حکایت تنش آبی و تانکرهای نامنظم آبرسانی/ باغ ویلاهایی که آب شرب روستاها را می‌بلعند
۲۲۹ روستای استان خراسان جنوبی تنش آبی داشته و از کم آبی رنج می‌برند و این در حالی است که تانکرهای آبرسانی هم منظم آب را نمی‌رسانند و از سوی دیگر برخی‌ها باغات خود را با آب شرب آبیاری می‌کنند.
آرزو داشت پشت نیمکت‌های چوبی کلاس درس مدرسه شش کلاسه روستا بنشیند و درس بخواند و هرگاه صدای گله گوسفندان هم به گوش می‌رسد از پنجره کوچک کلاس گوسفندان را تماشا و صدای زنگوله‌هایشان را در گوشش احساس کند.
اما تقدیر روزگار برایش به گونه ای رقم زد آن طور که امروز لنگه کفشی در روستا از او برجای مانده است و خاطراتی که برایش رقم خورد، حکایت تلخ بی آبی و خشکسالیست حکایتی که سال‌های سال است در خراسان جنوبی جریان دارد و گویی این غصه سر درازی دارد.
حال روزهای گرم تابستانی را تصور کنید که هیچ آبی برای خوردن هم نیست و تانکرهای آب رسان هم به طور منظم آب را برای مردم نمی‌رسانند.
سکانس اول گزارش ما حکایت خشکسالی‌ها و کم آبی در برخی روستاهای خراسان جنوبی است روستاهایی که بی آبی سیل مهاجرت راه انداخت و سبب شد مردم با وحود همه خاطرات خود زادگاهشان را ترک کرده و راهی حاشیه شهرها شوند.
حکایت زلزله خاموشی که همین نزدیکی ها چند سالیست در حال جولان است، همین فرونشست‌های زمین را می‌گویم، فرونشست‌های دشت‌های استان که حکایت از کم آبی و بحرانی برای پیش رو را دارد بحرانی که مدتیست صدای آژیرش بلند شده است اما گاهی گوش شنوایی نیست.
بخش مهمی از سرانه آب روستاییان صرف تفریح برخی شهروندان می‌شود
سکانس دوم گزارش ما حکایت ساخت و سازهای ویلایی در برخی روستاهای استان از جمله ارتفاعات است، در حالی استان گرم و خشک خراسان جنوبی یکی از نقاط کویری در شرق کشور است که به علت تداوم خشکسالی‌های طولانی مدت و برداشت بی رویه منابع آبی شرایط را سخت کرده است، اما چند سالیست که برخی شهروندان برای استراحت و خوش گذرانی تعطیلات آخر هفته در خانه باغ‌ها اقدام به کاشت درختان مرکبات و احداث استخر شنا کرده اند و روی تلخ ماجرا اینکه برای آبیاری درختان و پر کردن استخر بخش زیادی از آب روستاها را مصرف می‌کنند.
از سویی دیگر مصرف آب خانه باغ‌ها نسبت به اهالی روستا بسیار بالاست و می‌توان به راحتی گفت که بخش مهمی از سرانه آب روستاییان نصیب تفریح برخی شهروندان می‌شود و در شرایطی که مردم با توجه به شیوع کرونا به آب آشامیدنی نیاز دارند انصاف نیست که آب گوارای آشامیدنی صرف آبیاری درختان شود.
هنوز چند کیلومتری از بیرجند فاصله نگرفتم که چهره بسیاری از تانکرهای حمل آب و تراکتورهایی را مشاهده می‌کنم که به جای کشت و زرع باید در خدمت کشاورزان باشند اما با حمل آب برای باغ ویلاها نانی از چاه موتور در می آورند.
با وجود اینکه هنوز در ماه ابتدایی تابستان هستیم اما تانکرهای آب رسان به دلیل کاهش بارندگی‌ها و کاهش ساعت برداشت‌ها از چاه‌ها افزایش یافته است.
درحالی که دشت‌های بیرجند و خراسان جنوبی سال‌های کم بارشی را تجربه کردند اما ویلاها و عطش برای آبیاری آن هم با برداشت از آب‌های زیر زمینی حتی به قیمت سرقت آب شرب همچنان و با شدت ادامه دارد.
یکی از اهالی روستاهای بخش بهدان بیرجند در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: سال‌هاست که برخی افراد پولدار با ساخت و ساز ویلاها و خانه باغ‌های مجلل در همسایگی روستاهای منطقه مانند میهمانی ناخوانده و بدون هراس از قانون به دور از انصاف بر سر اندک آب موجود در شبکه روستاهای این منطقه آوار شده و این مایه حیات را برای تفریح و خوشگذرانی خود مصرف می‌کنند.
عباسعلی با بیان اینکه درحالی که مردم در تامین آب آشامیدنی خود با مشکل مواجه هستند اما همسایه‌های ناخوانده ما در روستا حجم بالایی از آب شرب را برای آبیاری درختان باغ خود استفاده می‌کنند گفت: معظل خانه باغ‌ها چندین سال است که گریبانگیر مردم شده و این اقدام سبب شده تا بسیاری از مشکلات مردم روستا نتوانند در زمان آبگیری از آبی که حق آنها است استفاده کنند.
وی تاکید کرد: در این شرایط سخت بی آبی و تابستان گرم و نیاز بیشتر مردم به آب برای مصارف بهداشتی با توجه به شیوع کرونا انصاف نیست که خانه باغ‌ها به صورت ناجوانمردانه آب آشامیدنی مورد نیاز مردم را مصرف کنند.
خشکسالی در خراسان جنوبی همچنان ادامه دارد
یکی دیگر از ساکنان روستاهای شهرستان درمیان هم در گفت‌وگو با خبرنگار ما بیان کرد: مسئولان بارها اعلام کردند که خشکسالی در خراسان جنوبی همچنان ادامه دارد و در سال آبی جاری میزان بارندگی در استان نسبت به سالیان گذشته به شدت افت کرده است.
علی اکبری با بیان اینکه خشکسالی خراسان جنوبی را تحت شعاع خود قرار داده و بارها مسئولان اعلام کردند که میزان خشکسالی و بی آبی شدید است افزود: مردم برخی از روستاهای استان به ویژه درمیان در پی خشکسالی‌ها و محدودیت‌های موجود برای دسترسی به آب اقدام به آبیاری باغ‌ها و مزارع خود از طریق آب آشامیدنی می‌کنند که این موضوع هزینه‌های زیادی را بر دوش مردم دیگر نقاط می اندازد چرا که استفاده از آب شرب برای آبیاری درختان و یا آب کردن حوض و استخرهای تفریحی کشاورزی در حالی روی می‌دهد نه در دیگر روستاها به دلیل افت و یا قطعی آبی مردم در ساعات طولانی بدون آب طی می‌کنند.
اما در سکانس سوم گزارش مسئولان استان از چاه‌های غیر مجاز خبر می‌دهند.
وجود 257 چاه غیر مجاز در استان
آن گونه که معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان خراسان جنوبی گفت: 257 چاه غیر مجاز در استان وجود دارد که از این تعداد 61 چاه در حریم و بستر رودخانه‌های استان است.
حجت السلام وحدانی‌نیا افزود: در کشور 85 میلیارد متر مکعب در سال از منابع آبی برداشت می‌شود که در استان ما کمتر از یک میلیارد متر مکعب است و در خراسان جنوبی با نصب کنتور هوشمند در چاه‌های کشاوزی در سال گذشته 130 میلیون متر مکعب صرفه جویی آب را در استان داشتیم.
وی با بیان اینکه سامانه سجام آماده دریافت هرگونه حفر چاه و دخل در حریم و بستر رودخانه است افزود: شوراها و دهیاران در روستاها باید هرگونه حفر چاه غیر مجاز تصرف در حریم و بستر رودخانه‌ها را گزارش دهند چرا که چالش‌های مهم در حوزه منابع آبی تصرفات غیر قانونی در حریم و بستر رودخانه‌ها، حفر چاه‌ها و برداشت غیر مجاز است.
وی تاکید کرد: 50 چاه غیر مجاز در حریم رودخانه‌های استان تاکنون پایان سال مسدود می‌شود.
سکانس چهارم حکایت تنش آبی 229 روستا در استان است.
آن طور که مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی گفت: در حال حاضر 229 روستای استان تنش آبی دارند و از کمبود آبی رنج می‌برند.
امامی با تاکید بر اینکه این روستاها در شهرستان‌های طبس و خوسف هستند افزود: شبکه انتقال آب در این روستاها فرسوده است که تانکرهای آبرسان هم به صورت نامنظم به این روستاها آبرسانی می‌کند که دلیل این نامنظمی‌ها خرابی تانکرهاست که تلاش می‌کنیم با افزایش ناوگان این مشکل را حل کنیم.
برخورد با مصرف کنندگان دارای مصارف نامتعارف آب
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی هم با بیان اینکه متاسفانه برخی افراد در روستاها از آب شرب برای آبیاری در مزارع و باغات استفاده می‌کنند گفت: با متخلفان برخورد می‌کنیم.
محمد فرهادی با بیان اینکه تأکید قرارگاه آب بر برخورد با مصرف کنندگان دارای مصارف نامتعارف است گفت: برای جلوگیری از هدررفت آب شرکت آب و فاضلاب به منظور تحقق این برنامه، اعتبارات ویژه‌ای را از ردیف‌های ملی پیگیری کرده و با هماهنگی‌هایی که با فرمانداران نیز شده، این موضوع به طور ویژه در کمیته‌های برنامه‌ریزی شهرستان‌ها مورد توجه قرار گرفته است.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی با بیان اینکه گروهی از افراد به ویژه در روستاهای حاشیه شهرها، برای آبیاری مزارع، باغات و مجتمع‌های دامداری خود از آب شرب بهداشتی استفاده می‌کنند، برخورد با این شیوه برداشت نیز در دستور کار قرار دارد ادامه داد: برخی از افراد سودجو هم به برداشت آب از پشت کنتور اقدام می‌کنند، این افراد که قانون را زیرپا می‌گذارند، با فشاری که به شبکه تحمیل می‌نند مشکلاتی را برای مردم رقم می زنند که نیازمند برخورد جدی است.
وی ادامه داد: شرکت آب و فاضلاب مکلف است در گام اول با اطلاع رسانی کافی، همه را در جریان تبعات این کار و نیز برخوردهای قانونی که به همراه دارد، قرار دهد و در صورت ادامه پیدا کردن این تخلفات، با متخلفان به طور جدی برخورد کرد.
شرایط خاص عشایر استان در بحران کم آبی سال
فرهادی با اشاره به شرایط خاص عشایر در بحران کم آبی سال جاری گفت: موضوع تأمین آب شرب مردم بر هر کاری مقدم است و در این راستا، ضمن اینکه باید از توان همه دستگاه‌ها استفاده شود باید برای هر تانکر آبرسانی سیار، جایگزینی هم لحاظ شود که در صورت بروز مشکل برای خودرو یا راننده، در آبرسانی به مناطق هدف، خللی ایجاد نشود.
فرهادی متذکر شد: چنانچه به فکر تأمین آب روستاها و مناطق عشایری نباشیم، بدون تردید با خالی شدن مناطق از جمعیت و مهاجرت افراد به حاشیه شهرها خواهیم بود.
وی به موضوع ساخت و سازها در خارج حریم روستاها نیز اشاره کرد و گفت: باید با استفاده از ظرفیت دهیاران از انجام این تخلفات در همان بدو کار جلوگیری شود.
اما تقدیر روزگار برایش به گونه ای رقم زد آن طور که امروز لنگه کفشی در روستا از او برجای مانده است و خاطراتی که برایش رقم خورد، حکایت تلخ بی آبی و خشکسالیست حکایتی که سال‌های سال است در خراسان جنوبی جریان دارد و گویی این غصه سر درازی دارد.
حال روزهای گرم تابستانی را تصور کنید که هیچ آبی برای خوردن هم نیست و تانکرهای آب رسان هم به طور منظم آب را برای مردم نمی‌رسانند.
سکانس اول گزارش ما حکایت خشکسالی‌ها و کم آبی در برخی روستاهای خراسان جنوبی است روستاهایی که بی آبی سیل مهاجرت راه انداخت و سبب شد مردم با وحود همه خاطرات خود زادگاهشان را ترک کرده و راهی حاشیه شهرها شوند.
حکایت زلزله خاموشی که همین نزدیکی ها چند سالیست در حال جولان است، همین فرونشست‌های زمین را می‌گویم، فرونشست‌های دشت‌های استان که حکایت از کم آبی و بحرانی برای پیش رو را دارد بحرانی که مدتیست صدای آژیرش بلند شده است اما گاهی گوش شنوایی نیست.
بخش مهمی از سرانه آب روستاییان صرف تفریح برخی شهروندان می‌شود
سکانس دوم گزارش ما حکایت ساخت و سازهای ویلایی در برخی روستاهای استان از جمله ارتفاعات است، در حالی استان گرم و خشک خراسان جنوبی یکی از نقاط کویری در شرق کشور است که به علت تداوم خشکسالی‌های طولانی مدت و برداشت بی رویه منابع آبی شرایط را سخت کرده است، اما چند سالیست که برخی شهروندان برای استراحت و خوش گذرانی تعطیلات آخر هفته در خانه باغ‌ها اقدام به کاشت درختان مرکبات و احداث استخر شنا کرده اند و روی تلخ ماجرا اینکه برای آبیاری درختان و پر کردن استخر بخش زیادی از آب روستاها را مصرف می‌کنند.
از سویی دیگر مصرف آب خانه باغ‌ها نسبت به اهالی روستا بسیار بالاست و می‌توان به راحتی گفت که بخش مهمی از سرانه آب روستاییان نصیب تفریح برخی شهروندان می‌شود و در شرایطی که مردم با توجه به شیوع کرونا به آب آشامیدنی نیاز دارند انصاف نیست که آب گوارای آشامیدنی صرف آبیاری درختان شود.
هنوز چند کیلومتری از بیرجند فاصله نگرفتم که چهره بسیاری از تانکرهای حمل آب و تراکتورهایی را مشاهده می‌کنم که به جای کشت و زرع باید در خدمت کشاورزان باشند اما با حمل آب برای باغ ویلاها نانی از چاه موتور در می آورند.
با وجود اینکه هنوز در ماه ابتدایی تابستان هستیم اما تانکرهای آب رسان به دلیل کاهش بارندگی‌ها و کاهش ساعت برداشت‌ها از چاه‌ها افزایش یافته است.
درحالی که دشت‌های بیرجند و خراسان جنوبی سال‌های کم بارشی را تجربه کردند اما ویلاها و عطش برای آبیاری آن هم با برداشت از آب‌های زیر زمینی حتی به قیمت سرقت آب شرب همچنان و با شدت ادامه دارد.
یکی از اهالی روستاهای بخش بهدان بیرجند در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: سال‌هاست که برخی افراد پولدار با ساخت و ساز ویلاها و خانه باغ‌های مجلل در همسایگی روستاهای منطقه مانند میهمانی ناخوانده و بدون هراس از قانون به دور از انصاف بر سر اندک آب موجود در شبکه روستاهای این منطقه آوار شده و این مایه حیات را برای تفریح و خوشگذرانی خود مصرف می‌کنند.
عباسعلی با بیان اینکه درحالی که مردم در تامین آب آشامیدنی خود با مشکل مواجه هستند اما همسایه‌های ناخوانده ما در روستا حجم بالایی از آب شرب را برای آبیاری درختان باغ خود استفاده می‌کنند گفت: معظل خانه باغ‌ها چندین سال است که گریبانگیر مردم شده و این اقدام سبب شده تا بسیاری از مشکلات مردم روستا نتوانند در زمان آبگیری از آبی که حق آنها است استفاده کنند.
وی تاکید کرد: در این شرایط سخت بی آبی و تابستان گرم و نیاز بیشتر مردم به آب برای مصارف بهداشتی با توجه به شیوع کرونا انصاف نیست که خانه باغ‌ها به صورت ناجوانمردانه آب آشامیدنی مورد نیاز مردم را مصرف کنند.
خشکسالی در خراسان جنوبی همچنان ادامه دارد
یکی دیگر از ساکنان روستاهای شهرستان درمیان هم در گفت‌وگو با خبرنگار ما بیان کرد: مسئولان بارها اعلام کردند که خشکسالی در خراسان جنوبی همچنان ادامه دارد و در سال آبی جاری میزان بارندگی در استان نسبت به سالیان گذشته به شدت افت کرده است.
علی اکبری با بیان اینکه خشکسالی خراسان جنوبی را تحت شعاع خود قرار داده و بارها مسئولان اعلام کردند که میزان خشکسالی و بی آبی شدید است افزود: مردم برخی از روستاهای استان به ویژه درمیان در پی خشکسالی‌ها و محدودیت‌های موجود برای دسترسی به آب اقدام به آبیاری باغ‌ها و مزارع خود از طریق آب آشامیدنی می‌کنند که این موضوع هزینه‌های زیادی را بر دوش مردم دیگر نقاط می اندازد چرا که استفاده از آب شرب برای آبیاری درختان و یا آب کردن حوض و استخرهای تفریحی کشاورزی در حالی روی می‌دهد نه در دیگر روستاها به دلیل افت و یا قطعی آبی مردم در ساعات طولانی بدون آب طی می‌کنند.
اما در سکانس سوم گزارش مسئولان استان از چاه‌های غیر مجاز خبر می‌دهند.
وجود 257 چاه غیر مجاز در استان
آن گونه که معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان خراسان جنوبی گفت: 257 چاه غیر مجاز در استان وجود دارد که از این تعداد 61 چاه در حریم و بستر رودخانه‌های استان است.
حجت السلام وحدانی‌نیا افزود: در کشور 85 میلیارد متر مکعب در سال از منابع آبی برداشت می‌شود که در استان ما کمتر از یک میلیارد متر مکعب است و در خراسان جنوبی با نصب کنتور هوشمند در چاه‌های کشاوزی در سال گذشته 130 میلیون متر مکعب صرفه جویی آب را در استان داشتیم.
وی با بیان اینکه سامانه سجام آماده دریافت هرگونه حفر چاه و دخل در حریم و بستر رودخانه است افزود: شوراها و دهیاران در روستاها باید هرگونه حفر چاه غیر مجاز تصرف در حریم و بستر رودخانه‌ها را گزارش دهند چرا که چالش‌های مهم در حوزه منابع آبی تصرفات غیر قانونی در حریم و بستر رودخانه‌ها، حفر چاه‌ها و برداشت غیر مجاز است.
وی تاکید کرد: 50 چاه غیر مجاز در حریم رودخانه‌های استان تاکنون پایان سال مسدود می‌شود.
سکانس چهارم حکایت تنش آبی 229 روستا در استان است.
آن طور که مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی گفت: در حال حاضر 229 روستای استان تنش آبی دارند و از کمبود آبی رنج می‌برند.
امامی با تاکید بر اینکه این روستاها در شهرستان‌های طبس و خوسف هستند افزود: شبکه انتقال آب در این روستاها فرسوده است که تانکرهای آبرسان هم به صورت نامنظم به این روستاها آبرسانی می‌کند که دلیل این نامنظمی‌ها خرابی تانکرهاست که تلاش می‌کنیم با افزایش ناوگان این مشکل را حل کنیم.
برخورد با مصرف کنندگان دارای مصارف نامتعارف آب
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی هم با بیان اینکه متاسفانه برخی افراد در روستاها از آب شرب برای آبیاری در مزارع و باغات استفاده می‌کنند گفت: با متخلفان برخورد می‌کنیم.
محمد فرهادی با بیان اینکه تأکید قرارگاه آب بر برخورد با مصرف کنندگان دارای مصارف نامتعارف است گفت: برای جلوگیری از هدررفت آب شرکت آب و فاضلاب به منظور تحقق این برنامه، اعتبارات ویژه‌ای را از ردیف‌های ملی پیگیری کرده و با هماهنگی‌هایی که با فرمانداران نیز شده، این موضوع به طور ویژه در کمیته‌های برنامه‌ریزی شهرستان‌ها مورد توجه قرار گرفته است.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی با بیان اینکه گروهی از افراد به ویژه در روستاهای حاشیه شهرها، برای آبیاری مزارع، باغات و مجتمع‌های دامداری خود از آب شرب بهداشتی استفاده می‌کنند، برخورد با این شیوه برداشت نیز در دستور کار قرار دارد ادامه داد: برخی از افراد سودجو هم به برداشت آب از پشت کنتور اقدام می‌کنند، این افراد که قانون را زیرپا می‌گذارند، با فشاری که به شبکه تحمیل می‌نند مشکلاتی را برای مردم رقم می زنند که نیازمند برخورد جدی است.
وی ادامه داد: شرکت آب و فاضلاب مکلف است در گام اول با اطلاع رسانی کافی، همه را در جریان تبعات این کار و نیز برخوردهای قانونی که به همراه دارد، قرار دهد و در صورت ادامه پیدا کردن این تخلفات، با متخلفان به طور جدی برخورد کرد.
شرایط خاص عشایر استان در بحران کم آبی سال
فرهادی با اشاره به شرایط خاص عشایر در بحران کم آبی سال جاری گفت: موضوع تأمین آب شرب مردم بر هر کاری مقدم است و در این راستا، ضمن اینکه باید از توان همه دستگاه‌ها استفاده شود باید برای هر تانکر آبرسانی سیار، جایگزینی هم لحاظ شود که در صورت بروز مشکل برای خودرو یا راننده، در آبرسانی به مناطق هدف، خللی ایجاد نشود.
فرهادی متذکر شد: چنانچه به فکر تأمین آب روستاها و مناطق عشایری نباشیم، بدون تردید با خالی شدن مناطق از جمعیت و مهاجرت افراد به حاشیه شهرها خواهیم بود.
وی به موضوع ساخت و سازها در خارج حریم روستاها نیز اشاره کرد و گفت: باید با استفاده از ظرفیت دهیاران از انجام این تخلفات در همان بدو کار جلوگیری شود.