افزایش پدیده زبالهگردگری کودکان، تهدیدی بر سلامتی روان جامعه
یک کارشناس و پژوهشگر مسائل اجتماعی در کاشمر افزایش تعداد کودکان زبالهگردگرد در این شهر را یک تهدید جدی برای سلامتی روانی این قشر از جامعه دانست.
احمد اکبری در گفتوگو با ایسنا افزود: امروزه شاهدیم که تعداد بسیاری از کودکان بدون دستکش در سطلهای زباله به دنبال زباله خشک و تر هستند که برای سلامت، بهداشت و آیندهشان مشکلات جدی به وجود میآورد.
وی بیان کرد: برخی از این کودکان آسیب دیده نیازمند خدمات روانشناسی و بهداشتی درمانی هستند که توسط سازمانهای حمایتی باید مورد توجه قرار گیرند و به آنها کمک کرد تا به جامعه بازگردند.
این صاحبنظر آموزش فلسفه برای کودکان در حوزه تعلیم و تربیت مطرح کرد: چون کودکان به بلوغ عاطفی و اجتماعی نرسیدهاند اگر در مشاغلی از این دست فعالیت کنند ممکن است بعدها به سمت اعتیاد و دیگر مشکلات اجتماعی نیز بروند.
وی عنوان کرد: اگر به وضعیت کودکان زبالهگرد توجهی نشود در آینده نزدیک شاهد آسیبهای جدی خواهیم بود، رشد کودکان نیازمند یک محیط آرام، امن و پایدار است و چنانچه به هر دلیلی این محیط عاطفی، اجتماعی و تربیتی برای آنها فراهم نشود به عقیده بسیاری از رفتارگراها امید به آینده این کودکان توهمی بیش نیست.
اکبری ادامه داد: نسلی که از این طریق ارتزاق کند و در این فضا بزرگ شود میتواند حاوی یک سری از مشکلاتی باشد که خودشان در طول این دوره تجربه کردهاند و بعدها حق خود میدانند که بخواهند با انجام هنجارشکنیها و رفتارهای غیر قانونی از جامعه انتقام بگیرند.
جامعه آمادگی پس دادن یک تاوان سنگین را داشته باشد
وی در همین خصوص تصریح کرد: هر چه قدر جامعه نسبت به شرایط تربیتی کودکان زبالهگرد بیتفاوت باشد باید آمادگی پس دادن یک تاوان سنگین را داشته باشد.
متخصص آموزش تفکر به کودکان در کاشمر گفت: متأسفانه کودکان زبالهگرد در معرض آسیبهای بسیار جدی قرار دارند؛ این کودکان به واسطه زبالهگردی از حقوقی مانند حق کودکی، حق تحصیل و حقوق بهداشتی محروم میشوند؛ از سوی دیگر در معرض خشونتهای کلامی و برخوردهای توهینآمیز قرار میگیرند.
وی با اشاره به اینکه زبالهگردی کودکان به دلیل افزایش فشارهای مالی و اقتصادی و افزایش فقر در جامعه به یک آسیب نوپدید در کاشمر تبدیل شده است، بیان کرد: با توجه به اینکه اکنون زندانها مملو از زندانی شده و هزینه نگهداری آنها بسیار سخت است اگر کودکان بخواهند به زبالهگردی روی آورند و از سویی نسبت به مسئله تعلیم و تربیت، موضوعات معیشتی و مشکلات اقتصادی و بحرانهای اجتماعی خانوادهها بیتفاوت باشیم قطعا در آینده نزدیک با بحرانهای دیگری مواجه خواهیم بود.
این روانشناس کودکان ادامه داد: وضعیت اقتصادی خانوادهها به گونهای شده که با این مشاغل کاذب دیگر نمیشود نیازهای یک خانواده را تامین نمود به همین دلیل با کوچکترین اتفاقی که برای سرپرست خانواده و یا حتی وضعیت اقتصادی میافتد ناچار از کودکان برای کمک به معیشت خانواده استفاده میشود.
وی عنوان کرد: معضلات موجود در منطقه کاشمر مانند نبودِ اشتغال مناسب، فقر، مهاجرت از روستا به شهر، حاشیهنشینی و چرخه معیوب اقتصادی باعث میشود تا کودکان مجبور به کار و گاه زبالهگردی شوند.
اکبری تصریح کرد: خانواده زبالهگردها به دلیل مشکلات اقتصادی که با آن مواجه هستند الگوی ثابتی برای تربیت فرزند ندارند و برخی نمیتوانند شرایط را از نظر اقتصادی فراهم کنند و این موجب بروز مشکلاتی میشود و طبقه اجتماعی تعداد بسیاری از این کودکان افت کرده و از سویی شرایط سخت شغلی امکان رشد ذهنی، اجتماعی و عاطفی را برای کودکان بسیار پائین میآورد.
کودکان زبالهگرد خوبیهای تعلیم و تربیت سامانمند را از دست میدهند
مدیر گروه جهاد دانشگاهی کاشمر بیان کرد: کودکان بسیاری در کاشمر شرایط تربیتی را با حضور در عرصه کارهای بسیار سخت و خطرناک از جمله زبالهگردی از دست میدهند و جریان رشدشان به مخاطره میافتد.
وی گفت: این کودکان به میزانی که از شرایط خوب تعلیم و تربیت دور میشوند مواهب و خوبیهای تعلیم و تربیت سامانمند را از دست میدهند.
استاد روانشناسی مرکز آموزش عالی علمی کاربردی جهاد دانشگاهی کاشمر بیان کرد: کودکان زبالهگرد یا کودکان کار در آینده و در حاشیه شهرها نسلی را از افرادی که خیلی نشود رویشان به عنوان یک شهروند آگاه حساب نمود تشکیل خواهند داد که معضلات اجتماعی را در بزرگسالی تشدید میکنند.
زبالهگردی خانوادگی در کاشمر
وی در ادامه به راهکارهای برطرف شدن این معضل و آسیبهای اجتماعی ناشی از آن اشاره کرد و افزود: براساس ماده واحد لایحه قانونی مصوب سال ۱۳۵۹ در راستای تحقق اصل ۲۱ و ۲۹ قانون اساسی از جمله حمایت از خانوادههای بیسرپرست و نیازمند و ارائه خدماتی به کودکان این خانوادهها ابتدا سازمان بهزیستی به عنوان متولی این موضوع باید خانوادههای آسیب دیده را شناسایی نموده و متناسب با سن و سال آنها امکانات لازم را برای یک زندگی حداقلی برایشان فراهم کنند و از سویی خانوادهها را مجاب کنند با کمکهایی که از بهزیستی و دیگر سازمانهای حمایتی دریافت میکنند زمینه تعلیم و تربیت را در خانه و مدرسه برای کودک فراهم کنند.
اکبری تصریح کرد: این امر موجب تشویق خانوادهها و مشارکت آنها در راستای فعالیتهای تربیتی میشود، همچنین به مرور سلامت اجتماعی جامعه را تضمین میکند، حتی بهزیستی میتواند سرپرستی برخی از کودکان بیسرپرست و بد سرپرست که مجبور به زبالهگردی هستند را برعهده بگیرد این اقدام میتواند از هزینههایی که در آینده به جامعه تحمیل میشود جلوگیری کند.
وی بیان کرد: اگر چه در گذشته فقط مردان در کاشمر اقدام به جمعآوری زباله میکردند اما اکنون این وضعیت خانوادگی شده است و متاسفانه برخلاف گذشته ناخواسته و بالاجبار کودکان هم برای کمک به خانواده در تامین معاش به جمع زبالهگردها پیوستهاند.
وی در پایان از افزایش جمعیت متکدیان کاشمر و مهاجرت از شهرهای اطراف به این شهر خبر داد و گفت: تکدیگری به عنوان یکی از پدیدههای ناهنجار در گوشه و کنار شهر کاشمر قابل مشاهده است و میتوان آن را زاده بیکاری، اعتیاد، بیماری، مهاجرت، فقر و حاشیهنشینی دانست.
وی بیان کرد: برخی از این کودکان آسیب دیده نیازمند خدمات روانشناسی و بهداشتی درمانی هستند که توسط سازمانهای حمایتی باید مورد توجه قرار گیرند و به آنها کمک کرد تا به جامعه بازگردند.
این صاحبنظر آموزش فلسفه برای کودکان در حوزه تعلیم و تربیت مطرح کرد: چون کودکان به بلوغ عاطفی و اجتماعی نرسیدهاند اگر در مشاغلی از این دست فعالیت کنند ممکن است بعدها به سمت اعتیاد و دیگر مشکلات اجتماعی نیز بروند.
وی عنوان کرد: اگر به وضعیت کودکان زبالهگرد توجهی نشود در آینده نزدیک شاهد آسیبهای جدی خواهیم بود، رشد کودکان نیازمند یک محیط آرام، امن و پایدار است و چنانچه به هر دلیلی این محیط عاطفی، اجتماعی و تربیتی برای آنها فراهم نشود به عقیده بسیاری از رفتارگراها امید به آینده این کودکان توهمی بیش نیست.
اکبری ادامه داد: نسلی که از این طریق ارتزاق کند و در این فضا بزرگ شود میتواند حاوی یک سری از مشکلاتی باشد که خودشان در طول این دوره تجربه کردهاند و بعدها حق خود میدانند که بخواهند با انجام هنجارشکنیها و رفتارهای غیر قانونی از جامعه انتقام بگیرند.
جامعه آمادگی پس دادن یک تاوان سنگین را داشته باشد
وی در همین خصوص تصریح کرد: هر چه قدر جامعه نسبت به شرایط تربیتی کودکان زبالهگرد بیتفاوت باشد باید آمادگی پس دادن یک تاوان سنگین را داشته باشد.
متخصص آموزش تفکر به کودکان در کاشمر گفت: متأسفانه کودکان زبالهگرد در معرض آسیبهای بسیار جدی قرار دارند؛ این کودکان به واسطه زبالهگردی از حقوقی مانند حق کودکی، حق تحصیل و حقوق بهداشتی محروم میشوند؛ از سوی دیگر در معرض خشونتهای کلامی و برخوردهای توهینآمیز قرار میگیرند.
وی با اشاره به اینکه زبالهگردی کودکان به دلیل افزایش فشارهای مالی و اقتصادی و افزایش فقر در جامعه به یک آسیب نوپدید در کاشمر تبدیل شده است، بیان کرد: با توجه به اینکه اکنون زندانها مملو از زندانی شده و هزینه نگهداری آنها بسیار سخت است اگر کودکان بخواهند به زبالهگردی روی آورند و از سویی نسبت به مسئله تعلیم و تربیت، موضوعات معیشتی و مشکلات اقتصادی و بحرانهای اجتماعی خانوادهها بیتفاوت باشیم قطعا در آینده نزدیک با بحرانهای دیگری مواجه خواهیم بود.
این روانشناس کودکان ادامه داد: وضعیت اقتصادی خانوادهها به گونهای شده که با این مشاغل کاذب دیگر نمیشود نیازهای یک خانواده را تامین نمود به همین دلیل با کوچکترین اتفاقی که برای سرپرست خانواده و یا حتی وضعیت اقتصادی میافتد ناچار از کودکان برای کمک به معیشت خانواده استفاده میشود.
وی عنوان کرد: معضلات موجود در منطقه کاشمر مانند نبودِ اشتغال مناسب، فقر، مهاجرت از روستا به شهر، حاشیهنشینی و چرخه معیوب اقتصادی باعث میشود تا کودکان مجبور به کار و گاه زبالهگردی شوند.
اکبری تصریح کرد: خانواده زبالهگردها به دلیل مشکلات اقتصادی که با آن مواجه هستند الگوی ثابتی برای تربیت فرزند ندارند و برخی نمیتوانند شرایط را از نظر اقتصادی فراهم کنند و این موجب بروز مشکلاتی میشود و طبقه اجتماعی تعداد بسیاری از این کودکان افت کرده و از سویی شرایط سخت شغلی امکان رشد ذهنی، اجتماعی و عاطفی را برای کودکان بسیار پائین میآورد.
کودکان زبالهگرد خوبیهای تعلیم و تربیت سامانمند را از دست میدهند
مدیر گروه جهاد دانشگاهی کاشمر بیان کرد: کودکان بسیاری در کاشمر شرایط تربیتی را با حضور در عرصه کارهای بسیار سخت و خطرناک از جمله زبالهگردی از دست میدهند و جریان رشدشان به مخاطره میافتد.
وی گفت: این کودکان به میزانی که از شرایط خوب تعلیم و تربیت دور میشوند مواهب و خوبیهای تعلیم و تربیت سامانمند را از دست میدهند.
استاد روانشناسی مرکز آموزش عالی علمی کاربردی جهاد دانشگاهی کاشمر بیان کرد: کودکان زبالهگرد یا کودکان کار در آینده و در حاشیه شهرها نسلی را از افرادی که خیلی نشود رویشان به عنوان یک شهروند آگاه حساب نمود تشکیل خواهند داد که معضلات اجتماعی را در بزرگسالی تشدید میکنند.
زبالهگردی خانوادگی در کاشمر
وی در ادامه به راهکارهای برطرف شدن این معضل و آسیبهای اجتماعی ناشی از آن اشاره کرد و افزود: براساس ماده واحد لایحه قانونی مصوب سال ۱۳۵۹ در راستای تحقق اصل ۲۱ و ۲۹ قانون اساسی از جمله حمایت از خانوادههای بیسرپرست و نیازمند و ارائه خدماتی به کودکان این خانوادهها ابتدا سازمان بهزیستی به عنوان متولی این موضوع باید خانوادههای آسیب دیده را شناسایی نموده و متناسب با سن و سال آنها امکانات لازم را برای یک زندگی حداقلی برایشان فراهم کنند و از سویی خانوادهها را مجاب کنند با کمکهایی که از بهزیستی و دیگر سازمانهای حمایتی دریافت میکنند زمینه تعلیم و تربیت را در خانه و مدرسه برای کودک فراهم کنند.
اکبری تصریح کرد: این امر موجب تشویق خانوادهها و مشارکت آنها در راستای فعالیتهای تربیتی میشود، همچنین به مرور سلامت اجتماعی جامعه را تضمین میکند، حتی بهزیستی میتواند سرپرستی برخی از کودکان بیسرپرست و بد سرپرست که مجبور به زبالهگردی هستند را برعهده بگیرد این اقدام میتواند از هزینههایی که در آینده به جامعه تحمیل میشود جلوگیری کند.
وی بیان کرد: اگر چه در گذشته فقط مردان در کاشمر اقدام به جمعآوری زباله میکردند اما اکنون این وضعیت خانوادگی شده است و متاسفانه برخلاف گذشته ناخواسته و بالاجبار کودکان هم برای کمک به خانواده در تامین معاش به جمع زبالهگردها پیوستهاند.
وی در پایان از افزایش جمعیت متکدیان کاشمر و مهاجرت از شهرهای اطراف به این شهر خبر داد و گفت: تکدیگری به عنوان یکی از پدیدههای ناهنجار در گوشه و کنار شهر کاشمر قابل مشاهده است و میتوان آن را زاده بیکاری، اعتیاد، بیماری، مهاجرت، فقر و حاشیهنشینی دانست.