هرمزگان| مرمتی که به دل نمی‌نشیند
معبد هندوهای بندرعباس در سال‌های اخیر دستخوش تغییرات فرم و فضایی و همچنین تجارب مرمتی مختلفی شد که با نگاهی گذرا متوجه می‌شوید مورد کم‌لطفی و نامهربانی‌های زیادی قرارگرفته، آن‌قدر که قبل از مرمت و بازسازی با همان شکل و رنگ قدیمی‌اش بیشتر به دل نشسته و به آنچه به‌عنوان میراث فرهنگی نام‌برده می‌شود شباهت داشت.
نمایی که هیچ شباهتی به یک اثر تاریخی ندارد و گواه از گچ کاری‌های امروزی با ملات های شیمیایی دارد. گنبد خانه و قسمت اصلی رهاشده و تنها نماها یا همان دیوارها هستند که به شکل غیرمتعارف و نازیبا بازسازی‌شده‌اند.
کار شتاب‌زده بدون انجام تحقیقات
بر اساس گفته‌های یک کارشناس مرمت بناهای تاریخی در نخستین مرحله برای بازسازی و تعمیر احتیاج به تحقیقات مفصلی پیرامون تاریخ، چگونگی ساخت و مصالح به‌کاررفته دارند و در مراحل بعد تهیه نزدیک‌ترین و شبیه‌ترین مصالح برای بازسازی بنا و دیگر کارهایی که برای جلوگیری از آسیب انجام می‌شود، مهم‌ترین اصل در حفاظت و مرمت یک اثر تاریخی و حفظ اصالت آن است.
این کارشناس مرمت آثار تاریخی می‌گوید: مصالح باید از نزدیک‌ترین و مقاوم‌ترین مواد نسبت به ملات اولیه بنا انتخاب شوند. ظاهر اثر تاریخی باید حفظ‌شده و با حفظ اصالت آن، مقاوم‌سازی، رفع کمبود، پوشش دهی و تثبیت انجام شود. ارائه طرح حفاظتی و مرمتی مناسب و انتخاب شیوه انجام کار مرمتی (بر اساس مطالعات انجام‌شده بر روی فن شناسی و آسیب‌شناسی اثر تاریخی)، اصلی‌ترین وظیفه یک مرمتگر بنا است که متأسفانه در مورد مرمت بنای معبد هندوها این اصول به هیچ انگاشته شده است.
معبد از بیرون و از دید یک رهگذر عادی به بنای تاریخی نمی‌ماند. گچ سفید و یکدستی که دیوارهای بیرونی معبد را پوشانده آن را به هر چیزی شبیه کرده جز یک بنای تاریخی. تغییر رنگ در قسمت‌های مرمت نشده بنا که از ملات ساروج استفاده‌شده، با قسمت‌های مرمت‌شده که با کج‌سلیقگی با گچ سفید کارشده به‌وضوح خودنمایی می‌کند.
آنچه به‌عنوان گچ در نماهای بناهای تاریخی خطه جنوب استفاده می‌شد گچ نیم کوب است (مخلوطی از آهک و گاهی ماسه دریا به دلیل مقاومت و جلوگیری از رطوبت). برای مرمت هر بنا باید مصالح اصلی مطالعه شود و همانند عناصر همان ساخت استفاده شود. دیوارها نیز در صورت داشتن نقاشی و یا گچ‌بری باید با استفاده از کارشناسان زبده در امر مرمت بنا بازسازی و یا حتی دست به ترمیم نقاشی و یا گچ کاری زده می‌شد که هیچ‌کدام از این‌ها در معبد هندوها لحاظ نشده است.
بدنه معبد دیگر اصالتی ندارد
اشکان مختاری، معاون میراث فرهنگی استان هرمزگان در این زمینه عنوان کرد: تنها نقاشی‌های درون معبد است که اصالت دارد اما بدنه معبد به دلیل مرمت‌های غیراصولی دیگر اصالتی ندارد.
وی تصریح کرد: مرمت معبد هندوها به اتمام نرسیده و در چندین فاز انجام می‌شود، قصد داریم تا پایان سال ۹۷ مرمت معبد را به اتمام برسانیم.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه در آخرین فاز انجام‌شده تنها پوسته بیرونی معبد مرمت‌شده گفت: در سال‌های گذشته پوسته بیرونی معبد با گچ مرمت‌شده که بر اساس همین روند ما هم باید دوباره از گچ استفاده می‌کردیم هرچند این مصالح با شرجی و باران تخریب می‌شود.
مختاری بابیان اینکه مرمت بناهای تاریخی ممکن است چندین بار به‌صورت متوالی انجام شود اظهار داشت: این‌یک موضوع عادی است که بنای تاریخی در سال‌های متوالی مرمت و بازسازی شود به همین دلیل استفاده از گچ معمولی در پوسته بیرونی معبد کار اشتباهی نبوده است.
معاون میراث فرهنگی استان هرمزگان افزود: از تمامی بنای معبد تنها نقاشی‌های این بنا دارای اصالت است که به‌زودی در فاز بعد تمامی آن‌ها مرمت می‌شود.
وی در ادامه توضیح داد: در مرمت باید اصالت بنا حفظ شود اما مصالح معبد هندوها همان گچی است که زرد شده و ما به شکل زرد آن را می‌بینیم.