کپسول ارلیستات و قرص ونوستات؛ کاربرد، عوارض و تداخل دارویی

قرص ارلیستات (Orlistat) یا ونوستات (Venustat) دارویی است که برای پایین آوردن جذب چربی در بدن و در نتیجه کاهش وزن استفاده می شود. در ادامه این مطلب با معرفی کامل این مکمل دارویی، کاربردهای این دارو، شیوه مصرف آن، عوارض و تداخل دارویی آن آشنا می شوید: 

ارلیستات چیست؟

ارلیستات (Orlistat) داروی گوارشی است که برای درمان کمک به کاهش وزن یا کمک به کاهش خطر افزایش وزن تجویز می شود. نحوه عملکرد داروی ارلیستات به این صورت است که با مداخله در هضم و جذب چربی ها در بدن به کاهش وزن کمک می نماید.

داروی ارلیستات در ایران با نام تجاری ونوستات (Venustat) عرضه می شود که می توان با نسخه پزشک در شکل کپسول با دوزهای 60 و 120 میلی گرم برای بزرگسالان از داروخانه ها تهیه کرد.بنابراین ارلیستات ۱۲۰ و ارلیستات 60 که به صورت کپسول موجود است توسط مردم به شکل قرص ارلیستات ۱۲۰ و قرص ارلیستات 60 از داورخانه ها درخواست می شود.

کپسول ارلیستات با نام های تجاری ونوستات، زنیستات، فت-استاپ، زنولیپ، اورلی اسیم، زنیکو، اسلیم بک، ارلیست در ایران تولید می شود.قرص ونوستات(Venustat)یکی از نام های تجاری داروی ارلیستات است که به شکل کپسول موجود است نه قرص.

هشدار مصرف ارلیستات

حساسیت: اگر به داروی ارلیستات یا مواد تشکیل دهنده آن حساسیت یا آلرژی دارید نباید این دارو را مصرف کنید.
• بارداری: مصرف ارلیستات در بارداری در گروه X قرار دارد، یعنی به هيچ وجه نبايد استفاده شود. مطالعات مواردی از نقص مادرزادی و یا خطر مرگ جنین ناشی از مصرف این دارو در دوران بارداری مشاهده شده است.
• شیردهی: مصرف ارلیستات در شیردهی توصیه نمی شود. به هر حال در مورد مصرف این دارو در دوران شیردهی با پزشک مشورت کنید.
• کودکان:  اطلاعات خاصی درباره مصرف ارلیستات در کودکان در مقایسه با سایر گروه های سنی وجود ندارد.
• سالمندان: اطلاعاتی درباره مصرف ارلیستات در سالمندان در مقایسه با افراد جوانتر در دسترس نیست. انتظار نمی رود مصرف این دارو در سالمندان عوارض جانبی متفاوتی با افراد جوانتر ایجاد کند.
• سوابق پزشکی: قبل از مصرف کپسول ارلیستات سابقه پزشکی خود مثل بیماری کبدی و کلیوی، سنگ کلیه، کیسه صفرا، پانکراتیت، تیروئید کم کار، اختلالات خوردن و دیابت را به پزشک اطلاع دهید.
• لیست داروها: داروی ونوستات می تواند در عملکرد داروهای دیگر اختلال ایجاد کند، پیش از شروع مصرف لیستی از داروهای خود را در اختیار پزشک یا داروساز خود قرار دهید.
• دیابت: مصرف داروی ارلیستات در بیماران مبتلا به دیابت باید با کاهش دوز داروهای کاهنده قند خون خوراکی نظیر سولفونیل اوره ها، متفورمین و انسولین همراه باشد.
• سندرم سوء جذب: اگر سندرم سوء جذب دارید نباید از داروی ارلیستات استفاده کنید.
• کیسه صفرا: اگر مشکلات کیسه صفرا دارید از مصرف کپسول ارلیستات خود داری کنید.
• اضافه وزن: اگر اضافه وزن ندارید از داروی ارلیستات استفاده نکنید.
• کپسول ارلیستات را در دسترس افراد زیر ۱۸ سال قرار ندهید.
• در صورتی داشتن سابقه بی اشتهایی بیش از حد و شدید و یا پرخوری عصبی، حتماً پزشک را در جریان قرار دهید.
• چنانچه سابقه پیوند اعضای بدن دارید، حتما به پزشک اطلاع دهید.
• بیمارانی که سابقه سنگ های کلیوی از نوع اگزالات کلسیم دارند،کپسول ارلیستات با احتیاط مصرف کنند.
• احتمال عوارض مصرف پیش بینی نشده داروی کاهش وزن کم نیست، مصرف کپسول ارلیستات در گروهی از افراد نظیر بیماران مبتلا به بی اشتهایی عصبی و بولیمیا، نامناسب است.
• مصرف کپسول ارلیستات همزمان با داروی سیکلوسپورین توصیه نمی شود.
• مصرف این دارو با دفع بیشتر چربی از بدن همراه است. همراه این چربی ها ویتامین های محلول در چربی نیز دفع می شوند. لازم است با مصرف اورلیستات از مکمل های ویتامینی استفاده کنید.
• لازم است در مدت درمان با این دارو سطح کلسترول، LDL و قند خون توسط پزشک تحت نظر قرار گیرد.
• در صورت بروز سردرد، اضطراب، سرگیجه، ضعف و لک های پوستی به پزشک مراجعه کنید.
• در صورت بروز اختلال در قاعدگی به پزشک خود اطلاع دهید..

کاربردهای ارلیستات

کمک به کاهش وزن 
• بهبود فشار خون سیستولی و دیاستولی
• کاهش کلسترول بد خون
• پیشگیری از پیشرفت و وخیم شدن دیابت نوع دو
• بهبود پارامتر های گلایسمیک
• کاهش بیماری های قلبی و عروقی

16 نکته درباره نحوه استفاده از ارلیستات

1. قبل از شروع درمان با کپسول ارلیستات، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید تا اطلاعات جامعی راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید.
2. دوز مصرف کپسول ارلیستات، از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
3. مدت زمان مصرف کپسول ارلیستات طبق نظر پزشک و با توجه به روند کاهش وزن شما تعیین می گردد.
4. قرص ونوستات را میتوانید همراه غذا تا حداکثر یکساعت پس از غذا مصرف کنید.
5. کپسول ارلیستات را با یک لیوان پر از آب بخورید.
6. از خرد کردن یا جویدن کپسول ارلیستات جدا خودداری کنید.
7. از شروع مصرف کپسول ارلیستات تا 2 هفته پس از مصرف کاهش وزن مشاهده می شود.
8. مصرف داروهای مولتی ویتامین با داروی ارلیستات حداقل 2 ساعت فاصله داشته باشد .
9. کپسول ۱۲۰ میلی گرمی ارلیستات 3 مرتبه در روز همراه وعده های غذایی اصلی تجویز می شود. برای وعده های غذایی غیرچرب و یا در صورت حذف یک وعده غذایی، نیاز به مصرف دارو در آن نوبت نیست.
10. کپسول ارلیستات را باید با وعده غذایی دارای چربی (چربی معادل حداکثر۳۰ درصد از کل کالری آن وعده غذایی) مصرف کنید.
11. داروی ارلیستات جذب ویتامن های محلول در چربی (A,D,E,K) را با مشکل رو به رو می کند؛ مکمل های حاوی این ویتامین ها را موقع خواب و 2 ساعت قبل یا بعد از مصرف ارلیستات مصرف کنید.
12. در صورت مصرف داروی سیکلوسپورین، این دارو را 3 ساعت قبل و بعد مصرف ارلیستات مصرف نکنید.
13. در صورت مصرف داروی لووتیروکسین، این دارو را چهار ساعت قبل و بعد مصرف ارلیستات مصرف نکنید.
14. لازم است مصرف چربی در رژیم غذایی خود را کنترل نمایید. زیرا مصرف چربی زیاد موجب دفع بیشتر چربی و بروز عوارض ناخوشایندی از جمله مدفوع چرب یا غیر ارادی و نفخ شکم می شود.
15. در صورتی که پس از سه ماه از شروع مصرف ارلیستات، حداقل ۵ درصد از وزن اولیه شما کاسته نشده است، در مورد ادامه ی مصرف دارو با پزشک مشورت کنید.
16. پس از پایان دوره مصرف اورلیستات رعایت رژیم غذایی مناسب و داشتن فعالیت ورزشی منظم، از بازگشت مجدد وزن جلوگیری می کند.

مقدار مصرف ارلیستات

مقدار مصرف ارلیستات را پزشک معالج تعیین می کند ولی به طور معمول به شیوه ای زیر تجویز می شود:

دوز مصرفی کپسول ارلیستات برای بزرگسالان: ۱۲۰ میلی گرم سه بار در روز با وعده های غذایی اصلی حاوی چربی.
• دوز مصرفی کپسول ارلیستات برای کودکان: اثربخشی و سلامتی مصرف این دارو در کودکان تایید نشده است.

توجه :اثربخشی و سلامتی این دارو در دوزهای بالاتر از دوز توصیه شده و همچنین برای بیش از دو سال تایید نشده است 

عوارض جانبی ارلیستات

عوارض جانبی ارلیستات معمولا موقتی اند و ممکن است با ادامه مصرف دارو کاهش پیدا کنند:

مدفوع چرب
• لکه های چربی در لباس زیر
• چربی با رنگ قهوه ای یا نارنجی در مدفوع
• ترشحات روغنی
• مدفوع شل، ناتوانی در کنترل مدفوع
• افزایش تعداد دفعات اجابت مزاج
• درد شکمی، حالت تهوع و درد مقعد

مصرف ارلیستات را در صورت بروز شرایط زیر متوقف کنید و با پزشک تماس بگیرید:

خارش
• ادرار تیره
• مدفوع تیره
• حالت تهوع
• درد شدید در کمر
• درد شکمی شدید
•  تورم صورت یا مچ پا
• از دست دادن اشتها
• یرقان یا زردی صورت یا چشم
• احساس خستگی یا تنگی نفس
• خون در ادرار، ادرار دردناک یا مشکل

اگر نشانه های حساسیت به ارلیستات همچون کهیر، مشکل در تنفس، تورم صورت، لب ها، زبان یا گلو را داشتید حتما با اورژانس تماس بگیرید.

با توجه به اینکه لیست عوارض کپسول ارلیستات کامل نیست ممکن است با عارضه‌ای برخورد کنید که ذکر نشده باشد. در این موارد با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.

منع مصرف ارلیستات

قبل از تجویز کپسول ارلیستات، پزشک را در صورت وجود موارد زیر مطلع کنید:

دیابت
• بارداری
• شیردهی
•  سنگ کلیه
• مشکلات کیسه صفرا
• بیماری کبدی و کلیوی
• سندرم سوء جذب غذا
• سابقه حساسیت به ارلیستات، رنگ ها و مواد محافظ

تداخل دارویی ارلیستات

تداخلات دارویی ارلیستات با سایر داروها ممکن است عملکرد و تاثیر داروها را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آنها شود. از جمله داروهایی که با کپسول ارلیستات تداخل دارند، عبارتند از:

 داروهای ضدصرع
• داروهای ایدز یا HIV
• داروهای رقیق کننده خون مثل وارفارین

جدول تداخل داروی کپسول ارلیستات 

این جدول شامل همه تداخل های دارویی نیست و اگر دارویی مصرف می کنید حتما با پزشک مشورت کنید. همچنین مصرف این دارو ممکن روی نتایج برخی آزمایش های پزشکی تأثیر گذار باشد.

مصرف بیش از حد ارلیستات

اگر کسی، کپسول ارلیستات را بیش از حد مصرف کرده و علائم جدی مانند کهیر، مشکل در تنفس، تورم صورت، لب ها، زبان یا گلو را داشتید حتما با اورژانس تماس بگیرید.

فراموش کردن مصرف یک نوبت ارلیستات

اگر مصرف یک نبوت کپسول ارلیستات به محض یادآوری، دوز فراموش شده را مصرف کنید اما اگر بیش از یک ساعت از وعده غذایی تان گذشته باشد بهتر است دارو را مصرف نکنید. برای جایگزین کردن دوز فراموش شده، از دوز اضافی استفاده نکنید.

شرایط نگهداری از دارو ارلیستات

کپسول ارلیستات را دور از دید و دسترس کودکان نگهداری کنید.
• داروی ارلیستات دور از نور و رطوبت و در دمای کمتر از30 درجه سانتی گراد نگهداری کنید.
• از نگهداری و مصرف داروی تاریخ گذشته کپسول ارلیستات خودداری کنید.

اطلاعات تخصصی درباره ارلیستات

موارد مصرف اورلیستات

مکانیسم اثر اورلیستات

جذب: خوراکی
دفع: بخش اعظم دارو دست نخورده از مدفوع دفع می شود
مکانیسم اثر: مهار کننده برگشت پذیر آنزیم لیپاز است و مانع از هضم تری گلیسیرید شده و جذب نمی شود

اسامی تجاری ارلیستات موجود در ایران

بروشور داروی  ارلیستات

داروهای هم گروه اورلیستات

سخن آخر

کپسول ارلیستات داروی  گوارشی است که برای درمان کمکی کاهش وزن تجویز می شود و با عوارضی چون نفخ شکمی، مدفوع چرب،درد شکمی همراه است. همچنین این دارو با داروهای ضدصرع مانند کاربامازپین و کلوبازام تداخل دارویی دارد. ما در مطلبی به معرفی قرص کاربامازپین ۲۰۰ برای چیست؟ موارد مصرف و عوارض آن و قرص کلوبازام 10 چیست؟ مصرف کلوبازام در کودکان و عوارض آن پرداختیم که در صورت تمایل می توانید مطالعه کنید.اگر درباره کپسول ارلیستات، نحوه مصرف، عوارض و تداخل دارویی آن سوالی دارید در قسمت نظرات سؤال خود را مطرح کنید و یا تجربه خود را از مصرف این دارو با سایر مخاطبان به اشتراک بگذارید.