یوزپلنگ ایرانی در وضعیت بحرانی
بر اساس آخرین آمار رسمی منتشر شده جمعیت یوزپلنگ ایرانی در ایران کمتر از ۴۰ فرد است و بدین معناست که با شرایط فعلی و در بلند مدت نه تنها امکان حفظ پایداری و سلامت نسل یوز وجود ندارد بلکه تنوع ژنی این گونه نیز به‌شدت در حال کاهش و انقراض است. در این شرایط مدیر عامل انجمن یوزپلنگ ایرانی تاکید می‌کند که سازمان حفاظت محیط زیست برای حفاظت از این گونه باید به داده‌های درست و کارشناسی توجه کند.
مرتضی پورمیرزای در گفت و گو با ایسنا افزود: بر اساس آخرین داده‌های علمی در سال ۲۰۱۷ ایران کمتر ۴۰ فرد یوزپلنگ دارد و در این مقاله اثبات شد که جمعیت یوز در ایران نزولی است. وسعت زیستگاه جنوبی یوز در کشورمان بیش از سه میلیون هکتار است ولی یوزهای شناسایی شده از انگشتان یک دست بیشتر نمی‌شوند. تجربیات بین‌المللی نشان داده که وقتی در حد چند هزار هکتار فنس‌کشی شود، یوزها رفتار طبیعی دارند، همدیگر را پیدا و جفت گیری می‌کنند و از هم فاصله می‌گیرند و بعد از بارداری ماده‌ها می‌توان نرها را کاملا جدا کرد.
وی اضافه کرد: در آفریقای جنوبی از این روش استفاده می‌کنند و بر افزایش جمعیت یوز موثر بوده است. در واقع این تنها روشی است تا در یک شرایط نیمه طبیعی تکثیر انجام شود و بعد یوز را به محیط طبیعی معرفی کنند.
مدیر عامل انجمن یوزپلنگ ایرانی درباره وجود ۱۶ فرد یوز در استان سمنان گفت: بر اساس مبنای علمی و در حالت کلی گونه‌ای که زیر ۱۰۰ فرد جمعیت آن باشد، در بلند مدت نمی‌تواند سلامت خود را حفظ کند. اگر گونه‌ای زیر ۵۰ فرد داشته باشد، در بلندمدت نمی‌تواند تنوع ژن خود را حفظ کند بنابراین فرقی نمی‌کند که جمعیت یوزهای آسیایی در ایران ۱۶ فرد باشد یا ۳۰ فرد چون جمعیت این گونه در کشور در وضعیت بحرانی است. در حال حاضر تک تک افراد یوز مهم هستند ولی افزایش اندک تعداد افراد این گونه هرچند حائز اهمیت است، به تنهایی تفاوت چندانی در سرنوشت یوز در کشورمان ایجاد نمی‌کند.
وی خاطرنشان کرد: ما با دوریین‌های تله‌ای زیستگاه‌های زادآور یوز مثل توران و میاندشت را به‌طور کامل پوشش داده‌ایم. بر اساس داده‌ها وضعیت کاملا بحرانی است و باید برای حفاظت و تکثیر یوز اقدامات بیشتری انجام شود.
پورمیرزای در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره تصمیم سازمان حفاظت محیط زیست برای زنده‌گیری یوز نر (فیروز) و انتقال آن به محل نگهداری «ایران» ( یوز پلنگ ماده در اسارت) گفت: یوز ماده در اسارت داشتیم که از طبیعت جدا شده بودند و در اسارت زندگی می‌کنند. مهم این است که چه تصمیمی برای آن‌ها بگیریم. یا فقط غذادهی کنیم تا عمرشان به‌صورت طبیعی به پایان برسد یا تلاش کنیم براساس تجربه‌های جهانی از آن‌ها در جهت حفاظت از یوز کمک بگیریم.
وی خاظرنشان کرد: برای استفاده از این فرصت باید برای جفتگیری یوز ماده، یوز نری داشته باشیم البته یوز نری به نام «کوشکی» داریم اما رفتار جنسی ندارد و برای جفتگیری طبیعی مناسب نیست. در این شرایط باید سازمان حفاظت محیط زیست یک یوز نر پیدا می‌کرد.
مدیر عامل انجمن یوزپلنگ ایرانی اضافه کرد: حدود ۱۰ سال است که در زیستگاه‌های جنوبی یوز که شامل یزد و کرمان و خراسان جنوبی و اصفهان می شود هیچ شواهد «مستند علمی» از حضور ماده در آن منطقه نداشتیم و آخرین بار اوایل دهه ۹۰ خورشیدی تصویر ماده یوز با توله‌اش ثبت شد بنابراین پیشنهاد دادیم که از این منطقه یوز نر برای جفتگیری زنده‌گیری شود اما ادعاهایی مبنی مشاهده یوز ماده یا سرگین آن در این زیستگاه‌ها مطرح شد اما مستنداتی ارایه نشد. این ادعاها موجب شد که نظر سازمان حفاظت محیط زیست تغییر کند و از این زیستگاه یوز نر زنده‌گیری نشود.
وی با بیان اینکه در این شرایط «فیروز» گزینه قابل دفاعی برای جفتگیری است، اظهارکرد: «فیروز» بعد از فصل جفتگیری زنده‌گیری شد و قصد داشتند در اسارت جفتگیری کند و با توجه به پیر بودن فیروز ممکن بود با جفتگیری شانس انتقال ژن آن هم فراهم شود.
مدیر عامل انجمن یوزپلنگ ایرانی در پاسخ به این پرسش ایسنا که با توجه به رفتارهای متفاوت یوز برای جفتگیری چه اقداماتی باید انجام داد تا پیش از بالارفتن سن «ایران» ( ماده یوز در اسارت) جفتگیری محقق شود،گفت: با توجه به مشاهدات حمید ظهرابی - معاون سابق سازمان حفاظت محیط زیست - از اقدامات انجام شده برای افزایش جمعیت یوز در کشور آفریقای جنوبی به عنوان تنها کشور دارای جمعیت رو به رشد یوز قرار شد یوزها را در محدوده‌های وسیعی که با فنس محصور شده است، قرار دهند.
پورمیرزای در پایان درباره پیشنهاد به رییس جدید سازمان حفاظت محیط زیست برای حفاظت از یوزپلنگ آسیایی گفت: دولت داده‌های درست و کارشناسی را برای تصمیم گیری مد نظر قرار دهد این در حالیست که در زمینه زنده‌گیری یوز نر برای تکثیر در اسارت به نظرات کارشناسی توجه نشد.
وی اضافه کرد: در آفریقای جنوبی از این روش استفاده می‌کنند و بر افزایش جمعیت یوز موثر بوده است. در واقع این تنها روشی است تا در یک شرایط نیمه طبیعی تکثیر انجام شود و بعد یوز را به محیط طبیعی معرفی کنند.
مدیر عامل انجمن یوزپلنگ ایرانی درباره وجود ۱۶ فرد یوز در استان سمنان گفت: بر اساس مبنای علمی و در حالت کلی گونه‌ای که زیر ۱۰۰ فرد جمعیت آن باشد، در بلند مدت نمی‌تواند سلامت خود را حفظ کند. اگر گونه‌ای زیر ۵۰ فرد داشته باشد، در بلندمدت نمی‌تواند تنوع ژن خود را حفظ کند بنابراین فرقی نمی‌کند که جمعیت یوزهای آسیایی در ایران ۱۶ فرد باشد یا ۳۰ فرد چون جمعیت این گونه در کشور در وضعیت بحرانی است. در حال حاضر تک تک افراد یوز مهم هستند ولی افزایش اندک تعداد افراد این گونه هرچند حائز اهمیت است، به تنهایی تفاوت چندانی در سرنوشت یوز در کشورمان ایجاد نمی‌کند.
وی خاطرنشان کرد: ما با دوریین‌های تله‌ای زیستگاه‌های زادآور یوز مثل توران و میاندشت را به‌طور کامل پوشش داده‌ایم. بر اساس داده‌ها وضعیت کاملا بحرانی است و باید برای حفاظت و تکثیر یوز اقدامات بیشتری انجام شود.
پورمیرزای در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره تصمیم سازمان حفاظت محیط زیست برای زنده‌گیری یوز نر (فیروز) و انتقال آن به محل نگهداری «ایران» ( یوز پلنگ ماده در اسارت) گفت: یوز ماده در اسارت داشتیم که از طبیعت جدا شده بودند و در اسارت زندگی می‌کنند. مهم این است که چه تصمیمی برای آن‌ها بگیریم. یا فقط غذادهی کنیم تا عمرشان به‌صورت طبیعی به پایان برسد یا تلاش کنیم براساس تجربه‌های جهانی از آن‌ها در جهت حفاظت از یوز کمک بگیریم.
وی خاظرنشان کرد: برای استفاده از این فرصت باید برای جفتگیری یوز ماده، یوز نری داشته باشیم البته یوز نری به نام «کوشکی» داریم اما رفتار جنسی ندارد و برای جفتگیری طبیعی مناسب نیست. در این شرایط باید سازمان حفاظت محیط زیست یک یوز نر پیدا می‌کرد.
مدیر عامل انجمن یوزپلنگ ایرانی اضافه کرد: حدود ۱۰ سال است که در زیستگاه‌های جنوبی یوز که شامل یزد و کرمان و خراسان جنوبی و اصفهان می شود هیچ شواهد «مستند علمی» از حضور ماده در آن منطقه نداشتیم و آخرین بار اوایل دهه ۹۰ خورشیدی تصویر ماده یوز با توله‌اش ثبت شد بنابراین پیشنهاد دادیم که از این منطقه یوز نر برای جفتگیری زنده‌گیری شود اما ادعاهایی مبنی مشاهده یوز ماده یا سرگین آن در این زیستگاه‌ها مطرح شد اما مستنداتی ارایه نشد. این ادعاها موجب شد که نظر سازمان حفاظت محیط زیست تغییر کند و از این زیستگاه یوز نر زنده‌گیری نشود.
وی با بیان اینکه در این شرایط «فیروز» گزینه قابل دفاعی برای جفتگیری است، اظهارکرد: «فیروز» بعد از فصل جفتگیری زنده‌گیری شد و قصد داشتند در اسارت جفتگیری کند و با توجه به پیر بودن فیروز ممکن بود با جفتگیری شانس انتقال ژن آن هم فراهم شود.
مدیر عامل انجمن یوزپلنگ ایرانی در پاسخ به این پرسش ایسنا که با توجه به رفتارهای متفاوت یوز برای جفتگیری چه اقداماتی باید انجام داد تا پیش از بالارفتن سن «ایران» ( ماده یوز در اسارت) جفتگیری محقق شود،گفت: با توجه به مشاهدات حمید ظهرابی - معاون سابق سازمان حفاظت محیط زیست - از اقدامات انجام شده برای افزایش جمعیت یوز در کشور آفریقای جنوبی به عنوان تنها کشور دارای جمعیت رو به رشد یوز قرار شد یوزها را در محدوده‌های وسیعی که با فنس محصور شده است، قرار دهند.
پورمیرزای در پایان درباره پیشنهاد به رییس جدید سازمان حفاظت محیط زیست برای حفاظت از یوزپلنگ آسیایی گفت: دولت داده‌های درست و کارشناسی را برای تصمیم گیری مد نظر قرار دهد این در حالیست که در زمینه زنده‌گیری یوز نر برای تکثیر در اسارت به نظرات کارشناسی توجه نشد.