قم| کشمکش بر سر دریاچه نمک
به گزارش مهر، اگرچه این دریاچه مملو از ظرفیت‌های معدنی و گردشگری است و گاهی معدنی‌ها لیست بلندبالایی از ظرفیت‌های معدنی دریاچه مطرح می‌کنند گاهی هم گردشگری‌ها از فضای اشتغالی که می‌تواند در بستر رونق حضور گردشگران عاید استان شود می‌گویند، اما این مسائل تاکنون نتوانسته به اجرا برسد، مانع اصلی هم راه دسترسی به دریاچه است. چندی پیش احمد امیرآبادی نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی به نقل از تعدادی کارشناسان حوزه معدن اعلام کرد: «کارشناسان بر این نظر هستند که برای استحصال نمک بهترین راه دسترسی از استان قم است، درحالی‌که راه قم برای گردشگری مناسب نیست. هزینه کرد بیت‌المال برای گردشگری در دریاچه نمک درصورتی‌که نتیجه‌ای نداشته باشد حیف‌ومیل بیت‌المال است از همین رو باید این بررسی‌ها مجدد انجام شود». بیان این مطلب کافی بود تا توجهات به سمت این موضوع جلب شود، اینکه در صورت فعالیت در دریاچه نمک کاربری معدنی آن ارجحیت دارد یا گردشگری؟
راه دسترسی به دریاچه نمک از سمت قم باشد
رئیس خانه معدن استان قم معتقد است، فعالیت گردشگری در کنار برداشت معدنی از دریاچه نمک هیچ منافاتی با هم ندارند بلکه خود ظرفیت اقتصادی برای استان نیز به شمار می‌آید. صابر عمو رسولی اظهار داشت: وقتی راه دسترسی به دریاچه از سمت استان قم ایجاد شود دیگر فرقی نمی‌کند که گردشگران از آن عبور می‌کنند یا معدنی‌ها، علاوه بر اینکه در تمام طول سال نمی‌توان فعالیت معدنی داشت و این مسیر می‌تواند برای اهداف گردشگری استفاده شود. او با تأکید بر اینکه فعالیت معدنی و گردشگری در دریاچه نمک ناقض هم نیستند و منافاتی با هم ندارند، تصریح کرد: اگر بخواهیم از لحاظ اقتصادی به مسئله نگاه کنیم واقعیت این است که جاده دسترسی از سمت آران و بیدگل مهیا است درحالی‌که اگر بخواهیم از سمت استان قم اقدام به احداث جاده کنیم حدود ۱۰۰ کیلومتر راه است که در خوش‌بینانه‌ترین حالت ۶۰ کیلومتر جاده‌سازی نیاز دارد. رئیس خانه معدن استان قم انتقال زیرساخت‌ها علاوه بر جاده‌سازی را از دیگر نیازهای پیش رو برای فعالیت جدی در دریاچه توسط استان دانست و ادامه داد: در شرایطی که پروانه بهره‌برداری برای قم است باید از این ظرفیت به نحو درست استفاده شود اینکه صرفا به استحصال نمک قناعت کنیم درست نیست، املاح دریاچه فقط نمک نیست، بلکه با فراوری می‌توانیم به بهره‌وری درست از دریاچه دست پیدا کنیم. عمو رسولی با بیان اینکه گردشگری و حق انتفاعی استان برای بهره‌برداری از دریاچه با احداث جاده دو هدفی است که تعریف‌شده، گفت: در سال‌های آینده که پیش‌بینی من حداقل یک دهه است یا در درازمدت ممکن است جاده‌ای برای برداشت معدنی از دریاچه ایجاد شود اما تا تحقق آن راه طولانی است. او انتقال زیرساخت‌ها و دستگاه‌های لازم برای فعالیت معدنی و نیز تأسیس شهرک صنعتی در نزدیکی دریاچه را امری هزینه‌بر و زمان‌بر دانست و اظهار داشت: اینکه گفته شود این منطقه فقط مختص گردشگری یا فعالیت معدنی است به نظر کار درستی نیست، در تمام دنیا در کنار معادن بزرگ بحث گردشگری هم وجود دارد و معتقدم گردشگری و فعالیت معدنی در دریاچه نمک نه منافاتی با هم دارند و نه در تناقض با مسائل زیست‌محیطی است.
جای خالی مطالعات زیست‌محیطی
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قم نیز با اشاره به وضعیت دریاچه نمک برای بهره‌برداری و فعالیت‌های معدنی گفت: تاکنون هیچ مطالعه زیست‌محیطی از سوی پیمانکاران صورت نگرفته است و سابقه مطالعات به بیش از ۵۰ سال قبل برمی‌گردد، در ادوار مختلف مطالعاتی هم در خصوص ورودی ذخایر بوده و همه این مطالعات نیازمند به‌روزرسانی است. سید رضا موسوی مشکینی به ملاحظات پیش رو برای بهره‌برداری از دریاچه نمک اشاره کرد و افزود: دریاچه نمک مشترک بین سه استان است اما بهره‌برداری و مدیریت زیست‌محیطی آن با قم است، از دیگر سو راه دسترسی از قم وجود ندارد علاوه بر اینکه نه‌تنها فعالیت معدنی که بحث گردشگری هم می‌تواند در این دریاچه مورد توجه قرار گیرد. او یکی از دغدغه‌های جدی زیست‌محیطی در دریاچه نمک را مخاطرات ناشی از گردوغبار دانست و تصریح کرد: با توجه به وسعت این محدوده و کانون‌های جمعیتی آن نگرانی ما این است که دریاچه نمک به کانون گردوغبار نمکی تبدیل شود، گرچه پیمانکار ادعا می‌کند دریاچه به دلیل ساختار زمین‌شناسی مستعد گردوغبار نیست. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قم ادامه داد: با اماواگر و تردید نمی‌توان تصمیم گرفت و بی‌مهابا وارد عمل شد، اعتقاد ما بر پایه بررسی‌های به‌عمل‌آمده این است که دریاچه نمک قابلیت و استعداد گردوغبار نمکی را دارا است، به این دلیل که مدل برداشت از دریاچه هم مدل برداشت شورآبه است. موسوی ادامه داد: در برداشت شورآبه‌ای، اول شورآبه از دریاچه خارج سپس برای فرآوری نیازمند آب شیرین است که همین موضوع بار اضافه برای منطقه به منطقه تحمیل می‌کند، برداشت شورآبه جریان آب سفره‌های زیرزمینی را به سمت دریاچه سوق می‌دهد. او با بیان اینکه همه مطالعات از سوی شرکت‌های پیمانکار در حمایت و توجیه طرح‌های پیشنهادی بوده است، اظهار داشت: وظیفه محیط‌زیست بررسی مطالعات است نه انجام آن. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان در پاسخ به این سؤال که فعالیت گردشگری در دریاچه نمک تا چه اندازه می‌تواند اثر تخریبی بر دریاچه داشته باشد، عنوان کرد: در کشور الگوی مناسبی از گردشگری نداریم، در شرایطی که گردشگری مسئولانه نباشد جز تخریب هیچ‌چیزی عاید ما نمی‌شود. موسوی با بیان اینکه نمی‌توانیم میزان تخریب فعالیت‌های معدنی و گردشگری را دقیق محاسبه کنیم اما طبیعتا آسیب فعالیت گردشگری به‌مراتب از فعالیت‌های معدنی کمتر است، گفت: می‌توانیم اکوتوریسم در این منطقه را مورد توجه قرار دهیم، اکوتوریسم گردشگری مسئولانه است که افراد در این حوزه همیار محیط‌زیست هستند.