تداخل غذایی و دارو در زمان خوردن آنتی بیوتیک

بسیاری از افراد برای درمان و رفع علائم بیماری ناگزیر به استفاده از دارو هستند. مصرف هر دارو دارای اصولی می باشد که در صورت رعایت نشدن نتیجه دلخواه حاصل نمی شود. نه تنها برخی داروها بر روی دیگر داروها اثر دارد بلکه غذا ها و نوشیدنی هایی که ما مصرف می کنیم، نیز ممکن است بر عملکرد دارو در بدن تاثیر داشته باشد. در این بخش از بهداشت و سلامت نمناک به معرفی مواد غذایی ناسازگار با آنتی بیوتیک ها می پردازیم.

آنتی بیوتیک چیست؟

آنتی بیوتیک ها یا آنتی باکتریال ها داروهایی هستند که موجب توقف و یا کند شدن رشد باکتری ها می شوند. آنتی بیوتیک ها برای درمان بیماری هایی با عامل باکتریایی کاربرد دارند اما در درمان عفونت های ویروسی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و سرفه ها موثر نیستند.
آمپی سیلین، آموکسی سیلین، تتراسایکلین، سفیکسیم، پنی سیلین G و... نمونه هایی از آنتی بیوتیک ها هستند. متاسفانه ایران در بین کشورهای جهان از نظر مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک ها در رتبه دوم یا سوم قرار دارد.
 

تداخل غذایی در زمان خوردن آنتی بیوتیک

آنتی بیوتیک ها با برخی از داروها و مواد غذایی تداخل دارند که این موارد شامل:

لبنیات

مصرف برخی آنتی بیوتیک ها مانند سیپرو (سیپروفلوکساسین)، لوواکین (لووفلوکساسین)، آلوکس (موکسیفلوکساسین) و بعضی از تتراسایکلین ها همراه لبنیات اشتباه است زیرا لبنیات به دارو متصل می شوند و در جذب آن در جریان خون اختلال ایجاد می کنند، به همین خاطر توصیه می شود از مصرف آنتی بیوتیک ها همراه لبنیات خودداری کنید.

مکمل های کلسیم و آهن

بهتر است از مصرف همزمان مکمل های کلسیم و آهن و برخی آنتی بیوتیک ها مانند فلوروکینولون ها و تتراسایکلین ها بپرهیزید زیرا این مکمل ها جذب آنتی بیوتیک ها را کاهش می دهند و اثر بخشی این داروها را می کاهند، بنابراین توصیه می شود سه سعاعت بعد از مصرف آنتی بیوتیک ها مکمل های خود را مصرف کنید.

غذاها و نوشیدنی های اسیدی

همه مواد غذایی دارای pH هستند. موادغذایی دارای pH کمتر از 7، اسیدی هستند.مواد غذایی دارای اسیدیته بالا باعث افزایش اسید معده و سوزش معده، ریفلاکس و سایر ناراحتی ها می شوند. غذای تند و سس ها، مرکبات، شکلات، نوشیدنی های گاز دار، گوجه فرنگی و... از مواد غذایی اسیدی هستند. مصرف این مواد غذایی باعث افزایش اسید معده می شود و اسید معده می تواند باعث تخریب برخی آنتی بیوتیک ها نظیر پنی سیلین و آزیترومایسین شود. بنابراین مصرف غذا با افزایش ترشح اسید برای جذب این دارو ها مضر است. همچنین ترکیبات اسیدی موجود در آب میوه ها نیز می توانند اثر بخشی برخی آنتی بیوتیک ها مانند پنی سیلین را کاهش دهند.

غذاهایی با فیبر بالا

در اکثر غذاها و خوراکی ها مقداری فیبر وجود دارد، برخی مواد غذایی دارای فیبر بالا و برخی فیبر کمی دارند. دن ما روزانه حدوداً به 30 گرم فیبر غذایی نیاز دارد. فیبرهای غذایی از بیماری هایی مانند چاقی، یبوست و... جلوگیری می کنند و نقش بسزایی در رژیم غذایی دارند. سبزیجات، میوه ها و دانه ها، غلات و حبوبات فیبر بالایی دارند. مصرف مواد غذایی فیبردار سرعت جذب در معده را کند کرده و موجب کاهش وزن و سیری طولانی مدت می شوند.این غذاها سرعت جذب دارو را نیز کند می کنند پس بهتر است از مصرف همزمان این مواد غذایی همراه با آنتی بیوتیک ها بپرهیزید.

غذاها از چه طریقی بر اثر بخشی داروها اثر می گذارند؟

1. بر قدرت جذب داروها اثر می گذارند و غالبا باعث کاهش اثر داروها می شوند.
2. بر تغییر سرعت متابولیسم داروها از طریق تشدید یا مهار عملکرد آنزیم های موثر بر آن ها اثر می گذارند.
3. با تغییر اسیدیته ادارار موجب افزایش یا کاهش سرعت دفع داروها می شوند.
4. موجب افزایش اثر دارو می شوند.

تداخل غذا و دارو باعـث بـروز موارد زیر می شود:

1. جلوگیری از عملکرد صحیح دارو در بدن 
2. بدتر شدن عوارض جانبی داروها 
3. ایجاد یک عارضه جانبی جدید

توصیه های کلی در مورد تداخلات غذا-دارو 

1. هنگام مصرف دارو حتماً برچسب و بروشور داروها را به دقت مطالعه فرمایید.
2. داروهای خوراکی جامد را همراه با یک لیوان آب مصرف کنید.
3. دارو را داخل غذا نریزید یا کپسول را باز نکنید، مگر اینکه پزشک به شما توصیه کرده باشد.
4. داروها را با نوشیدنیهای داغ مصرف نکنید، زیرا مصرف مایعات داغ همزمان با دارو باعث از بین رفتن دارو و کاهش اثر دارو خواهد شد.
5. کربوهیدرات زیاد موجب کاهش جذب دارو می گردد.
6. دوره مصرف آنتی بیوتیک ها را کامل کنید و دارو را خودسرانه قطع نکنید زیرا قطع دارو قبل از اتمام دوره، خطر ابتلا به باکتری ها در آینده را افزایش می دهد.
7. داروسازان توصیه می کنند مصرف دارو حداقل نیم ساعت قبل و بعد از صرف غذا باشد.