سمّ سفید محبوب
شکر، ماده‌ای فرآوری شده از نیشکر یا چغندرقند است که برخلاف طعم دل‌چسب، در درازمدت برای بدن به‌عنوان ماده‌ای سمی عمل می‌کند.
به گزارشایمنا، این ماده سفید دوست‌داشتنی از دیرباز در قالب چای شیرین میهمان سفره صبحانه تمامی مردم ایران بوده و از محبوبیت خاصی برخوردار است. البته مصرف آن در میان افرادی با رژیم غذایی لاغری و یا دارای بیماری‌های خاص همچون دیابت شیرین همیشه بااحتیاط کامل همراه است چراکه کمابیش همگان از مضرات مصرف آن آگاهی دارند و حتی علم به آن لقب سم سفید را اختصاص داده است.
فرآیند فرآوری این ماده با تفکیک سایر مواد مغذی، مواد معدنی، املاح، پروتئین‌ها، ویتامین‌ها و آنزیم‌های مفید موجود در ماده خالصی که از نیشکر و یا چغندر همراه است و درنهایت آنچه باقی می‌ماند ماده‌ای غلیظ است که به‌صورت بلورهای کریستالی در قالب نام‌های گوناگون همچون شربت ذرت، کنسانتره، آگاو، مالت، مالتوز، ساکاروز، دکستروز، لاکتوز، فروکتوز و گلوکز برای انواع مصرف در اختیار عموم قرار می‌گیرد.
موارد مصرف شکر به‌طور عموم عبارت‌اند از مصارف خانگی، انواع نان صنعتی، غلات صبحانه، انواع سس‌ها، شیرینی‌ها و شکلات‌ها، غذاهای کنسروی و یخ‌زده، تنقلات و غیره که می‌توان به‌طور رسمی از آن‌ها به‌عنوان منابع شکر اضافه بر میزان موردنیاز بدن نام برد.
این میزان برای کودکان برابر با ۱۲، بانوان ۲۰ و آقایان ۳۶ گرم است که البته باید به طریق طبیعی و با مصرف میوه‌ها، غلات، حبوبات و سبزی‌ها تأمین شود چراکه انواع فرآوری شده آن با تأثیر بر متابولیسم، ایجاد اختلال در سیستم ایمنی، دخالت در تعادل املاح بدن، اختلال در عملکرد آنزیم‌ها و افزایش میزان تری گلیسیریدها سبب بروز بیماری‌های مختلف جسمی و روحی-روانی می‌شود.
ازجمله این بیماری‌ها می‌توان به افزایش تنش و اضطراب، کندذهنی و اختلال درروند یادگیری، بیماری‌های قلبی-عروقی، چاقی، دیابت شیرین، پری و چربی کبد اشاره کرد. از طرفی شکر با افزایش ترشح دوپامین در مغز می‌تواند اعتیادآور باشد و وابستگی زیادی به وجود آورد. همچنین این ماده در ترکیب شیمیایی با پروتئین‌های الاستین و کلاژن می‌تواند موجبات پیری زودرس و ایجاد چین‌وچروک در پوست را فراهم آورد.
جالب آنکه عده زیادی گمان می‌کنند شکر قهوه‌ای این مضرات را ندارد ولی باید گفت هرچند این نوع شکر به دلیل داشتن مواد معدنی، ساکاروز و کالری کمتر نسبت به شکر سفید از مضرات کمتری برخوردار است بازهم تفاوت چندانی با شکر سفید ندارد و بهتر است در مصرف آن شرط تعادل را به کاربرد.
البته ازآنجایی‌که شکر قهوه‌ای به دلیل طبیعی بودن دارای برخی خواص درمانی برای بیمارانی با چربی خون بالا یا مشکلات گوارشی است، جوشاندن آن با زنجبیل در آب می‌تواند به درمان سرماخوردگی نیز کمک کند. در صورت تمایل به استفاده از شکر، نوع قهوه‌ای آن را که دارای رنگ طبیعی و بافت نرم‌تر است، جایگزین نمونه سفید و فرآوری شده آن کنیدکه البته تشخیص آن در بازارهای امروزی کار آسانی نیست. هرچند باید گفت که مصرف زیاد شکر قهوه‌ای نیز عملکردی شبیه به مواد مخدر داشته و باعث کندی ذهن می‌شود، بنابراین لازم است در مصرف آن نیز دقت کرد.