گلستان| اماواگرهای آشوراده
این پروژه اگرچه به‌روزهای اجرایی شدن نزدیک می‌شود، اما برخی فعالان محیط‌زیست نسبت با اجرای این پروژه مخالف هستند و معتقدند این طرح به اجرای اکوتورسیم در این منطقه کمک نخواهد کرد، اما برخی دیگر از فعالان محیط‌زیست معتقدند؛ اگر در این منطقه اکوتوریسم اجرایی شود، نه‌تنها می‌تواند به توانمند شدن جوامع بومی کمک کند، بلکه باعث حفظ منطقه حفاظت‌شده آشوراده می‌شود.
برنامه‌ها تغییر کرده است
یک فعال محیط‌زیست درباره آغاز اجرای طرح گردشگری در آشوراده می‌گوید: برنامه‌هایی که در ابتدا تدوین‌شده بود، برنامه‌های خوبی نبود و مخالفت‌های زیادی را در پی داشت، اما دریکی دو سال اخیر برنامه‌ها در حال تغییر شکل است و از حالت سرمایه‌گذاری از بیرون، هتل‌سازی و سخت‌افزاری به سبک دیگری یعنی به بوم‌گردی و طبیعت‌گردی که حالت نرم‌افزاری است، نزدیک می‌شود.
حر منصوری عبدالملکی با بیان اینکه در حال حاضر آشوراده طی روزهای بهار و تابستان پذیرای بیش از دو تا سه هزار گردشگر است، آن‌هم درحالی‌که ضابطه و قوانین خاصی بر این منطقه حاکم نیست، تصریح می‌کند: معتقدم بوم‌گردی و اکوتوریسم یک برنامه نرم‌افزاری است و نیاز به ساخت‌وساز ندارد. در اکوتوریسم به توانمندسازی مردم بومی منطقه کمک می‌شود و به‌جای اینکه سازه‌ای در منطقه ایجاد شود، ذهن مردم منطقه و بومی را فعال می‌کند تا بتوانند پذیرای گردشگر باشند. این دو مقوله گردشگری انبوه و اکوتوریسم کاملاً رویکردهای متفاوتی دارد اکوتوریسم صد درصد ظرفیت‌های اکولوژیکی را می‌بیند که خوشبختانه در طرح جدید آشوراده نیز دیده‌شده است.
وی با انتقاد از پروژه گردشگری در آشوراده خاطرنشان می‌کند: معتقدم آن‌طور که باید به حضور و مشارکت مردم در این طرح توجه نشده است، چراکه فلسفه حضور گردشگر و توسعه گردشگری در مناطق حفاظت‌شده این است که مردم منطقه را ذینفع کند و اگر قرار باشد؛ سرمایهگذار از منطقه دیگری بیاید و سرمایه‌گذاری کرده و سود کسب کند مردم به‌عنوان صاحبان آن منطقه احساس عدم تعلق‌خاطر به منطقه را خواهند داشت و می‌توانند مشکلات را با انجام صید و شکار بیشتر کنند.
معضل ضابطه‌مند نبودن گردشگری در کشور
درحالی‌که برخی از فعالان محیط‌زیست معتقدند باید با استفاده از توانایی مردم منطقه اکوتوریسم را در منطقه آشوراده فعال کرد تا از این طریق جلوی هجوم چند هزارنفری مردم را به این مناطق حفاظت‌شده گرفت عده دیگری از فعالان محیط‌زیست معتقدند که گردشگری در ایران ضابطه‌مند نیست و معتقدند هرگونه ساخت‌وسازی در این منطقه باعث نابودی این منطقه خواهد شد.
دبیر شبکه سمن‌های مازندران درباره اجرای طرح گردشگری آشوراده به حضور چند هزارنفری مردم در ایام تعطیلات در این منطقه حفاظت‌شده اشاره کرد و می‌گوید: هجوم افراد بی‌شمار در چنین مناطقی باعث می‌شود، این مناطق دستخوش یک سری تخریب‌ها و نابودی‌هایی در عرصه طبیعت شود.
داریوش عبادی با بیان اینکه در کشور ما فرهنگ گردشگری و اکوتوریسم وجود ندارد، ادامه می‌دهد: حضور افراد می‌تواند باعث افزایش آلودگی‌های زیست‌محیطی و صوتی در این منطقه می‌شود. همچنین افزایش زباله در این منطقه باعث از بین بردن پوشش گیاهی می‌شود. ما در کشور تعداد اندکی از این مناطق داریم و معتقدیم زیستگاه زیست‌کره باید حفظ شود چراکه زیست‌کره متعلق به همه جهانیان است و تنها متعلق به ما نیست. عبادی با تأکید به اینکه هرگونه ساخت‌وسازی در منطقه میانکاله باعث نابودی و سیر قهقرایی این منطقه خواهد شد، تصریح می‌کند: ارزیابی زیست‌محیطی که برای پروژه‌های مختلف انجام می‌شود فاقد استانداردهای بین‌المللی است. پروژه‌های این‌چنینی باید بر اساس شاخص‌های زیست‌محیطی ارزیابی شود و بر اساس این ارزیابی‌ها نظارت شود.
برداشت‌ها اشتباه است
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان گلستان با بیان اینکه برداشت‌هایی که برخی از فعالان محیط‌زیست از این پروژه دارند اشتباه است، می‌گوید: علت این برداشت‌های اشتباه واگذاری‌هایی است که در دهه گذشته در آشوراده انجام‌شده است، اما خوشبختانه با ورود جدی سازمان محیط‌زیست و سازمان بازرسی کل کشور واگذاری‌ها منتفی شد.
امیر عبدوس با اشاره به واگذاری‌هایی که در سال ۸۶ صورت گرفته بود، خاطرنشان می‌کند: بازگشت این واگذاری‌ها به سازمان حفاظت محیط‌زیست به این معنا نیست که ما در جزیره آشوراده نیاز به امکانات و تأسیساتی برای مدیریت گردشگری و طبیعت‌گردی نداشته باشیم.
عبدوس در پاسخ به این سؤال که آیا این طرح باعث توانمندشان جوامع محلی و بومی می‌شود؟ می‌گوید: شأن نزول این پروژه اشتغال جوامع بومی بوده است تا بتوانند از این ذخیره‌گاه زیست‌کره و جاذبه‌های گردشگری آن منتفع شوند. منافع این ذخیره‌گاه حیات‌وحش و منطقه حفاظت‌شده باید در سر سفره مردم منطقه حس شود تا انگیزه لازم برای حفاظت این منطقه را داشته باشند تا زمانی که مردم ببینند یک منطقه تحت مدیریت با منافع آن‌ها تضاد دارد، نمی‌توان انتظار داشت که برای حفاظت منطقه کوشش کنند و نمی‌توان انتظار داشت که بهره‌برداری خود را از تنوع زیستی منطقه یا منابع زیستی موجود در منطقه کاهش دهند.
وی با تأکید بر اینکه طرح تهیه‌شده منطبق با اصول طبیعت‌گردی در یک منطقه حفاظت‌شده است، توضیح می‌دهد: این طرح در ابتدا مشتمل بر فعالیت‌های گسترده‌ای بود که تقریباً به ده درصد کاهش پیداکرده و تمامی فعالیت‌هایی که در تضاد با گردشگری منطقه تحت حفاظت بود، حذف‌شده و فرآیند ارزیابی اثرات زیست‌محیطی ۴ سال به طول انجامید. این طرح به مرحله‌ای رسیده که هم موردپذیرش سازمان حفاظت محیط است و هم موردقبول مجری اما ازآنجاکه این ظرفیت را نمی‌توان به‌یک‌باره در اختیار جوامع بومی گذاشت نیاز به سرمایه‌گذاری دولتی دارد. وی با تأکید بااینکه برای این طرح از سرمایهگذار بخش خصوصی استفاده‌نشده است، می‌گوید: استانداری گلستان مسئولیت این سرمایه‌گذاری را برعهده‌گرفته، اما ازآنجاکه استانداری گلستان نمی‌تواند به‌صورت مستقیم سرمایه‌گذاری کند سازمان همیاری شهرداری‌های استان را مسئول این کارکرده است. این طرح دقیقاً منطبق با طرح مدیریت پناهگاه حیات‌وحش میانکاله است که در گذشته توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست تهیه‌شده بود.