توصیه‌های بهداشتی و تغذیه‌ای در زمان واکسیناسیون کرونا
با مصرف مواد غذایی مناسب، در زمان دریافت واکسن کرونا سیستم ایمنی بدن خود را در برابر عوارض احتمالی ناشی از آن ایمن کنید.
بهمن فروزنده کارشناس تغذیه مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری گفت: برای تزریق واکسن کرونا به رژیم غذایی ویژه‌ای نیاز ندارید، اما لازم است با مواد غذایی که به سلامت و افزایش کارایی سیستم ایمنی بدن در زمان واکسیناسیون کمک می‌کند آشنا شوید تا بتوانید عوارض احتمالی ناشی از آن را به حداقل رسانده و سیستم ایمنی خود را تقویت کنید.
او افزود: زمان واکسیناسیون نباید ناشتا باشید. زیرا ممکن است زمان تزریق واکسن کرونا دچار سرگیجه یا افت فشار شده و غش کنید؛ برای جلوگیری از بروز این مشکلات در هنگام واکسن زدن، لازم است صبحانه یا میان وعده ساده‌ای مصرف کنید.
فروزنده اضافه کرد: قبل از واکسیناسیون، غذای سبک مانند سوپ حاوی مرغ، سبزی‌های سبز تیره تازه «اسفناج، جعفری، کلم بروکلی» میل کنید. این موضوع به ویژه در مورد افرادی که ترس از آمپول زدن دارند باید رعایت شود؛ مصرف شیر، میوه، تخم مرغ، لقمه نان و پنیر «همراه با سبزیجات مثل گوجه فرنگی یا خیار و...» به عنوان صبحانه یا میان وعده قبل از تزریق واکسن کرونا توصیه می‌شود.
او اظهار داشت: شب قبل از واکسیناسیون خواب خوب و راحتی داشته باشید و بهداشت خواب را رعایت کنید. خواب کافی و آرام یکی از راز‌های سلامت و طول عمر انسان همراه با زندگی با نشاط است و نقش مهمی در آماده سازی سیستم ایمنی بدن و تقویت آن ایفا می‌کند. خواب خوب، آرام و پیوسته همچنین به دفع مواد زاید از بدن کمک می‌کند.
فروزنده تصریح کرد: دستگاه الکترونیکی همچون تلفن همراه و کامپیوتر و تماشای طولانی مدت تلویزیون از حداقل یک ساعت قبل از خواب تا حد امکان پرهیز کنید. این کار باعث می‌شود بتوانید خواب راحت و عمیقی داشته باشید و بدن شما در آرامش کامل تا صبح استراحت کند.
او گفت: مصرف غذا‌های ساده و سبک می‌تواند زمینه ساز یک خواب خوب باشد. سعی کنید بین مصرف شام و زمان خواب حدود دو ساعت فاصله باشد. همچنین مصرف یک لیوان شیر گرم به داشتن یک خواب راحت کمک می‌کند.
او اضافه کرد: افرادی که مبتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی، فشار خون بالا یا بیماری‌های ریوی هستند در خصوص میزان مصرف مایعات باید با پزشک خود مشورت کنند.
فروزنده اظهار داشت: مواد غذایی آبدار مانند میوه ها، سبزی ها، انواع سوپ و آبگوشت علاوه برکمک به تامین آب بدن، سیستم ایمنی بدن را نیز تقویت می‌کنند. به ویژه در صورت ایجاد تب بعد از واکسیناسیون، توصیه می‌شود مایعات و غذا‌های آبدار به میزان فراوان نوشیده و میل شود.
او تصریح کرد: توجه کنید که نوشیدنی‌های شیرین مانند آب میوه‌هایی که دارای قند افزوده هستند و شربت‌های خیلی شیرین، نوشابه‌های گازدار و بطورکلی همه نوشیدنی‌های خیلی شیرین موجب تضعیف سیستم ایمنی و اختلال در عملکرد آن می‌شوند.
فروزنده گفت: بهترین نوشیدنی آب است. مصرف آب میوه تازه و طبیعی، دوغ کم نمک و بدون گاز، شربت‌های خانگی کم شیرین نیز برای تامین آب بدن مناسب هستند.
او بیان کرد: رعایت طولانی مدت یک رژیم غذایی سالم، پاسخ ایمنی بدن را بهبود می‌بخشد و به ما کمک می‌کند تا علاوه بر مبارزه بهتر با عفونت ها، پاسخ ایمنی قوی تری به واکسیناسیون داشته باشیم. مصرف بیشتر غذا‌های تازه و طبیعی مانند میوه ها، سبزی ها، ماهی‌های چرب، آجیل و مغز دانه‌ها به کارکرد بهتر سیستم ایمنی کمک می‌کند، زیرا التهاب کمتری در بدن ایجاد می‌کند
فروزنده افزود: مصرف غذا‌های ضد التهاب قبل و پس از تزریق واکسن کرونا می‌تواند کمک کننده باشد. اضافه کردن چاشنی‌هایی مثل زنجبیل، نعناع فلفلی، دارچین، فلفل، زرد چوبه، سیر و پیاز در تهیه غذا به دلیل خاصیت ضد التهابی توصیه می‌شود.
او اضافه کرد: زردچوبه را می‌توان به چای نیز اضافه کرد. همچنین ماهی نوعی غذای ضد التهاب محسوب می‌شود. ماهی‌های چرب مانند ماهی آزاد، ساردین، شاه ماهی، قزل آلا، کپور و روغن کبد ماهی بیشترین امگا سه را بعنوان عامل ضد التهابی دارند.
فروزنده اظهار داشت: آجیل و انوع مغز‌ها و دانه‌ها «بادام، گردو، پسته، فندق، بادام زمینی و کنجد»، روغن کنجد و روغن زیتون نیز از مواد غذایی ضد التهاب محسوب می‌شوند.
او تصریح کرد: مصرف بیشتر سبزی‌ها و میوه ها: بطور کلی مصرف روزانه سه تا پنج واحد از گروه سبزی‌ها و دو تا چهار واحد از گروه میوه ها، آنتی اکسیدان‌ها شامل روی، سلنیم، ویتامین A و ویتامین C را که برای عملکرد بهتر سیستم ایمنی لازم هستند را تامین می‌کند.
فروزنده گفت: مصرف کافی سبزی، سالاد و میوه قبل و پس از واکسیناسیون همراه با وعده‌های غذایی و در میان وعده‌ها توصیه می‌شود.
او بیان کرد: صرف روزانه مقادیر کافی از منابع غذایی پروتئین و جایگزین‌های آن شامل انواع حبوبات، تخم مرغ، انواع گوشت بویژه گوشت سفید «مرغ، ماهی» نیز برای عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن توصیه می‌شود. منابع غذایی پروتئینی حاوی ریز مغذی‌هایی مانند روی و سلنیوم هستند که با خاصیت آنتی اکسیدانی به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند.
فروزنده افزود: شیر و لبنیات شامل ماست، پنیر و کشک نیز علاوه بر تامین کلسیم و فسفر، از منابع تامین پروتئین نیز است.
فروزنده افزود: از مصرف روغن‌های نباتی جامد و نیمه جامد، روغن‌ها و چربی‌های حیوانی به دلیل تحریک و ایجاد التهاب پرهیز نمایید.
او اظهار داشت: در صورت بروز تب، مصرف مایعات و غذا‌های آبدار به میزان فراوان نوشیده و میل شود رژیم غذایی حاوی میو، موز، آلو، زرد آلو، طالبی، کیوی، پرتقال، اسفناج، جعفری، حبوبات، نان و غلات سبوس دار، هویج، کدو حلوایی، گوجه فرنگی و سیب زمینی توصیه می‌شود.
فروزنده تصریح کرد: در صورت مواجهه با بدن درد و خستگی، مصرف منابع غنی از امگا سه مانند ماهی بویژه ماهی‌های چرب، تخمه آفتابگردان و سایر مواد غذایی که خاصیت ضد التهابی دارند توصیه می‌شود.
او گفت: مصرف منابع غذایی منیزیم شامل تخمه کدو، غلات کامل و حبوبات، بادام زمینی، شکلات تلخ و کاکائو توصیه می‌شود.
او بیان کرد: همچنین مصرف ترکیبات حاوی کافئین مانند چای سیاه، چای سبز و قهوه، در حد دو فنجان در روز به رفع خستگی و درد کمک می‌کند.
فروزنده ادامه داد: در صورت بروز ضعف و بی حالى پس از واکسیناسیون، منابع غذایی حاوی B۱، B۶ و B۱۲ شامل غلات کامل، گوشت، تخم مرغ و شیر و لبنیات به افزایش انرژی و کاهش ضعف و بیحالی کمک می‌کند و افزودن دارچین و زنجبیل و سیاهدانه به غذا‌ها در این موارد توصیه می‌شود.
او افزود: زمان واکسیناسیون نباید ناشتا باشید. زیرا ممکن است زمان تزریق واکسن کرونا دچار سرگیجه یا افت فشار شده و غش کنید؛ برای جلوگیری از بروز این مشکلات در هنگام واکسن زدن، لازم است صبحانه یا میان وعده ساده‌ای مصرف کنید.
فروزنده اضافه کرد: قبل از واکسیناسیون، غذای سبک مانند سوپ حاوی مرغ، سبزی‌های سبز تیره تازه «اسفناج، جعفری، کلم بروکلی» میل کنید. این موضوع به ویژه در مورد افرادی که ترس از آمپول زدن دارند باید رعایت شود؛ مصرف شیر، میوه، تخم مرغ، لقمه نان و پنیر «همراه با سبزیجات مثل گوجه فرنگی یا خیار و...» به عنوان صبحانه یا میان وعده قبل از تزریق واکسن کرونا توصیه می‌شود.
او اظهار داشت: شب قبل از واکسیناسیون خواب خوب و راحتی داشته باشید و بهداشت خواب را رعایت کنید. خواب کافی و آرام یکی از راز‌های سلامت و طول عمر انسان همراه با زندگی با نشاط است و نقش مهمی در آماده سازی سیستم ایمنی بدن و تقویت آن ایفا می‌کند. خواب خوب، آرام و پیوسته همچنین به دفع مواد زاید از بدن کمک می‌کند.
فروزنده تصریح کرد: دستگاه الکترونیکی همچون تلفن همراه و کامپیوتر و تماشای طولانی مدت تلویزیون از حداقل یک ساعت قبل از خواب تا حد امکان پرهیز کنید. این کار باعث می‌شود بتوانید خواب راحت و عمیقی داشته باشید و بدن شما در آرامش کامل تا صبح استراحت کند.
او گفت: مصرف غذا‌های ساده و سبک می‌تواند زمینه ساز یک خواب خوب باشد. سعی کنید بین مصرف شام و زمان خواب حدود دو ساعت فاصله باشد. همچنین مصرف یک لیوان شیر گرم به داشتن یک خواب راحت کمک می‌کند.
قبل و بعد از واکسیناسیون کدام مواد غذایی را بیشتر مصرف کنیم؟
فروزنده افزود: مقدار زیادی آب و مایعات بنوشید. تامین آب بدن به میزان کافی قبل و بعد از تزریق واکسن کووید-۱۹ بسیار مهم است. مصرف مایعات کافی نه تنها سبب عملکرد بهتر بدن در شرایط واکسیناسیون می‌شود، بلکه از افت فشار خون در افرادی که معمولا ترس از آمپول و یا واکسن دارند نیز جلوگیری می‌کند.او اضافه کرد: افرادی که مبتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی، فشار خون بالا یا بیماری‌های ریوی هستند در خصوص میزان مصرف مایعات باید با پزشک خود مشورت کنند.
فروزنده اظهار داشت: مواد غذایی آبدار مانند میوه ها، سبزی ها، انواع سوپ و آبگوشت علاوه برکمک به تامین آب بدن، سیستم ایمنی بدن را نیز تقویت می‌کنند. به ویژه در صورت ایجاد تب بعد از واکسیناسیون، توصیه می‌شود مایعات و غذا‌های آبدار به میزان فراوان نوشیده و میل شود.
او تصریح کرد: توجه کنید که نوشیدنی‌های شیرین مانند آب میوه‌هایی که دارای قند افزوده هستند و شربت‌های خیلی شیرین، نوشابه‌های گازدار و بطورکلی همه نوشیدنی‌های خیلی شیرین موجب تضعیف سیستم ایمنی و اختلال در عملکرد آن می‌شوند.
فروزنده گفت: بهترین نوشیدنی آب است. مصرف آب میوه تازه و طبیعی، دوغ کم نمک و بدون گاز، شربت‌های خانگی کم شیرین نیز برای تامین آب بدن مناسب هستند.
او بیان کرد: رعایت طولانی مدت یک رژیم غذایی سالم، پاسخ ایمنی بدن را بهبود می‌بخشد و به ما کمک می‌کند تا علاوه بر مبارزه بهتر با عفونت ها، پاسخ ایمنی قوی تری به واکسیناسیون داشته باشیم. مصرف بیشتر غذا‌های تازه و طبیعی مانند میوه ها، سبزی ها، ماهی‌های چرب، آجیل و مغز دانه‌ها به کارکرد بهتر سیستم ایمنی کمک می‌کند، زیرا التهاب کمتری در بدن ایجاد می‌کند
فروزنده افزود: مصرف غذا‌های ضد التهاب قبل و پس از تزریق واکسن کرونا می‌تواند کمک کننده باشد. اضافه کردن چاشنی‌هایی مثل زنجبیل، نعناع فلفلی، دارچین، فلفل، زرد چوبه، سیر و پیاز در تهیه غذا به دلیل خاصیت ضد التهابی توصیه می‌شود.
او اضافه کرد: زردچوبه را می‌توان به چای نیز اضافه کرد. همچنین ماهی نوعی غذای ضد التهاب محسوب می‌شود. ماهی‌های چرب مانند ماهی آزاد، ساردین، شاه ماهی، قزل آلا، کپور و روغن کبد ماهی بیشترین امگا سه را بعنوان عامل ضد التهابی دارند.
فروزنده اظهار داشت: آجیل و انوع مغز‌ها و دانه‌ها «بادام، گردو، پسته، فندق، بادام زمینی و کنجد»، روغن کنجد و روغن زیتون نیز از مواد غذایی ضد التهاب محسوب می‌شوند.
او تصریح کرد: مصرف بیشتر سبزی‌ها و میوه ها: بطور کلی مصرف روزانه سه تا پنج واحد از گروه سبزی‌ها و دو تا چهار واحد از گروه میوه ها، آنتی اکسیدان‌ها شامل روی، سلنیم، ویتامین A و ویتامین C را که برای عملکرد بهتر سیستم ایمنی لازم هستند را تامین می‌کند.
فروزنده گفت: مصرف کافی سبزی، سالاد و میوه قبل و پس از واکسیناسیون همراه با وعده‌های غذایی و در میان وعده‌ها توصیه می‌شود.
او بیان کرد: صرف روزانه مقادیر کافی از منابع غذایی پروتئین و جایگزین‌های آن شامل انواع حبوبات، تخم مرغ، انواع گوشت بویژه گوشت سفید «مرغ، ماهی» نیز برای عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن توصیه می‌شود. منابع غذایی پروتئینی حاوی ریز مغذی‌هایی مانند روی و سلنیوم هستند که با خاصیت آنتی اکسیدانی به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند.
فروزنده افزود: شیر و لبنیات شامل ماست، پنیر و کشک نیز علاوه بر تامین کلسیم و فسفر، از منابع تامین پروتئین نیز است.
قبل و بعد از واکسیناسیون از چه غذا‌هایی پرهیز کنیم؟
کارشناس تغذیه مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری گفت: مصرف فست فودها، غذا‌های چرب، سنگین و پرنمک و تنقلات شور و نوشیدنی‌های خیلی شیرین موجب تضعیف سیستم ایمنی شده و زمینه را برای ابتلا به بیماری‌ها از جمله کرونا فراهم می‌کند و همواره باید از مصرف بی رویه آن‌ها اجتناب شود بنابراین توصیه می‌شود به منظور عملکرد بهتر سیستم ایمنی بدن، قبل و پس از واکسیناسیون از مصرف این گونه غذا‌ها خودداری کنید.فروزنده افزود: از مصرف روغن‌های نباتی جامد و نیمه جامد، روغن‌ها و چربی‌های حیوانی به دلیل تحریک و ایجاد التهاب پرهیز نمایید.
راهکار‌های تغذیه‌ای برای مقابله با برخی عوارض احتمالی ناشی از واکسیناسیون
فروزنده اضافه کرد: عوارض ناشى از واکسن به طور معمول از دو ساعت تا کمتر از هفت روز بعد از تزریق واکسن کرونا به طور متغیر و خفیف در بعضی افراد ممکن است رخ دهد. در موارد بسیار نادر برخى عوارض ممکن است یک ماه بعد از واکسیناسیون بروز یابد.او اظهار داشت: در صورت بروز تب، مصرف مایعات و غذا‌های آبدار به میزان فراوان نوشیده و میل شود رژیم غذایی حاوی میو، موز، آلو، زرد آلو، طالبی، کیوی، پرتقال، اسفناج، جعفری، حبوبات، نان و غلات سبوس دار، هویج، کدو حلوایی، گوجه فرنگی و سیب زمینی توصیه می‌شود.
فروزنده تصریح کرد: در صورت مواجهه با بدن درد و خستگی، مصرف منابع غنی از امگا سه مانند ماهی بویژه ماهی‌های چرب، تخمه آفتابگردان و سایر مواد غذایی که خاصیت ضد التهابی دارند توصیه می‌شود.
او گفت: مصرف منابع غذایی منیزیم شامل تخمه کدو، غلات کامل و حبوبات، بادام زمینی، شکلات تلخ و کاکائو توصیه می‌شود.
او بیان کرد: همچنین مصرف ترکیبات حاوی کافئین مانند چای سیاه، چای سبز و قهوه، در حد دو فنجان در روز به رفع خستگی و درد کمک می‌کند.
فروزنده ادامه داد: در صورت بروز ضعف و بی حالى پس از واکسیناسیون، منابع غذایی حاوی B۱، B۶ و B۱۲ شامل غلات کامل، گوشت، تخم مرغ و شیر و لبنیات به افزایش انرژی و کاهش ضعف و بیحالی کمک می‌کند و افزودن دارچین و زنجبیل و سیاهدانه به غذا‌ها در این موارد توصیه می‌شود.