مازندران| غلبه خشکی بر میانکاله

جمعیت پرندگان مهاجر در میانکاله از یک‌میلیون و 200 هزار قطعه شمارش‌شده در سال 84 به حدود 400 هزار در سال 95 رسید و در این میان بعضی از گونه‌ها نیز به‌طورکلی با این زیستگاه مهاجرتی خداحافظی کرده‌اند.

براساس اعلام سازمان محیط‌زیست، از حدود 500 گونه پرنده شناسایی‌شده در ایران 230 گونه در تالاب میانکاله زیست می‌کردند که شامل 100 گونه پرنده تالابی یا آبچر و کنارآبزی و 130 گونه هم پرنده خشک زی بودند.

هرسال وضعیت در منطقه بدتر می‌شود

مدیر انجمن دوستداران محیط‌زیست سبز زاغمرز با اشاره به دخیل بودن مردم و مسئولان در کنار تغییرات آب و هوایی در خشکیدن تالاب میانکاله، گفت: تصمیم ساختن سد گلورد به عنوان یک اشتباه کم بود که هجوم کشاورزان به ساخت آب‌بندان و استخر پرورش ماهی هم بر روی مسیر آب‌های منتهی به دریا در این منطقه اضافه و بدتر از آن بی‌توجهی به تصفیه فاضلاب‌ها و پساب‌های صنعتی هم قوز بالای قوز شد.

جمال ابوطالبی عبدالملکی با اعلام این‌که هرسال وضعیت در منطقه بدتر می‌شود، توضیح داد: درحالی‌که در سال‌های گذشته بخش غربی تالاب میانکاله زیستگاه مهم فلامینگوها بود، امروزه به دلیل خشکی و کمی آب در این منطقه و تبدیل‌شدن به باتلاق شرایط مناسب برای فلامینگو را ندارد و برای زمستان گذرانی آنان مناسب نیست.

او افزود: فلامینگوها تغییر زیستگاه دادند و به بخش شرقی و در استان گلستان رفتند تا بتوانند امنیت غذایی داشته باشند.

این دوستدار محیط‌زیست و ناظر دائمی منطقه میانکاله گفت: با ادامه وضعیت موجود و تهدید روزافزون خشکی میانکاله، خیزش ریزگردها در آینده‌ای نزدیک در شرق مازندران و غرب استان گلستان جدی است و در این صورت دیگر زندگی ساکنان منطقه و ذینفعان و بومیان با خطر مواجه می‌شود.

او افزود: البته باید به یاد داشته باشیم که اگر چنین اتفاقی رخ بدهد- که در صورت جدی نگرفتن هشدارها دور از انتظار نیست- در این صورت احتمال خروج تالاب و زیستگاه میانکاله از لیست سازمان‌های متولی بین‌المللی افزایش می‌یابد.

طرحی که به‌کندی اجرا می‌شود

طرح احیای تالاب بین‌المللی میانکاله در دولت تدبیر و امید از طریق لایروبی گذرگاه ورودی خلیج گرگان تا میانکاله در دستور کار قرار گرفت، اما تاکنون نتیجه ملموسی برای تالاب در پی نداشته است و هرساله هم مسئولان ذی‌ربط تنها وعده انجام کار و ادامه آن را می‌دهند.

رئیس اداره محیط‌زیست بهشهر علت اجرای کند این طرح حیاتی را تنگناهای مالی دانست و گفت که در سال جاری 20 میلیارد ریال برای این کار اختصاص‌یافته است.

زمان رضا احمدی گفت: در سال جاری با اعتبار در نظر گرفته‌شده تاکنون 44 کیلومتر از کانال‌های منتهی به تالاب میانکاله لایروبی شد و 20 کیلومتر هم در حال مشاوره است.

او افزود: سه کیلومتر از کانال قلعه پایان هم لایروبی شده و برای استقرار یگان آبی و تردد شناورها در خلیج میانکاله و تالاب مشکلی نداریم و مأموران ما در کمترین زمان ممکن می‌توانند نظارت‌های خود را در منطقه، با شناورها در منطقه داشته باشند.

رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست بهشهر در مورد مجوزهای احداث آب‌بندان و استخرهای پرورش ماهی هم گفت: از سال 92 تاکنون هیچ مجوزی برای احداث آب‌بندان و استخرهای پرورش ماهی در منطقه و مخصوصا ضلع جنوبی تالاب به دلیل کمبود شدید آب نداریم و اگر هم ایجادشده، غیرمجاز هستند و جلوگیری و برخورد می‌شود.

غصب حق آبه، مهم‌ترین دلیل خشکیدن تالاب

مسئول آموزش اداره حفاظت محیط‌زیست بهشهر هم مشکل اساسی میانکاله را خشکی و کم‌آبی آن اعلام کرد و گفت: تاکنون بیش از 10 درصد از تالاب میانکاله خشک‌شده است و این تغییرات متأثر از 90 درصد بی‌مهری و بی‌توجهی عوامل انسانی و 10 درصد تغییرات آب و هوایی و گرم شدن زمین است.

علی ابوطالبی عبدالملکی افزود: تغییر الگوی کشت، استفاده بی‌رویه از آب در کشاورزی، وجود آب‌بندان ها و استخر پرورش ماهی و همه و همه موجب شد حق آب شیرینی که باید به تالاب میانکاله برسد به میانکاله ورود نکند و درواقع حق آبه برها، آب شیرین تالاب میانکاله را غصب کردند.

او ادامه داد: در کنار تغییرات آب و هوایی، خشکی زمین، کمبود بارش باران و خشکسالی ها، متأسفانه جنوب میانکاله بدون کانال و فنس کشی رها شد و همین امر موجب تجاوز متعدد شد و در برخی از موارد بین یک تا یک و نیم کیلومتر تجاوز به حریم تالاب انجام و کشت و زرع می‌شود.

عبدالملکی از گردشگری هم به عنوان خطر بالقوه برای میانکاله یادکرد و توضیح داد: گردشگری یک شمشیر دو لبه است که با عدم رعایت حداقل‌ها در این زمینه اینک لبه تیز شمشیر به سمت ما و میانکاله نشانه رفته است و موجب تهدیدات مختلف شده است.

این کارشناس محیط‌زیست بیان داشت: اکنون در فصل سرما تعداد مسافر و ورودی به میانکاله کم است و به دلیل سردی هوا رغبتی برای گردشگری وجود ندارد، اما در فصل بهار و تابستان روزانه هفت تا هشت هزار مسافر وارد منطقه می‌شود و هیچ مدیریتی هم بر آن‌ها وجود ندارد.