آذربایجان شرقی| تبر سودجویان بر پیکره جنگل‌های ارسباران
جنگل‌های ارسباران با حدود 164 هزار هکتار وسعت در کناره جنوبی رود ارس در شمال آذربایجان شرقی و مرز شهرستان‌های کلیبر، ورزقان و اهر، زخم‌خورده از حرص سودجویان و دلالان چوب برای ادامه حیات خود، نیازمند امداد و کمک مردم، ساکنان منطقه و نهادهای مسئول است.
در تبیین اهمیت جنگل‌های ارسباران همین بس که یونسکو در سال 1355 حدود 72 هزار و ۴۶۰ هکتار از اراضی این منطقه را به‌عنوان «ذخیره‌گاه زیست‌کره» ثبت کرد.
جنگل‌های ارسباران به‌عنوان میراث طبیعی بشری در سال 2018 نیز در فهرست ثبت جهانی یونسکو قرار داشت که بنا به دلایلی مانند توسعه اراضی کشاورزی و برداشت بی‌رویه از درختان و معادن این منطقه فعلا مسکوت مانده است.
در این میان در روزهای اخیر انتشار فیلم و عکس‌هایی از کامیون‌های حامل درختان قطع‌شده منسوب به جنگل‌های ارسباران در رسانه‌ها و فضای مجازی، حساسیت‌ها را برانگیخت و مسئولان مرتبط را وادار به بررسی و پیگیری این موضوع و پاسخگویی به افکار عمومی کرد.
جنگل‌های ارسباران و قره داغ، قلب تپنده منطقه
نخستین جرقه عکس‌العمل و تذکر به این موضوع به‌صورت رسمی از سوی حجت‌الاسلام محمدعلی آل هاشم، نماینده ولی‌فقیه در آذربایجان شرقی و امام‌جمعه تبریز در نماز جمعه این هفته تبریز زده شد و شعله‌های آن به استانداری آذربایجان شرقی و ادارات کل استان نیز رسید.
امام‌جمعه تبریز جنگل‌های ارسباران و قره داغ را قلب تپنده منطقه دانست و گفت: درختان این جنگل‌ها فدای سودجویی قاچاقچیان چوب شده و برای استفاده در کارخانه‌ها به شمال کشور قاچاق می‌شوند.
حجت‌الاسلام آل هاشم با تأکید بر توجه ویژه برای حفاظت و نگهداری از این جنگل‌ها، افزود: مدیران کل حفاظت محیط‌زیست، جهاد کشاورزی و منابع طبیعی و آبخیزداری و مسئولان مرتبط باید در این خصوص حساس و مانع از قطع این درختان شوند.
قطع درختان از حدود 7 تا 8 ماه پیش تشدید یافته است
نماینده مردم کلیبر، خداآفرین و هوراند در مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه قطع درختان منطقه ارسباران از حدود 7 تا 8 ماه پیش تشدید یافته است، گفت: سودجویان و دلالان چوب برای تهیه مواد اولیه کارخانه‌ها پس از اعلام تنفس از سوی مسئولان برای قطع درختان جنگلی و غیر جنگلی شمال، به منطقه ارسباران هجوم آورده و پس از قطع درختان، آن‌ها را به خارج از استان و شمال کشور حمل می‌کنند.
قلی الله قلی زاده، افزود: قطع گسترده درختان بیشتر در شهرستان‌های کلیبر، خداآفرین و هوراند به چشم می‌آید ولی معنی آن این نیست که همه این درختان جنگلی هستند.
او با تأکید بر اینکه حفظ و حراست از درختان و جنگل‌ها وظیفه همه است، یادآوری کرد: در سال‌های گذشته برای اصلاح باغ‌ها، باغداران اقدام به قطع درختان پیر و آفت‌زده می‌کردند که این روند طبیعی بود، اما در سال‌های اخیر برخی افراد سودجو با سوءاستفاده از افزایش چند برابری قیمت درختان، قطع آن‌ها را تشدید و در کنار آن به جنگل‌های ارسباران نیز تعرض کرده‌اند.
الله قلی زاده ادامه داد: قطع بی‌رویه درختان غیر جنگلی، جنگلی و باغات در منطقه ارسباران موجب شده تا چهره طبیعی منطقه به هم بخورد و مسئولان ذی‌ربط باید وارد عمل و مانع از قطع بی‌رویه درختان شوند.
هرگونه قلع‌وقمع ممنوع
مدیرکل جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز در پی بروز حساسیت‌های عمومی برای قطع درختان منطقه ارسباران با صدور بخشنامه‌ای، قطع هرگونه درخت و چوب آلات باغی اعم از مثمر و غیرمثمر در منطقه ارسباران را ممنوع اعلام کرد و گفت: قطع درختان در باغ‌ها و مستثنیات اشخاص برای اصلاح و احیا قانونی بوده و در راستای آن طرحی به نام زراعت چوب نیز وجود دارد که مورد تائید سازمان‌های مربوطه است.
اکبر فتحی با بیان اینکه در این روند احتمال قطع درختان جنگلی از سوی برخی افراد سودجو نیز وجود دارد، افزود: برای حفاظت از درختان و جنگل‌ها به‌زودی دستورالعمل قطع درختان مثمر، غیرمثمر، جنگلی و غیر جنگلی به‌صورت شفاف تهیه و به ادارات شهرستان‌های استان ابلاغ می‌شود.
او یادآوری کرد: تاکنون شرایطی مانند امسال در خصوص قطع درختان منطقه به وجود نیامده بود و این اتفاق موجب شد تا شائبه قطع درختان جنگلی منطقه ارسباران به وجود بیاید.
با متخلفان برخورد قضایی می‌شود
دادستان عمومی و انقلاب تبریز نیز با بیان اینکه حمل هرگونه چوب، الوار و درخت به خارج از آذربایجان شرقی ممنوع است، گفت: قانون منع تغییر کاربری اراضی زارعی و باغی برای ممانعت از قطع درختان باغات نافذ است و یکی از مصادیق این قانون، قلع‌وقمع درختان منطقه ارسباران است.
موسی خلیل الهی با تأکید بر اینکه هیچ‌کس حق ندارد حتی درختان باغات ملک شخصی خود را قلع‌وقمع کند، افزود: به پلیس‌راه استان دستور داده‌شده تا از خروج هرگونه چوب، الوار و درخت به هر نحوی از استان ممانعت و خودروهای حامل درختان قطع‌شده را توقیف کند.
او اظهار کرد: هر فرد و شخصی در هر مقامی اگر از دستور قضایی در این زمینه سرپیچی کند با آن برخورد قضایی خواهد شد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه تقاضای زیاد از شمال کشور برای خرید درخت، علاوه بر جنگل‌های ارسباران فضای سبز استان را نیز تهدید می‌کند، گفت: این موضوع موجب شده تا برخی افراد سودجو با سوءاستفاده از این فرصت به دنبال قطع درختان باغات و در مواردی جنگل‌های ارسباران باشند.
داور نامدار افزود: درختان قطع‌شده و کامیون‌های حامل درختان لزوما مربوط به درختان جنگلی نیستند و در بازدید از محل قطع درختان و دپوی درختان قطع‌شده در منطقه کلیبر و خداآفرین، معلوم شد که بیشتر آن‌ها از اراضی باغی و مستثنیات افراد قطع‌شده است.
او با بیان اینکه بیشتر درختان قطع‌شده از نوع درختان باغی مانند صنوبر و توت است، یادآوری کرد: در بین این درختان برخی گونه‌های جنگلی مانند گردو و افرا نیز مشاهده شد که از داخل باغ‌های شخصی قطع‌شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی اظهار کرد: موضوع قطع درختان در سال‌های گذشته وجود داشت ولی امسال به علت تقاضای شدید، برخی افراد سودجو از طریق دلالان و عوامل خود در شهرستان‌ها اقدام به خریدوفروش این درختان به قیمت بالایی می‌کنند.
نامدار ادامه داد: قطع درختان جنگلی واقع در اراضی باغی و مستثنیات بدون مجوز منابع طبیعی و تعرض به جنگل‌ها غیرقانونی بوده و با آن‌ها برخورد می‌شود.
او گفت: مأموران این اداره کل هر جا گونه جنگلی قطع‌شده‌ای را مشاهده کنند برای آن پرونده تشکیل داده و متخلف را برای برخورد قانونی به مراجع قضایی معرفی می‌کنند.
مدیرکل محیط‌زیست آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه وظیفه این اداره کل در منطقه ارسباران حفاظت از گونه‌های جنگلی است، می‌گوید: هم‌اکنون حدود 86 هزار هکتار از منطقه ارسباران تحت حفاظت این اداره کل است.
حمید قاسمی با اشاره به اینکه اگر فردی بخواهد گونه جنگلی را از جنگل خارج کند، مأموران این اداره کل مانع آن می‌شوند، افزود: در روزهای گذشته نیز چند خودرو حامل درختان قطع‌شده که دارای چند درصد گونه جنگلی بوده را متوقف و به دستگاه قضایی معرفی کرده‌اند.
او با بیان اینکه امسال حمل درخت از منطقه ارسباران زیاد شده است، یادآوری کرد: علت هجوم افراد سودجو به این منطقه به‌صورت مافیایی اعلام تنفس برای قطع درختان شمال و افزایش 4 تا 5 برابری قیمت معمول درخت است.
قاسمی ادامه می‌دهد: حفظ جنگل‌های ارسباران که بازمانده جنگل‌های وسیع سال‌های گذشته در این منطقه است، ضروری بوده و باید با افراد سودجو که به بهانه صنعت چوب اقدام به قطع گسترده درختان می‌کنند برخورد شود.