آذربایجان شرقی| روی خوش بارش‌ها
روی دیگر سکه بارش‌ها در بخش کشاورزی
به گزارش ایرنا، بخش کشاورزی آذربایجان شرقی با سهم 23 درصدی در اشتغال، سهم 12 درصدی در صادرات غیرنفتی و 15 درصدی در ارزش‌افزوده فعالیت‌های اقتصادی استان، وابسته به آب‌وخاک و تأثیرپذیر از حوادث طبیعی بوده و هرساله به علت سرمای زودرس بهاره خسارت قابل‌توجهی به مزارع و باغات استان وارد می‌شد.
هرچند بارش باران و راه افتادن سیلاب‌های ناشی از آن به‌صورت طبیعی در هفته‌های اخیر، خساراتی را به بخش کشاورزی وارد می‌کند، اما نباید از فواید آن در بخش‌های زراعت، باغداری و مرتع چشم‌پوشی کرد.
این امر به‌ویژه با در نظر گرفتن سهم بالای کشت دیم و نیز آمار بالای واحدهای دامی، در کشاورزی آذربایجان شرقی اهمیت دوچندان می‌یابد؛ بر اساس آمار منتشرشده از سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان، در این خطه یک‌میلیون و 101 هزار هکتار اراضی زراعی و حدود 100 هزار هکتار باغ و قلمستان وجود دارد و سالانه افزون بر سه میلیون تن محصول کشاورزی در آن تولید می‌شود؛ آذربایجان شرقی حدود 4 درصد مجموع محصول کشاورزی ایران را تولید می‌کند و در رتبه نهم کشوری از این نظر قرار دارد.
بر اساس این آمار همچنین حدود 9 میلیون رأس واحد دامی سبک و سنگین در آذربایجان شرقی وجود دارد و این استان با تولید سالانه افزون بر یک‌میلیون و 100 هزار تن محصول دامی، معادل 6.19 درصد مجموع تولید ملی، در رتبه سوم کشوری قرار دارد.
گفته می‌شود افزایش بارش‌ها و به‌تبع آن افزایش سطح پوشش گیاهی مراتع و اراضی کشاورزی می‌تواند تا حد زیادی از واردات نهاده‌های دامی به‌عنوان جایگزین علوفه بکاهد.
بررسی داده‌های آماری نیز نشان می‌دهد که آذربایجان شرقی به دلیل کوهستانی بودن و متوسط بارش سالیانه 270 میلی‌متری، نیازمند بارش‌های مداوم برای عبور از مشکلات ناشی از خشکسالی 15-10 ساله اخیر است و باران‌های اخیر می‌تواند صرف‌نظر از خسارات ناشی از آن، درمجموع برای کشاورزی استان مفید باشد.
بارش‌هایی که از خسارت سرمازدگی هم پیشگیری کرد
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی به اثرات مثبت بارش‌ها پس از چند سال خشکسالی اشاره می‌کند و معتقد است: بارش‌های ابتدای بهار در جای خود از خسارت سرمازدگی هم پیشگیری کرد.
اکبر فتحی با اشاره به تأثیر بارش‌ها در افزایش تراز آبی دریاچه ارومیه اضافه می‌کند: این بارش‌ها نیاز آبی دو مرحله آبیاری مزارع را برطرف کرد.
او بر ضرورت استفاده از بارش‌ها جهت تغذیه نباتی بخش کشاورزی استان تأکید کرد و ادامه داد: با توجه به‌احتمال شیوع برخی آفات آب پسند باید تدابیر لازم برای مبارزه با این آفات اندیشیده شود.
فتحی با اشاره به وابستگی دام سبک به مراتع، توضیح داد: بارش‌های فروردین‌ماه موجب تقویت مراتع شده و با توجه به وارداتی بودن برخی نهاده‌ها، تأمین علوفه ما را از واردات نهاده بی‌نیاز می‌کند.
او با اعلام اینکه در حوزه زراعت غلات، با توجه به افزایش بارندگی‌ها، افزایش 5 درصدی تولید دانه‌های روغنی در استان برنامه‌ریزی‌شده است، گفت: با توجه به‌ضرورت استفاده از کود «سرک» در راستای تغذیه نباتی، نسبت به افزایش توزیع این کود اقدام شده است.
او با اشاره به اینکه افزایش رطوبت در حوزه زراعت احتمال شیوع آفت زنگ زرد گندم را افزایش می‌دهد، گفت: مزارع استان در حال پایش است تا در صورت مشاهده این آفت اقدامات لازم انجام شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی میزان تولید گندم استان در سال زراعی جاری را 950 هزار تن برآورد و ابراز امیدواری می‌کند افزایش تولید این محصول راهبردی در استان بخشی از خسارت‌های گندم خیز را جبران کند.
وجود 2 میلیون و 473 هزار و 440 هکتار مرتع در استان
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی نیز با اشاره به وجود 2 میلیون و 473 هزار و 440 هکتار مرتع در استان و نقش مثبت بارندگی‌هایی اخیر بر آن گفت: بر اساس برآورد کارشناسی، 24 درصد مراتع استان خوب ، 55 درصد مراتع متوسط و 21 درصد مراتع فقیر است.
داور نامداری تشریح کرد: مراتع استان 66.2 درصد از کل مراتع کشور را به خود اختصاص داده، ولی ازنظر تولید علوفه خشک 84.7 درصد از تولید این محصول در سطح علوفه خشک کشور را شامل می‌شود.
او ادامه داد: پتانسیل تولید علوفه خشک در مراتع استان سه برابر متوسط پتانسیل تولیدی مراتع کشور است که بیانگر قابلیت و پتانسیل بالای تولید مراتع آذربایجان شرقی است؛ از طرفی این میزان علوفه تولیدی ظرفیت تعلیفی حدود یک‌میلیون و 561 هزار و 595 واحد دامی را دارا است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی توضیح داد: با توجه به تعداد دام موجود در عرصه مراتع استان، فشار دام ر او مراتع بیش از 2.5 برابر ظرفیت مراتع است، افزایش بارش‌ها و بهتر شدن پوشش گیاهی مراتع می‌تواند از شدت تخریب وارده بر آن‌ها بکاهد.
یک‌میلیون هکتار از مراتع استان در اختیار عشایر است
مدیرکل امور عشایر آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه یک‌میلیون هکتار از مراتع استان در اختیار عشایر است، گفت: بارش باران هرچند ممکن است آسیب‌هایی نیز به مراتع وارد کند، اما بدیهی است که نفع آن در امیدآفرینی برای بهبود وضعیت کشاورزی و معیشت کشاورزان بیشتر از ضرر آن است.
سید محمدحسن آل هاشم با بیان اینکه عشایر استان سالانه 11هزار و 939 تن گوشت، 34 هزار و 100 تن شیر و یک هزار و 600 تن پشم تولید می‌کنند، تشریح کرد: 2 درصد جمعیت 3.9 میلیون نفری آذربایجان شرقی عشایر هستند و بر اساس سرشماری سال 95، جمعیت عشایر استان در فصل ییلاق 13 هزار و 297 خانوار شامل 71 هزار و 577 نفر و در فصل قشلاق هشت هزار و 97 خانوار شامل 43 هزار نفر است و بدون شک تأثیر مثبت افزایش بارندگی‌ها در ییلاقات به‌عنوان بستر اصلی فعالیت‌های کشاورزی و دامی عشایر بیشتر است.
او ادامه داد: عشایر آذربایجان شرقی افزون بر 1.5 میلیون رأس دام را پرورش می‌دهند و به عبارتی 30 درصد دام سبک و 3.6 درصد دام سنگین آذربایجان شرقی در دست عشایر است و بهره‌وری در این حوزه نیازمند چرای بهتر دام به‌عنوان تابعی از وضعیت مراتع در اختیار عشایر است.
اما امسال سیل حاصل از بارش‌های شدید و رگباری بخش کشاورزی استان را تحت تأثیر قرارداد و بر اساس اعلام فیروز باقرزاده، معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی بیش از 1622 میلیارد ریال به محصولات کشاورزی و دامی استان و تأسیسات زیربنایی این بخش خسارت وارد کرد.
باقرزاده گفت: بارش شدید باران و جاری شدن سیل به بیش از 20 هزار هکتار از اراضی زراعی استان آذربایجان شرقی مبلغ 420 میلیارد ریال و به 20 هکتار از باغات استان مبلغ 12 میلیارد ریال خسارت وارد کرد.
او میزان خسارت وارده به دام، طیور و آبزیان استان از ناحیه سیل اخیر را مبلغ 90 میلیارد ریال اعلام و تشریح کرد: تأسیسات زیربنایی کشاورزی استان هم متحمل یک هزار و 100 میلیارد ریال خسارت شده است.