نگاه سریال «هم‌سایه» به افغانستانی‌ها واقعی است؟
ایسنا نوشت: کارگردان سریال «هم‌سایه» با بیان اینکه تلاش کرده است نگاه منفی به مهاجران افغانستانی را با این سریال تغییر دهد، درباره به تصویر کشیدن شخصیت‌های کاملا مثبت در این مجموعه و نگاهی که به افغانستانی‌ها داشته‌اند، توضیحاتی را مطرح کرد.
محمدحسین غضنفری، کارگردان سریال «هم‌سایه» درباره دشواری‌های ساخت این سریال در شرایط کرونا و همزمانی تولید آن با حوادث اخیر افغانستان و حساسیت‌های موجود، گفت.
کارگردان «هم‌سایه» درمورد ضرورت پرداختن به موضوعی درباره افغانستان در یک سریال و این که این اتفاق چقدر می‌تواند به بهتر شدن روابط مردم دو کشور کمک کند اظهار کرد: «نکته مهمی که در ساخت این سریال به آن تاکید شد و انگیزه من را برای ساخت زیاد کرد، نگاه نادرست بخش زیادی از جامعه ما به مهاجران افغانستانی بود که تلاش کردم این نگاه تغییر کند و به نوعی با این مهاجران همذات‌پنداری کردم. مثل خیلی از ایرانی‌هایی که در کشورهای دیگر به عنوان شهروند درجه دو به آن‌ها نگاه می‌شود و خیلی از آن‌ها از این موضوع ناراحت هستند. هدف اصلی این بود که بگوییم این آدم‌ها هم از خود ما هستند و این مرزهاست که ما را از هم جدا کرده است؛ به ویژه این که در فرهنگ و مذهب و زبان و خیلی از موارد دیگر اشتراکات زیادی داریم و این نگاه منفی، نگاه خوبی نیست.»
نگاهی که به افغانستانی‌ها در «هم‌سایه» شد واقعی بود؟ غضنفری درباره شخصیت‌های مهاجران افغانستانی سریال «هم‌سایه» که تا چه میزان مابه‌ازای بیرونی داشته و با واقعیت همراه است اظهار کرد: «شاید آمار دقیقی از مهاجران در کشورمان نداشته باشیم اما چیزی که می‌دانم به حدود ۴ میلیون نفر می‌رسد. بخش زیادی از این ۴ میلیون نفر، افراد تحصیل کرده‌ای هستند و حتی بیزینس دارند. در برخوردی که با خیلی از آن‌ها به واسطه ساخت سریال داشتم، احساس کردم که چقدر افراد باسواد و فهیمی هستند اما دیده نشده‌اند. ضمن این که ما به فیلمنامه و آن‌چه نوشته شده بود وفادار بودیم. شاید سوال شود که چرا ما قشر تحصیلکرده و باسواد را بیشتر به تصویر کشیده‌ایم اما در فیلمنامه آدم خوب و بد از این قشر داریم که رفته‌رفته در ادامه داستان با آن‌ها مواجه می‌شویم.»
چرا ایرانی‌ها منفی، افغانستانی‌ها مثبت؟ او درباره نقدی که پیرامون مثبت نشان دادن بیش از حد کاراکترهای افغانستانی در مقایسه با شخصیت‌های ایرانی می‌شود، توضیح داد: «برای قضاوت کردن کمی زود است؛ این‌گونه نبوده است. در قسمت‌های ابتدایی این اتفاق در شخصیت‌های افغانستانی و ایرانی دیده می‌شود اما در ادامه کار، بدمَن‌ها هم دیده خواهند شد و این‌گونه نیست که کاملا تصویری مثبت نشان دهیم. شخصیت‌های ایرانی هم که در کار دیده می‌شوند، سیاه و سفید و خاکستری هستند. البته سریال، قطعا ضعف‌هایی داشته و قائل به این نیستیم که کارمان بی‌نقص بوده است. می‌توانست بهتر از این باشد اما با توجه به شرایط موجود، مثل مربی فوتبال که باختش را به گردن می‌گیرد، اگر باختی وجود داشته باشد ما نیز آن را به گردن می‌گیریم.»
محوریت «هم‌سایه» اتفاقات اخیر افغانستان نبود کارگردان «هم‌سایه» همچنین درباره تولید و پخش این سریال که همزمان با اتفاقات اخیر افغانستان صورت گرفت، اظهار کرد: «این موضوع کاملا اتفاقی بود و ما قبل از اتفاقات افغانستان تولید کار را شروع کردیم. ما خودمان حین کار نسبت به اتفاقات افغانستان که همزمان با تولید کارمان بود، ابراز تعجب کردیم. این همسو بودن، شاید برای خیلی‌ها سوال باشد و اینکه تلویزیون اقدام به ساخت چنین سریالی به دلیل این اتفاقات کرده است اما اصلا این‌طور نبود. ضمن این که از زمانی که کار تولید شد، قرار بر این بود که همان اواخر تابستان هم روی آنتن برود.»
غضنفری در پایان گفت: «موضوع افغانستان و آدم‌هایش جذاب است. آن‌ها قصه‌های جالبی دارند. خیلی جامعه بکر و نابی دارند. افغانستان، هم موضوعی جهانی است و هم این که قصه‌های عجیب‌وغریبی دارند و از زوایه دید جامعه‌ای که این قصه‌ها را لمس نکرده است، می‌تواند عجیب باشد.»
کارگردان «هم‌سایه» درمورد ضرورت پرداختن به موضوعی درباره افغانستان در یک سریال و این که این اتفاق چقدر می‌تواند به بهتر شدن روابط مردم دو کشور کمک کند اظهار کرد: «نکته مهمی که در ساخت این سریال به آن تاکید شد و انگیزه من را برای ساخت زیاد کرد، نگاه نادرست بخش زیادی از جامعه ما به مهاجران افغانستانی بود که تلاش کردم این نگاه تغییر کند و به نوعی با این مهاجران همذات‌پنداری کردم. مثل خیلی از ایرانی‌هایی که در کشورهای دیگر به عنوان شهروند درجه دو به آن‌ها نگاه می‌شود و خیلی از آن‌ها از این موضوع ناراحت هستند. هدف اصلی این بود که بگوییم این آدم‌ها هم از خود ما هستند و این مرزهاست که ما را از هم جدا کرده است؛ به ویژه این که در فرهنگ و مذهب و زبان و خیلی از موارد دیگر اشتراکات زیادی داریم و این نگاه منفی، نگاه خوبی نیست.»
نگاهی که به افغانستانی‌ها در «هم‌سایه» شد واقعی بود؟ غضنفری درباره شخصیت‌های مهاجران افغانستانی سریال «هم‌سایه» که تا چه میزان مابه‌ازای بیرونی داشته و با واقعیت همراه است اظهار کرد: «شاید آمار دقیقی از مهاجران در کشورمان نداشته باشیم اما چیزی که می‌دانم به حدود ۴ میلیون نفر می‌رسد. بخش زیادی از این ۴ میلیون نفر، افراد تحصیل کرده‌ای هستند و حتی بیزینس دارند. در برخوردی که با خیلی از آن‌ها به واسطه ساخت سریال داشتم، احساس کردم که چقدر افراد باسواد و فهیمی هستند اما دیده نشده‌اند. ضمن این که ما به فیلمنامه و آن‌چه نوشته شده بود وفادار بودیم. شاید سوال شود که چرا ما قشر تحصیلکرده و باسواد را بیشتر به تصویر کشیده‌ایم اما در فیلمنامه آدم خوب و بد از این قشر داریم که رفته‌رفته در ادامه داستان با آن‌ها مواجه می‌شویم.»
چرا ایرانی‌ها منفی، افغانستانی‌ها مثبت؟ او درباره نقدی که پیرامون مثبت نشان دادن بیش از حد کاراکترهای افغانستانی در مقایسه با شخصیت‌های ایرانی می‌شود، توضیح داد: «برای قضاوت کردن کمی زود است؛ این‌گونه نبوده است. در قسمت‌های ابتدایی این اتفاق در شخصیت‌های افغانستانی و ایرانی دیده می‌شود اما در ادامه کار، بدمَن‌ها هم دیده خواهند شد و این‌گونه نیست که کاملا تصویری مثبت نشان دهیم. شخصیت‌های ایرانی هم که در کار دیده می‌شوند، سیاه و سفید و خاکستری هستند. البته سریال، قطعا ضعف‌هایی داشته و قائل به این نیستیم که کارمان بی‌نقص بوده است. می‌توانست بهتر از این باشد اما با توجه به شرایط موجود، مثل مربی فوتبال که باختش را به گردن می‌گیرد، اگر باختی وجود داشته باشد ما نیز آن را به گردن می‌گیریم.»
محوریت «هم‌سایه» اتفاقات اخیر افغانستان نبود کارگردان «هم‌سایه» همچنین درباره تولید و پخش این سریال که همزمان با اتفاقات اخیر افغانستان صورت گرفت، اظهار کرد: «این موضوع کاملا اتفاقی بود و ما قبل از اتفاقات افغانستان تولید کار را شروع کردیم. ما خودمان حین کار نسبت به اتفاقات افغانستان که همزمان با تولید کارمان بود، ابراز تعجب کردیم. این همسو بودن، شاید برای خیلی‌ها سوال باشد و اینکه تلویزیون اقدام به ساخت چنین سریالی به دلیل این اتفاقات کرده است اما اصلا این‌طور نبود. ضمن این که از زمانی که کار تولید شد، قرار بر این بود که همان اواخر تابستان هم روی آنتن برود.»
غضنفری در پایان گفت: «موضوع افغانستان و آدم‌هایش جذاب است. آن‌ها قصه‌های جالبی دارند. خیلی جامعه بکر و نابی دارند. افغانستان، هم موضوعی جهانی است و هم این که قصه‌های عجیب‌وغریبی دارند و از زوایه دید جامعه‌ای که این قصه‌ها را لمس نکرده است، می‌تواند عجیب باشد.»