیروئید
• پرتو درمانی
• دویدن (بعضی از افراد به دلایل نامعلوم دچار «اسهال دونده» می شوند.)
• برخی سرطان ها
• مشکل در جذب برخی مواد مغذی که به آن «سوء جذب» نیز می گویند.
• اسهال همچنین ممکن است به دنبال یبوست، به خصوص برای افرادی که سندرم روده تحریک پذیر دارند، ایجاد شود.

عوارض اسهال

اسهال می تواند باعث کم آبی بدن شود و در صورت تداوم و انجام نشدن درمان این بیماری می تواند تهدید کننده ادامه زندگی در فرد باشد. کم آبی بدن به ویژه در کودکان، افراد مسن و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند خطرناک است.

نشانه های کم آبی در نوزادان و کودکان خردسال:

1. نداشتن پوشک خیس در سه ساعت یا بیشتر از آن
2. خشکی دهان و زبان
3. تب بالاتر از 39 درجه سانتی گراد 
4. گریه بدون اشک
5. خواب آلودگی، عدم پاسخگویی یا تحریک پذیری
6. فرورفتگی در ظاهر شکم، چشم ها یا گونه ها

نشانه های کم آبی در بزرگسالان:

1. تشنگی بیش از حد
2. خشکی دهان یا پوست
3. ادرار کم یا نداشتن ادرار
4. ضعف، سرگیجه یا سبکی سر
5. خستگی
6. ادرار تیره رنگ

جلوگیری و پیشگیری از اسهال عفونی چگونه است؟

برای جلوگیری از انتشار اسهال عفونی دست های خود را مرتب بشویید. 

برای اطمینان از شستشوی کافی دست؛ مرتب، زیاد و طولانی دستانتان را بشویید. دست های خود را قبل و بعد از تهیه غذا بشویید. دست های خود را بعد از دست زدن به گوشت نپخته، استفاده از توالت، تعویض پوشک، عطسه، سرفه و پاک کردن بینی بشویید.

زمانی که امکان شستشو وجود ندارد از ضدعفونی کننده دست استفاده کنید. هنگامی که نمی توانید به دستشویی برسید، از ضدعفونی کننده دست و الکل استفاده کنید. ضدعفونی کننده دست را مانند کرم به دست بمالید، مطمئن شوید که پشت و روی هر دو دو دست به آن آغشته شده است. از محصولی استفاده کنید که حداقل 60 درصد الکل داشته باشد. 

واکسیناسیون

شما می توانید با یکی از دو واکسن تایید شده به محافظت از نوزاد خود در برابر روتاویروس، شایع ترین علت اسهال ویروسی در کودکان، کمک کنید. از پزشک کودک خود در مورد واکسن زدن کودک خود بپرسید.

پیشگیری از اسهال مسافرتی چگونه است؟

بسیاری با مسافرت به کشورهایی که وضعیت بهداشتی نامناسب و مواد غذایی آلوده دارند معمولا به اسهال مسافرتی مبتلا می شوند. برای کاهش خطر ابتلا به اسهال در مسافرت به کشورهایی با وضعیت نامناسب بهداشتی باید:

مراقب آنچه می خورید باشید:

از خوردن غذاهای سرد و غذاهایی که از پخت کامل آنها مطمئن نیستید پرهیز کنید. 
• از خوردن میوه ها و سبزیجات خام خودداری کنید مگر اینکه خودتان بتوانید آنها را پوست بگیرید.
• از مصرف گوشت خام یا نیم پز و غذاهای لبنی خودداری کنید.

مراقب آنچه می نوشید باشید:

آب بطری، نوشابه و به طور کلی آشامیدنی ها را از ظرف بسته بندی شده و باز نشده بنوشید. 
• از نوشیدن آب لوله کشی و همراه با تکه های یخ خودداری کنید. 
• حتی برای مسواک زدن از آب بطری استفاده کنید. 
• هنگام دوش گرفتن دهان خود را بسته نگه دارید.
• نوشیدنی هایی که با آب جوشانده می شوند، مانند قهوه و چای، احتمالا بی خطر هستند. 

به یاد داشته باشید که الکل و کافئین می توانند اسهال را تشدید کرده و کم آبی بدن را تشدید کنند.

از پزشک خود در مورد آنتی بیوتیک ها بپرسید. اگر برای مدت طولانی به کشوری با وضعیت نامطلوب بهداشتی سفر می کنید؛ قبل از مسافرت با پزشک خود درباره مصرف احتمالی آنتی بیوتیک ها مشورت کنید. به ویژه اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید از پزشک خود بخواهید برای وضعیت احتمالی ابتلا به اسهال برایتان از پیش آنتی بیوتیک تجویز کند.

تشخیص اسهال چگونه است؟

با مراجعه به پزشک؛ او شما در مورد سابقه پزشکی شما و داروهایی که مصرف می کنید و همچنین آنچه به تازگی خورده اید یا مجبور به نوشیدن شده اید سؤال کرده و بدنتان را برای بررسی علائم کم آبی یا درد شکم معاینه می کند.

آزمایش‌های خاصی می‌توانند به مشخص کردن علت اسهال شما کمک کنند، از جمله:

آزمایش خون: 

آزمایش بررسی کامل خون، اندازه گیری الکترولیت‌ها و آزمایش‌های عملکرد کلیه می‌تواند به نشان دادن شدت اسهال شما کمک کند.

آزمایش مدفوع: 

پزشک ممکن است آزمایش مدفوع را برای بررسی اینکه آیا یک باکتری یا انگل باعث اسهال شما شده است توصیه کند.

تست تنفس هیدروژن:

این نوع آزمایش می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا تشخیص دهد آیا شما دچار عدم تحمل لاکتوز هستید یا خیر. پس از نوشیدن مایعی حاوی سطوح بالای لاکتوز، پزشک مقدار هیدروژن موجود در تنفس شما را در فواصل زمانی معین اندازه گیری می‌کند. تنفس بیش از حد هیدروژن نشان می‌دهد که شما لاکتوز را به طور کامل هضم و جذب نمی‌کنید.

سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی انعطاف پذیر: 

با استفاده از یک لوله نازک و روشن که در رکتوم شما قرار می‌گیرد، پزشک می‌تواند داخل روده بزرگ شما را ببیند. این دستگاه همچنین مجهز به ابزاری است که به پزشک شما اجازه می‌دهد نمونه کوچکی از بافت (بیوپسی) را از روده بزرگ شما بگیرد. سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر نمایی از کولون تحتانی را فراهم می‌کند، در حالی که کولونوسکوپی به پزشک اجازه می‌دهد تا کل کولون را ببیند.

آندوسکوپی فوقانی:

پزشکان از یک لوله بلند و نازک با یک دوربین در انتهای آن برای معاینه معده و قسمت فوقانی روده کوچک استفاده می‌کنند. آنها ممکن است یک نمونه بافت (بیوپسی) را برای تجزیه و تحلیل در آزمایشگاه بردارند.

درمان اسهال

اسهال معمولاً بدون درمان به سرعت برطرف می‌شود. برای کمک به مقابله با علائم و نشانه‌های خود تا زمانی که اسهال از بین برود، سعی کنید موارد زیر را انجام دهید:

مایعات فراوان از جمله آب، آبگوشت و آبمیوه بنوشید. از مصرف کافئین و الکل خودداری کنید.

درمان خانگی اسهال

با بازگشت حرکات روده به حالت عادی، غذاهای نیمه جامد و کم فیبر را به تدریج اضافه کنید. بیسکوییت و تردک(کراکر)، نوشابه، نان تست، تخم مرغ، برنج یا مرغ را امتحان کنید.
• برای چند روز از مصرف برخی مواد غذایی مانند لبنیات، غذاهای چرب، غذاهای پرفیبر یا غذاهای پرادویه خودداری کنید.
• در مورد داروهای ضد اسهال بپرسید. داروهای ضد اسهال بدون نسخه، مانند لوپرامید و بیسموت ساب سالیسیلات، ممکن است به کاهش تعداد دفعات مدفوع و عادی شدن فرم آن کمک کنند. 
• برخی از بیماری‌ها و عفونت‌ها ( باکتریایی و انگلی) می‌توانند با این داروها بدتر شوند زیرا آنها از خلاص شدن بدن شما از آنچه که باعث اسهال شده است جلوگیری می‌کنند. برخی از این داروها برای کودکان توصیه نمی‌شود. قبل از مصرف این داروها یا دادن آنها به کودک، با پزشک خود مشورت کنید.
• مصرف پروبیوتیک‌ها را در نظر بگیرید. این میکروارگانیسم‌ها ممکن است با افزایش سطح باکتری‌های خوب به بازگرداندن تعادل سالم به دستگاه روده کمک کنند. پروبیوتیک‌ها به شکل کپسول یا مایع در دسترس هستند و همچنین به برخی غذاها مانند مارک‌های خاص ماست اضافه می‌شوند. 

درمان پزشکی اسهال 

بیشتر موارد اسهال حاد به خودی خود ظرف چند روز بدون درمان برطرف می‌شود. اگر تغییر سبک زندگی و درمان‌های خانگی اسهال را امتحان کرده‌اید و موفق نشده‌اید، ممکن است 

پزشک شما داروها یا درمان‌های دیگری را توصیه کند:

آنتی بیوتیک یا داروهای ضد انگلی برای درمان اسهال

آنتی بیوتیک‌ها یا داروهای ضد انگل ممکن است به درمان اسهال ناشی از باکتری یا انگل کمک کنند. اگر یک ویروس باعث اسهال شما شود، آنتی بیوتیک‌ها کمکی نمی‌کنند.

اسهال و درمان کمبود آب بدن

احتمالاً پزشک به شما توصیه می‌کند که مایعات و نمک‌ها را جایگزین کنید. برای بیشتر بزرگسالان، این به معنای نوشیدن آب با الکترولیت، آب میوه یا آبگوشت است. اگر نوشیدن مایعات معده شما را ناراحت کند یا باعث استفراغ شود، ممکن است پزشک مصرف مایعات IV را توصیه کند.

آب راه خوبی برای جایگزینی مایعات است، اما حاوی املاح و الکترولیت‌ها (مواد معدنی مانند سدیم و پتاسیم) که برای عملکرد بدن شما ضروری هستند، نیست. شما می‌توانید با نوشیدن آب میوه برای تأمین پتاسیم یا خوردن سوپ برای سدیم به حفظ سطح الکترولیت خود کمک کنید. اما برخی از آب میوه‌ها، مانند آب سیب، ممکن است اسهال را بدتر کنند. برای کودکان، از پزشک خود در مورد استفاده از یک محلول سرم خوراکی برای جلوگیری از کم آبی یا جایگزینی مایعات از دست رفته سوال کنید.

برای درمان اسهال داروهایی که مصرف می‌کنید را بررسی کنید

اگر پزشک تشخیص دهد که یک آنتی بیوتیک باعث اسهال شما شده است، ممکن است دوز مصرفی شما را کاهش دهد یا داروی دیگری را جایگزین کند.

درمان اسهال ناشی از شرایط زمینه‌ای

اگر اسهال شما ناشی از یک بیماری جدی‌تر مانند بیماری التهابی روده باشد، پزشک برای کنترل آن وضعیت تلاش می‌کند. ممکن است به متخصصی مانند متخصص گوارش ارجاع داده شوید که می‌تواند به شما کمک کند تا یک برنامه درمانی طراحی شود.

اگر مورد شما خفیف است، ممکن است نیازی به مصرف چیزی نداشته باشید. بزرگسالان می توانند از داروهای بدون نسخه مانند بیسموت ساب سالیسیلات یا لوپرامید استفاده کنند که می توانید آن را به صورت مایع یا قرص تهیه کنید.

برای درمان اسهال چه بخوریم؟

همچنین باید با نوشیدن مایعات بیشتر کمبود آب ناشی از دفع را جبران کنید. آب رسانی بیشتر به بدن در اصطلاح پزشکی هیدراته کردن آن گفته می شود. شما باید حداقل شش لیوان مایعات در روز بنوشید. نوشیدنی های جایگزین الکترولیت یا نوشابه بدون کافئین برای درمان اسهال از اوجب واجبات است. آب مرغ (بدون چربی)، چای با عسل  نیز گزینه های خوبی هستند. به جای نوشیدن مایعات در وعده های غذایی خود، بین وعده های غذایی مایعات بنوشید. سعی کنید مقدار زیاد نوشیدینی را جرعه جرعه و کم کم در دوره های زمانی طولانی بنوشید. نوشیدن پروبیوتیک های مایع نیز ممکن است برای درمان اسهال کمک کنند.

درمان عوارض اسهال چگونه است؟

ناحیه مقعد (رکتوم) شما ممکن است به دلیل تمام حرکات روده ای که اسهال به همراه دارد، زخم شود. هنگام رفتن به دستشویی ممکن است خارش، سوزش یا درد داشته باشید.

برای تسکین، یک حمام آب گرم یا حمام نشسته بگیرید. پس از آن، ناحیه مورد نظر را با یک حوله تمیز و نرم خشک کنید ولی نمالید. همچنین می توانید بر ناحیه آسیب دیده کرم هموروئید یا کرم چرب کننده بمالید. اگر این روند چند روز ادامه پیدا کرد، باید با پزشک خود تماس بگیرید.

اسهال و کرونا

افراد مبتلا به COVID-19 طیف گسترده‌ای از علائم را گزارش می‌کنند که از خفیف تا شدید متغیر است. در میان این علائم، شایع‌ترین آنها عبارتند از تب، سرفه، تنگی نفس و خستگی. با این حال، برخی از مطالعات نشان می‌دهد که بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری مشکلات گوارشی مانند تهوع، استفراغ یا اسهال را نیز تجربه می‌کنند.

گاهی حتی ممکن است قبل از بروز علائم شایع کووید-19، مانند تب یا علائم دستگاه تنفسی تحتانی، بروز کنند. به عنوان مثال، یک مطالعه نشان داد که حدود 10٪ از بیماران با اسهال و حالت تهوع 1 تا 2 روز قبل از ابتلا به تب و تنگی نفس مراجعه کردند. برخی از افراد ممکن است مشکلات گوارشی را به عنوان تنها علامت کووید-19 بدون علائم رایج تری شبیه آنفولانزا تجربه کنند. در ادامه پیشنهاد میکنیم با سندرم روده تحریک پذیر آشنا شوید و در صورت نیاز از خدمات آزمایش آنلاین از جمله ویزیت پزشک در منزل و مشاوره تلفنی پزشکی آشنا شوید.

معرفی قویترین داروهای گیاهی برای اسهال

گاهی اوقات داروهای شیمیایی برای درمان اسهال می‌توانند موثر باشند. اما در مراحل اولیه شما به راحتی می‌توانید اسهال را در خانه با استفاده از قویترین گیاهان دارویی درمان کنید و از بابت آن هیچ نگرانی نداشته باشید. در واقع از گذشته تاکنون استفاده از گیاهان دارویی راهی بی‌خطر برای درمان بیماری‌ها محسوب می‌شود. اما چنانچه با استفاده از این گیاهان مشکل رفع نشد، می‌توانید با مشورت پزشک از داروهای ضد اسهال استفاده کنید.

دارچین

دارچین که یکی از ادویه‌های محبوب و معطر است، خواص دارویی بی‌شماری دارد. این گیاه دارای طبیعتی گرم و خشک است. یکی از خواص دارویی دارچین در کنار خواص بی‌شمارش، درمان اسهال محسوب می‌شود. همچنین دارچین می‌تواند به‌راحتی نفخ و تحرکات روده را نیز کنترل کند. نکته مهمی که در مورد دارچین و درمان اسهال وجود دارد این است که این گیاه خاصیت ضد میکروب و ضد باکتری دارد. بنابراین حتی اگر دلیل اسهالتان وجود یکی از این عوامل بیماری‌زا باشد، دارچین می‌تواند در پاک‌سازی بدنتان به شما کمک کند. در زمان اسهال شما می‌توانید ۲ تا ۴ گرم دارچین را در طی روز به‌صورت دم‌کرده مصرف کنید. دقت کنید که مصرف بیش‌ازحد دارچین ممکن است برای برخی از افراد ایجاد حساسیت کند.

زنجبیل

ریشه گیاه زنجبیل سال‌هاست که به‌عنوان یکی از قویترین داروهای گیاهی برای اسهال و سایر بیماری‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. این گیاه طبیعتی گرم و خشک دارد. زنجبیل به دلیل خاصیت ضد میکروبی و باکتریایی خود، به‌راحتی عوامل بیماری‌زایی که باعث اسهال شده‌اند را از بین می‌برد. بهتر است بدانید که این داروی گیاهی به‌عنوان یک مسکن عمل کرده و درد شکمی و نفخ ناشی از اسهال را نیز تسکین می‌دهد. شما می‌توانید به‌طور روزانه ۲ تا حداکثر ۴ گرم به‌صورت دم‌کرده مصرف کنید. دقت کنید که مصرف بیش‌ازاندازه زنجبیل نه‌تنها باعث مشکلات معده می‌شود بلکه با برخی از داروها مانند داروهای انعقاد خون نیز تداخل دارد.

خاکشیر

خاکشیر نیز از قویترین داروهای گیاهی برای اسهال است و از گذشته تاکنون در شربت‌ها به‌عنوان ضد عطش استفاده می‌شود. این گیاه خواص دارویی فراوانی دارد. جالب است بدانید که خاکشیر هم اسهال و هم یبوست را درمان می‌کند. اما طریقه مصرف در هرکدام متفاوت است. زمانی که می‌خواهید از خاکشیر برای درمان اسهال استفاده کنید، باید خاکشیر را با آب سرد و کمی عسل مخلوط کرده و میل کنید. بهتر است بدانید که خاکشیر خاصیت سم‌زدایی نیز در بدن دارد و می‌تواند عوامل بیماری‌زا را از بدنتان دفع کند.

ریحان

ریحان یکی دیگر از قویترین داروهای گیاهی برای اسهال محسوب می شود. این گیاه برای درمان اسهال و استفراغ مفید بوده و با قوی کردن معده نیز می‌تواند از ابتلا به اسهال پیشگیری کند. خوب است بدانید که مصرف دو تا سه بار در روز از مقدار مساوی ترکیب آب ریحان و آب ریشه زنجبیل می‌تواند برای کاهش درد معده هم موثر باشد. از طرف دیگر می توان از چای ریحان نیز برای درمان اسهال استفاده کرد. چای ریحان با عسل مزه خوبی خواهد داشت و به درمان اسهال کمک می‌کند.

 بابونه

بابونه نیز یکی دیگر از گیاهان عالی برای درمان اسهال است. این گیاه خاصیت ضد درد دارد و به همین دلیل می تواند در درمان درد معده نیز مفید باشد و از اسهال جلوگیری کند. همچنین بابونه التهاب روده را نیز کاهش خواهد داد. شما می‌توانید یک قاشق بابونه را با یک قاشق چای‌خوری برگ نعناع دم کرده و روزی دو یا سه بار از آن استفاده کنید.

آنغوزه

آنغوزه یکی از گیاهان بهاری سرشار از آنتی‌اکسیدان محسوب می‌شود. این گیاه خاصیت ضد میکروب، ویروس و باکتری دارد. درنتیجه به‌راحتی می‌تواند اسهال را کنترل کند. البته از این گیاه در درمان بیماری‌های زیادی مصرف می‌شود. برای مصرف آنغوزه در درمان اسهال حداکثر ۳ گرم انغوزه را به‌صورت دم‌کرده به‌طور روزانه مصرف کنید. مصرف بیش از این حد توصیه نمی‌شود.

نمک

می‌دانید که با اسهال میزان زیادی از آب بدن خود را از دست می‌دهید. ازآنجایی‌ که نمک حاوی سدیم بوده و این ماده به عنوان یک الکترولیت محسوب می‌شود، می‌تواند برای جلوگیری از کم‌آبی ناشی از اسهال کمک بسیار زیادی کند. همچنین بهتر است بدانید که نمک با حفظ PH  بدن، می‌تواند با عفونت‌ها در زمان اسهال مبارزه کند. شما می‌توانید یک قاشق چای‌خوری نمک را به یک لیتر آب جوشیده اضافه کنید و در فواصل معین در طول روز میل کنید. البته بهتر است دو قاشق غذا خوری شکر نیز به این محلول اضافه کنید.

درمان اسهال با عسل

درمان اسهال با عسل ظاهرا مرجع علمی ندارد. اگرچه برخی به نقل از مرکز تحقیقات آفریقای جنوبی!!! ذکر می کنند که عسل برای مبارزه با باکتری های پدیدآورنده اسهال مفید است؛ اما عسل سرشار از قند است و ممکن است به تشدید اسهال بیانجامد.

نکات مهم در استفاده از داروهای گیاهی برای اسهال

حال که با برخی از قویترین داروهای گیاهی برای اسهال آشنا شدید، باید اشاره کنیم، همان‌طور که مصرف داروهای شیمیایی می‌تواند شما را دچار مشکل کند، داروهای گیاهی نیز می‌تواند مشکلات خاصی با خود به همراه داشته باشد. پس باید به نکات زیر توجه کنید:

اگر باردار هستید، نه‌تنها نباید بدون تجویز پزشک از این گیاهان استفاده کنید، بلکه از هیچ روش درمانی برای بند آوردن اسهال استفاده نکنید.
• همچنین اگر اسهال شما به دلیل انواع خاصی از عفونت‌ها ایجاد شود، درمان‌های گیاهی در برخی از موارد می‌توانند آن را بدتر کند.
• در مورد نوزادان باید بدانید که مجاز به استفاده گیاهان دارویی نیستید و حتما باید دارو توسط پزشک تجویز شود.
• قبل از مصرف هرگونه گیاه دارویی اگر حساسیت خاصی دارید حتما با احتیاط مصرف کنید.

قویترین داروهای گیاهی برای اسهال در داروخانه کدامند ؟

با مراجعه به داروخانه نیز می‌توانید داروهایی را برای بهبود اسهال خریداری نمایید که نیازی به نسخه پزشک هم ندارند. از جمله آنها به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

کپسول نرم لومکس باریج اسانس

اسهال غیرعفونی را به کمک این محصول به خوبی می‌توان مداوا کرد. کپسول نرم لومکس باریج اسانس حاوی گیاه مرزه بوده و دل‌پیچه‌های ناشی از اسهال را به خوبی تسکین می‌بخشد. مصرف این دارو در دوران بارداری و شیردهی ممنوع است اما به جز در این دوران در مواقع دیگر می‌توان هر ۸ ساعت ۱ عدد از این کپسول را به مدت ۳ روز مورد استفاده قرار داد. در مورد عوارض جانبی و تداخل دارویی قرص لومکس تاکنون گزارشی ثبت نشده است.

شرکت باریج اسانس به عنوان داروی ضد اسهال قطره خوراکی لومکس باریج اسانس را نیز به بازار ارائه داده است. در این شربت نیز از اسانس مرزه استفاده شده و خاصیت ضد اسپاسم و آنتی باکتریال آن به کاهش زمان و تعداد دفعات اسهال کمک می‌کند.

ساشه پلانتاژل گرانول دینه

این دارو به درمان اسهال‌های حاد و مزمن در کودکان و بزرگسالان کمک می‌کند. پلانتاژل گرانول دینه ضد التهاب دستگاه گوارش بوده و در آن از عصاره دانه و برگ گیاهان استفاده شده است. دقت کنید که حتما ۲ ساعت فاصله با دیگر داروها گذاشته و بعد این فرآورده را مورد استفاده قرار دهید. این محصول با داشتن مـواد موثره موسیلاژ و صمغ دارای خاصیت ضد اسپاسم و ضد التهاب بوده و حرکات پریستالیک روده را که بر اثر اسهال دچار افزایش می‌شوند، تنظیم نموده و به حالت طبیعی برمی‌گرداند. این ساشه باید در آب جوش ریخته شده و حداکثر ۴ بار در روز مورد استفاده قرار گیرد.

کپسول دیلیست زیست تخمیر

به کمک این محصول بسیاری از اختلالات گوارشی مثل اسهال را می‌توان درمان کرد. کپسول دیلیست زیست تخمیر اسهال حاد عفونی، اسهال ناشی از مصرف آنتی بیوتیک‌ها، اسهال ناشی از مشکلات روده و تغییرات آب و هوایی را به خوبی تسکین داده و زخم‌های گوارشی ناشی از هلیکوباکتر یا عفونت‌های انگلی را به خوبی مداوا می‌کند. کافیست روزانه ۱ تا ۲ عدد از این محصول را مصرف کنید تا فواید بی‌نظیر آن را ببینید. این کپسول فرمولاسیون پروبیوتیک داشته و با داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی در تقویت سیستم دفاعی بدن در برابر عوامل بیماری‌زا نیز می‌تواند مفید واقع شود.

 محلول او آر اس وانلایت

او آر اس ها به طور کلی در اسهال‌های متوسط برای جبران آب و نمک‌های از دست رفته بدن استفاده می‌شوند. اوآراس محتوی قند (گلوکز) و الکترولیت (کلرید سدیم و پتاسیم) و در برخی انواع آن سیترات است.این مواد با توجه به وجود گیرنده‌های روده که سدیم و گلوکز را همراه هم به داخل سلول وارد می‌کنند در دستگاه گوارش جذب می‌شود.

 اوآراس بیشتر به صورت پودر بسته هایی در دسترس هستند که باید قبل از مصرف با اضافه کردنشان به مایع آن را به محلول تبدیل کرد.

پودر او آر اس را باید طبق دستور روی بسته آن، در آب جوشیده سرد شده حل کرد و نوشید. 

قرص جوشان اوریکس او آر اس‌ های هلث

قرص جوشان او آر اس به تازگی در ایران توسط برخی از شرکت های دارویی جهت راحتی مصرف‌کننده تولید شده اند. او آر اس به صورت قرص جوشان مصرفی راحت تر با نتیجه مطلوب دارد. 

درمان اسهال بلغمی در بزرگسالان

همانطور که گفته شد ابتلا به اسهال  اگرچه در بسیاری از موارد خودبخود رفع می شود اما ریشه و عامل علمی و پزشکی دارد. از این رو در چند روز اول آنچنان به فکر درمان آن نباشید و تنها به یاد داشته باشید که نگذارید بدنتان آب از دست بدهد. از طرفی طبع های بلغم و شلغم گرم و خشک و خیس یخ هم هیچ پایه و اساس علمی ای ندارند 😂 . به دنبال درمان اسهال با توجه به طبع ها نباشید. دستورات درمان خانگی اسهال را مد نظر قرار دهید و اگر تا یک هفته اسهالتان برطرف نشد به پزشک عمومی مراجعه کنید. 

جمع بندی

دفع مدفوع برای سلامت بدن از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر در طی روز بیش از ۳ بار دفع بسیار آبکی با حجم زیاد دارید، به اسهال مبتلا شده‌اید. اسهال معمولا به دلیل وجود عوامل بیماری‌زایی مانند باکتری‌ها یا انگل‌ها ایجاد می‌شود. این عوامل بیماری‌زا در بیشتر مواقع از طریق غذا وارد بدنمان می‌شوند. برای کنترل اسهال در وهله اول باید بدانید که نباید به‌سرعت در فکر بند آوردن مدفوع باشید. اما با استفاده از قویترین داروهای گیاهی برای اسهال که در این مطلب معرفی کردیم می‌توانید آن را تسکین دهید. ولی به یاد داشته باشید در صورت ادامه‌دار بودن و علائم دیگر حتما به پزشک مراجعه کنید.