قم| ثبت ۹ اثر تاریخی قم در فهرست آثار ملی
حمید یزدانی اظهار داشت: در جلسه کمیته ثبت سازمان میراث فرهنگی که با حضور کارشناسان، صاحب‌نظران و مسئولان مربوطه برگزار شد، قلعه خشتی دیرگچین، سرای احمدزاده، سرای نو، مزرعه احمدآباد، خانه کرمانی‌ها، تکیه روستای کاسوا، خانه پایین قلعه قمرود، مجموعه زنبورک، مجموعه بناهای تاریخی روستای حسین‌آباد نیزار واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی شناخته شدند. مدیرکل میراث فرهنگی استان قم ادامه داد: قلعه خشتی دیرگچین در نزدیکی کاروانسرای تاریخی دیرگچین قرار داد که با توجه به شکل بنا، فرم معماری، اثر متعلق به دوره قاجار است، اما به نظر می‌رسد در دوره صفویه و در زمان رونق کاروانسرای دیر گچین و به‌منظور پذیرش اسکان کاروان‌ها و اقامت مسافران مازاد بر ظرفیت پذیرایی کاروانسرای دیر گچین، قلعه خشتی را بنا نهاده‌اند که این اثر با توجه به مصالح غالب آن قلعه خشتی نامیده می‌شود.
او با بیان اینکه سرای احمدزاده در شهر قم و در نزدیکی چهارراه بازار واقع است گفت: این بنا با وجود قرارگیری در هسته مرکزی شهر با کم‌توجهی و کم‌لطفی فراوانی مواجه است و به‌مرورزمان دچار آسیب‌ها و تخریب‌های فراوانی شده است، بنابراین امید می‌رود با ثبت این اثر در فهرست آثار ملی ایران و تهیه طرح مرمت و اجرای اقدامات حفاظتی ـ اضطراری از تخریب بیشتر آن جلوگیری شود. یزدانی با اشاره به اینکه سرای نو در شهر قم و در نزدیکی سه‌راه بازار واقع‌شده افزود: سرای نو از نخستین نمونه‌های مراکز خرید مدرن– پاساژهای امروزی، در استان قم بوده که سیستم نورگیری منحصربه‌فرد و همچنین تزئینات آجری سردر ورودی بنا، از لحاظ معماری واجد ارزش است که این اثر به خاطر قرارگیری در محدوده بازار استان قم، شرایط ایده آلی جهت سرمایه‌گذاری دارد. مدیرکل میراث فرهنگی استان قم خاطرنشان کرد: خانه کرمانی‌ها متعلق به دوره قاجار و در شهر قم و در خیابان 55 متری عمار یاسر قرارگرفته است، ازآنجاکه این بنا سال‌ها خوابگاه طلاب کرمانی مقیم قم بوده است به همین عنوان هم نام‌گذاری شده است. او تصریح کرد: مزرعه احمدآباد نیز در محدوده بخش کهک واقع بوده و این مجموعه شامل کوشک و حمام است که مانند نمونه‌های دیگر مزارع تاریخی استان برای تأمین نیازهای زندگی مالک مجموعه مورداستفاده بوده است. یزدانی با بیان اینکه تکیه روستای کاسوا در روستایی به همین نام و در بخش خلجستان واقع‌شده است ابراز کرد: با توجه به معماری و ساختمان‌های مشابه مانند تکیه تجریش و تکیه تفرش، به‌احتمال‌زیاد تکیه کاسوا نیز به اواسط دوره قاجار تعلق دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی استان قم ادامه داد: خانه پایین قلعه قمرود در بخش مرکزی، مجموعه بناهای روستای حسین‌آباد نیزار شامل آب‌انبار، مسجد و یک برج و همچنین مجموعه روستای زنبورک شامل قلعه، حمام، مسجد و آسیاب از دیگر آثار استان قم بود که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.