مقبرهای سلطنتی که بیش از ۴۰۰۰ سال مهر و موم شده بود، اکنون اسرار خود را آشکار کرده است: تندیسهای بیسر، درب سنگی عظیم و میراث فراموششده پسر یک فرعون.
مصر باستان از دیرباز بهعنوان یکی از خاستگاههای تمدن و پرستش گربهها شناخته میشد؛ حضور گسترده مجسمهها، مومیاییها و الهههایی مانند «باستت» گواه رابطهای ویژه میان انسان و این حیوانات است.
یافتههای باستان شناسی نشان میدهد که مردم مصر باستان تاکید زیادی روی استفاده از چشم حورس در قبور خود داشتند. داستان این چشم چیست و چه تاثیری میتوانست داشته باشد؟
این قایقهای ۴۵۰۰ ساله به احتمال زیاد برای استفاده فرعون در جهان پس از مرگ ساخته شدهاند، هرچند که برخی از باستانشناسان نیز معتقدند آنها واقعا زمانی در رود نیل شناور بودهاند.
به تازگی در جریان یک کاوش باستانشناسی، یافتههایی شگفتانگیز در معبد رامسیوم (آرامگاه و معبد فرعون رامسس دوم) در کرانه غربی شهر الاقصر به دست آمده است. این پروژه مشترک مصری و فرانسوی، نهتنها اهمیت تاریخی این معبد را پررنگتر کرده، بلکه درک عمیقتری از
احتمالاً شناختهشدهترین فرعون زن هاتشپسوت بود که دو دهه بر مصر حکومت کرد و تصاویر فراوانی از حکومت او به دستور خودش به جای مانده است. مجسمهی نیمتنهی نفرتیتی که شهرت جهانی دارد، نام او را ورای قلمروی مصرشناسی بر سر زبانها انداخت. با وجود شهرت نفرتیتی،
مومیاییها، این پیکرهای خشکشده با قدمتی هزاران ساله، از شگفتانگیزترین یادگاران دوران مصر باستان هستند. برای قرنها، نگاه مردم به این اجساد پیچیدهشده در پارچههای کتانی، آمیخته با حیرت، رمز و راز و گمانههایی از قدرتهای ماورایی بود.
سیسرو مورائس، کارشناس گرافیک برزیلی ، گفت فرعونی که در مجسمه ها به تصویر کشیده شده است، با چهره بازسازی شده فرعون همخوانی کاملی ندارد. او گفت: «بسیاری از مومیاییها مانند آمنهوتپ اول، رتروگناتیسم یا اوربایت را نشان میدهند و این به طور کلی به شکلی سازگار در
باستانشناسان پس از بررسی تمساحهای مومیایی که چند سال قبل در یک گورستان باستانی در مصر کشف شده بودند، به اطلاعات تازهای درباره شیوۀ غیرعادی مومیایی کردن آنها پی بردهاند.
منشأ تمدن مصر همچنان در هالهای از ابهام است و از بیشتر پادشاهان اولیه، تنها نامهایشان باقی مانده است. اما درباره یکی از آنها اطلاعات بیشتری وجود دارد: «نارمر»؛ مردی که به عنوان نخستین فرعون مصر باستان شناخته میشود.
مصریان باستان به علاقهشان به جواهرات معروف هستند و حالا کاوشهای نزدیک شهر ساحلی «مَرسی عَلَم» منجر به کشف جزئیات جدیدی درباره چگونگی استخراج طلا در دوران فراعنه شده است.
هر ساله باستانشناسان به اکتشافات جدیدی از تمدن باشکوه مصر باستان دست پیدا میکنند و سال ۲۰۲۴ نیز از این قاعده مستثنی نبود. در این گزارش ۱۰ کشف هیجانانگیز مصر باستان در سال گذشته را مرور خواهیم کرد.
مردمان سیاهپوست پادشاهی «کوش» (در سودان امروزی) که زمانی زیردست و خدمتگزار مصریان بودند، در یک دوره به مدت 100 سال توانستند کنترل این سرزمین را به دست بگیرند و به فراعنۀ مصر تبدیل شوند. طاهرقا نامدارترین فرعون سیاه مصر در این دوره بود.
این هرم یکی از سه هرم ساختهشده در دوران چهارمین سلسله مصر باستان است که به عنوان یک میراث جهانی یونسکو شناخته میشود و یک شگفتی واقعی برای تمام کسانی است که از آن بازدید میکنند.
باستانشناسان در ویرانههای کاخ مجلل دوموس آئورا در رم، مجموعهای از رنگدانههای باستانی را کشف کردهاند که حدود 2 هزار سال قبل برای تزئین دیوارهای این کاخ مرمرین با نقاشیهای باشکوه مورد استفاده قرار گرفته بودند.
این عکس تاریخی که در سال 1880 میلادی گرفته شده، افرادی را بر روی مجسمۀ بزرگ آمنهوتپ نشان میدهد. این مجسمهها حدود 3300 سال قبل در زمان فرعون آمنهوتپ و در مقابل معبد او ساخته شدند.
پس از فتح مصر در سال ۳۱ پیش از میلاد توسط اوتاویانو آگوستوس، رومیها به تدریج تحت تاثیر برخی از عناصر فرهنگ مصری قرار گرفتند و از جملۀ این تاثیرات ساخت مقبرههایی به شکل «هرم» بود. مقبرۀ هرمی شکل کایوس سستیوس نمونهای از این مد مصری در قلب امپراتوری روم است.
آیا تا به حال به این فکر کردهاید که مصریان باستان چگونه سنگهای عظیم را برای ساخت اهرام جابهجا میکردند؟ در این مطلب تکنیکهای شگفتانگیزی که آنها به کار میبردند و اسرار یکی از بزرگترین دستاوردهای تاریخ را میخوانید.
حتشپسوت که از سال ۱۴۷۹ تا ۱۴۵۸ قبل از میلاد حکومت میکرد، یکی از معدود فراعنۀ زن تاریخ مصر باستان است؛ زنی که برای ارائۀ یک تصویر مردانه و نیرومند از خودش، از ریش مصنوعی استفاده میکرد.
مقبره یک پزشک-جادوگر سلطنتی در گورستان باستانی سقاره در مصر کشف شده است. طبق اعلام وزارت گردشگری و آثار باستانی مصر، این کشف نشان میدهد که در مصر باستان، پزشکی و جادو به یک اندازه ارزشمند بوده و تخصص در هر دو باعث شده بود که این فرد به لحاظ اجتماعی جایگاهی
ما هر سال با اکتشافات جدید و شگفتانگیزی از مصر باستان روبرو میشویم و سال ۲۰۲۴ نیز چنین بود. در این مطلب، نگاهی به ۱۰ کشف جالب سال گذشته انداختهایم که اسراری تازه از تمدن باستانی مصر را برای ما آشکار کردند.
فراعنه، حاکمان مطلق مصر باستان بودند و خدایان زنده به حساب میآمدند. در میان ۲۰۰ فرعونی که بر مصر سلطنت کردند، بعضا در تاریخ اثری از خود بر جای گذاشتند و نام آنها هنوز هم شناخته شده است. از جمله «مِنِس» که اولین فرعون و بنیانگذار دودمان پادشاهی مصر باستان
هر سال اکتشافات جدیدی از مصر باستان بهدست میآید، سال ۲۰۲۴ نیز از این قاعده مستثنی نبود. در این گزارش به چند کشف جذاب سالی که روز به پایان است، نگاهی داریم.
شگفتیهای مصر باستان فقط به اهرام بزرگ جیزه یا مجسمۀ ابوالهول محدود نمیشود. تقریبا هر جنبهای از زندگی و فرهنگ مصریان برای ما یک شگفتی است. در اینجا نگاه مختصری به ارتباط شگفتانگیز مصریان باستان با «سگها» خواهیم داشت.
در جامعه مصر باستان، طبقهای از کاهنان وجود داشت که مسئول مراقبت از ارواح مردگان بودند. وظایف آنها از زمان مومیایی کردن مردگان آغاز میشد اما با تدفین آنها به پایان نمیرسید. شغل این کاهنان شامل نگهداری از مقبرهها و دعا کردن برای صاحبان فوتشدۀ آنها نیز
وقتی کلمۀ هرم را میشنویم، بیاختیار به یاد مصر باستان میافتیم و حق هم داریم زیرا مشهورترین اهرام جهان در مصر قرار دارند. اما این سازههای باستانی نه تنها مخصوص مصر نیستند بلکه بیشترین تعداد از آنها نیز نه در مصر بلکه در یک کشور دیگر آفریقایی قرار دارند:
باستانشناسان اخیرا چند مقبرۀ تزئین شده با کتیبههای رنگارنگ را همراه با چندین مومیایی و اشیاء تدفینی منحصر به فرد، از جمله ۱۳ زبان و ناخن طلایی، در محوطه باستانی البهنسا در مصر کشف کردهاند.
برخی از مهمترین اکتشافات حاصل کار مداومی هستند که به باستانشناسان اجازه میدهد دامنه و اهمیت یک محوطه باستانی را به مرور زمان به طور کامل درک کنند؛ یکی از این موارد، گورستان بزرگ آسوان در مصر است.
دانشمندان در موزه تاریخ طبیعی فیلد شیکاگو، برخی از مومیاییهای مصر باستان را بررسی کردهاند تا جزئیات جدیدی از هویت آنها و نحوه آماده شدن آنها برای زندگی پس از مرگ را کشف کنند، البته این بررسی بدون برداشتن حتی یک تکه پارچه انجام شده است.
این جام سفالی که به شکل یکی از خدایان مصر باستان ساخته شده است، در سال ۱۹۸۴ به مجموعه موزه هنر تامپا اهدا شد. اکنون، چهار دهه بعد، دانشمندان شواهدی از مواد روانگردان و مایعات بدن انسان را در این ظرف ۲,۰۰۰ ساله کشف کردهاند.
در یک مأموریت مشترک مصری-آلمانی، دروازه برجدار یک معبد بطلمیوسی در ضلع غربی معبد اصلی در آثریبیس واقع در سوهاگ مصر کشف شد. این معبد به پرستش کولانثس (Kolanthes) (خدای کودک مصر باستان) و پدر و مادرش اختصاص داشته است.
تصویر بالا نقاشی گروهی از زنان رقصنده است که بر روی دیوار یک مقبرۀ باستانی در مصر نقش بسته است؛ تا به امروز تصاویر متعددی از رقصندگان مصر باستان یافت شده که در مراسم تدفین و تشییع جنازه به اجرای مراسم موسیقی و رقص میپرداختند.
دانشمندان موفق شدند بدون باز کردن پوشش باستانی، داخل تابوت مهر و موم شدۀ یک مومیایی متعلق به ۳۰۰۰ سال پیش را بررسی کنند. با استفاده از اسکنهای سهبعدی، محققان نگاهی کمیاب به آیینهای تدفین مصریان باستان انداختند که تفاوتهای زیادی با تصورات رایج ما دارند.
هیئت مشترک باستانشناسی مصر و آلمان جزئیات جدیدی را در کتیبهها و صحنههای تزئینی دیوارها و ستونهای معبد اسنا در الاقصر کشف کرده است. این کشفیات پرتو تازهای بر زندگی دینی و فرهنگی مصریان باستان در دوران بطلمیوسی میاندازند.
معبد تشییع جنازه در محوطه هرم آمنمحات سوم بسیار بزرگ و پیچیده بود و در دو طبقه ساخته شده بود. این معبد چنان شگفتانگیز بود که تاریخنگاران یونانی مثل هرودوت و استرابو، آن را با هزارتوی افسانهای شاه مینوس مقایسه میکردند.
بر اساس اطلاعات وبسایت دولتی مصر، بیش از ۱۰۰هزار اثر از گنجینههای باستانی مصر در بزرگترین موزه باستانشناسی جهان به نمایش گذاشته خواهد شد. الطیب عباس، دستیار وزیر آثار باستانی مصر اظهار کرد که این آزمایش اولیه کمک میکند تا برای افتتاح کامل آماده شویم و
چشم خدای «رع» از نظر مصریان باستان نوعی موجود الهی بود که هم میتوانست از انسانها در برابر خطرات محافظت کند و هم در موقع لزوم مجازاتهایی ویرانگر را بر آنها فرود بیاورد. از این جهت، این چشم نمادی بود که همزمان احترام و ترس در در مردمان مصر باستان
تصویر بالا صحنهای از سریال یوسف پیامبر به کارگردانی فرجالله سلحشور را نشان میدهد که سینوهه در آن به عنوان پزشک دربار فرعون حضور دارد. اما سینوهه واقعا کیست؟ آیا او یک شخصیت واقعی در مصر باستان است؟ و اطلاعات ما دربارۀ او از کدام سند تاریخی به دست آمدهاند؟
پرترههای «فیوم» نقاشیهایی واضح و شفاف از کسانی هستند که بیش از دو هزار سال قبل در مصر از دنیا رفتهاند و بستگانشان تصاویر آنها را در کنار اجسادشان به خاک سپردهاند.