مرگ تدریجی برخی از آثار تاریخی جونقان
این روزها برخی از بناهای تاریخی چهارمحال و بختیاری بر اثر بی‌توجهی‌ها، دست‌اندازی سودجویان، بلایای طبیعی و .... حال و روز خوشی ندارند، بخشی از این آثار تاریخی در حال تخریب و یا به‌طور کامل تخریب شده است، آثار تاریخی موجود در شهرها و روستاهای کشور به‌نوعی تاریخ شفاهی آن منطقه به‌شمار می‌رود، اگر عزمی برای حفاظت از بناهای تاریخی به‌جا مانده از دوره‌های مختلف وجود نداشته باشد، در آینده‌ای نه چندان دور اثری از این آن‌ها باقی نخواهد ماند.
در چهارمحال و بختیاری آثار تاریخی بسیاری از جمله قلعه‌های خوانین، حمام‌ها، مساجد، قبرستان‌های ارامنه، ساباط و ... با قدمت بیش از چند سال و حتی چند هزار ساله وجود دارد، برخی از این آثار تاریخی در نوع خود منحصر به‌فرد هستند.
بافت تاریخی، یک بافت با ارزش از نظر فرهنگی محسوب می‌شود که نشان‌دهنده هویت، فرهنگ و تاریخ یک منطقه است، اما باید به این نکته توجه کرد که بافت فرسوده به بافتی اطلاق می‌شود که فرسودگی در بافت و عناصر درونی آن، به‌علت فقدان برنامه، توسعه و نبود نظارت کافی بر شکل‌گیری سازه به وجود می‌آید و هیچ گونه ارزش تاریخی ندارد، یعنی سازه‌هایی که در هنگام شکل‌گیری آن از مصالح مرغوب استفاده نشده با گذشت زمان نه چندان طولانی دچار فرسودگی خواهندشد، بنابراین نباید بافت تاریخی و فرسوده را اشتباه بگیریم و به بهانه فرسودگی دست به تخریب آثار تاریخی بزنیم.
شهر جونقان واقع در ۴۵ کیلومتری چهارمحال و بختیاری دارای آثار تاریخی متعددی از جمله ساباط، حمام تاریخی، کاروانسرای طاق سنگی خان اوی، کتیبه تاریخی باقی‌مانده از دوران شاه عباس صفوی و چند اثر با ارزش دیگر است که این آثار از معماری بسیاری زیبایی برخوردار هستند.
سایه تخریب بر سر آثار تاریخی جونقان
آقاخانی یکی از اهالی شهر جونقان از توابع شهرستان فارسان در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه سایه تخریب بر سر آثار تاریخی جونقان سنگینی می‌کند، اظهار کرد: یک ساباط با قدمت بیش از صد سال در این شهر وجود داشت، متاسفانه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری به این اثر توجه زیادی نکرده و مانع تخریب آن توسط شهرداری نشد.
وی ادامه داد: به هر حال در کنار تمام هشدارها و ابراز نگرانی‌های دوستداران میراث فرهنگی، بافت تاریخی جونقان که با ورود به کوچه پس‌کوچه‌های آن احساس ناب حضور در تاریخ به آدم دست می‌دهد و با معماری زیبای خود چشم هر بیننده‌ای را می‌نوازد، این سال‌ها حال و روز مناسبی ندارد.
آقاخانی یادآور شد: اقدام ناخوشایند ساکنان حوالی ساباط تاریخی در جهت تخریب و کم‌توجهی به فضای ظاهری بافت و کارساز نبودن تدابیر کوچک سازمان‌های متولی (شهرداری و میراث فرهنگی) در راستای حفظ، مرمت و احیای این بافت در نهایت دست به تخریب این اثر زده شد و دل دوستداران میراث فرهنگی را به درد آورد.
این ساکن شهر جونقان گفت: احساس خطر برای تمام آثار تاریخی و همچنین باستانی شهر جونقان مانند واقع در سرابِ بَکان، کاروانسرای طاق سنگی خان اوی، کتیبه تاریخی باقی‌مانده از دوران شاه عباس صفوی و ... نیز احساس می‌شود.
وی تاکید کرد: متأسفانه برخی از مردم هیچ اهمیتی برای این اسنادِ هویت ملی قائل نیستند و باعث خسارت به این اسنادِ هویت ملی می‌شوند.
کمبود اعتبار اجازه آغاز عملیات مرمت جدید را نمی‌دهد
واحد جولایی- رئیس گروه حفظ و احیای بناهای تاریخی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری در خصوص وضعیت بناهای تاریخی شهر جونقان، اظهار کرد: قلعه سردار اسعد بختیاری، کاروانسرای طاق سنگی خان اوی، کتیبه به‌جا مانده از دوران شاه عباس صفوی در سراب بکان جونقان، چند حمام و مسجد تاریخی از جمله آثار تاریخی در این شهر به‌شمار می‌رود.
وی ادامه داد: آثار به ثبت رسیده در فهرست آثار ملی مانند قلعه سردار اسعد بختیاری، حمام خان اوی و ... در شهرستان جونقان مرمت شده و از آن‌ها حفاظت می‌شود، اما برخی از آثار تاریخی مانند مساجد و حمام‌ها در فهرست آثار سازمان اوقاف هستند و وظیفه حفاظت از این آثار نیز بر عهده این نهادها است.
جولایی با اشاره به مصوبه دولت در خصوص حفظ و حراست از آثار تاریخی در کشور، بیان کرد: بناهای تاریخی که در اختیار سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی هستند، وظیفه حفاظت از این بناها بر عهده همان ارگان و سازمان است، همچنین شهرداری‌ها نیز وظایفی د در حفاظت از بناهای تاریخی بر عهده دارند.
رئیس گروه حفظ و احیای بناهای تاریخی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری در خصوص آسیب وارده به کتیبه بر جای مانده از دوران صفویه در شهر جونقان، توضیح داد: یک کشاورز بر اثر ناآگاهی اقدام به ایجاد شخم در اطراف این کتیبه کرد، بالافاصله از ادامه کار جلوگیری شد و در همین راستا نیز یک پرونده قضایی برای فرد متخلف تشکیل شد، این پرونده در دستگاه قضایی در حال بررسی است.
وی ادامه داد: همچنین کاروانسرای طاق سنگی خان اوی در سال‌های گذشته چندین بار مورد مرمت واقع شد، اما متاسفانه شبانه چند نفر سودجو اقدام به حفاری در این اثر تاریخی کرده‌اند و میله‌هایی که برای حفاظت از این آثار در نظر گرفته شده بود توسط اشخاص ناشناس به سرقت رفت.
جولایی با اشاره به اینکه بودجه‌های عمرانی در چند سال اخیر با کاهش روبرو شده است، عنوان کرد: این مسئله بر روی بودجه‌های مرمتی آثار تاریخی نیز تاثیرگذار است، در تلاشیم اجازه ندهیم سودجویان به این آثار تاریخی ملی دست‌اندازی کنند، اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان فارسان نیز در این چند وقت اخیر اقدامات خوبی در راستای مرمت این آثار انجام داده است.
رئیس گروه حفظ و احیای بناهای تاریخی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری در پایان گفت: به‌علت کمبود اعتبارات نتوانسیم عملیات مرمت جدیدی را آغاز کنیم.
بافت تاریخی، یک بافت با ارزش از نظر فرهنگی محسوب می‌شود که نشان‌دهنده هویت، فرهنگ و تاریخ یک منطقه است، اما باید به این نکته توجه کرد که بافت فرسوده به بافتی اطلاق می‌شود که فرسودگی در بافت و عناصر درونی آن، به‌علت فقدان برنامه، توسعه و نبود نظارت کافی بر شکل‌گیری سازه به وجود می‌آید و هیچ گونه ارزش تاریخی ندارد، یعنی سازه‌هایی که در هنگام شکل‌گیری آن از مصالح مرغوب استفاده نشده با گذشت زمان نه چندان طولانی دچار فرسودگی خواهندشد، بنابراین نباید بافت تاریخی و فرسوده را اشتباه بگیریم و به بهانه فرسودگی دست به تخریب آثار تاریخی بزنیم.
شهر جونقان واقع در ۴۵ کیلومتری چهارمحال و بختیاری دارای آثار تاریخی متعددی از جمله ساباط، حمام تاریخی، کاروانسرای طاق سنگی خان اوی، کتیبه تاریخی باقی‌مانده از دوران شاه عباس صفوی و چند اثر با ارزش دیگر است که این آثار از معماری بسیاری زیبایی برخوردار هستند.
سایه تخریب بر سر آثار تاریخی جونقان
آقاخانی یکی از اهالی شهر جونقان از توابع شهرستان فارسان در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه سایه تخریب بر سر آثار تاریخی جونقان سنگینی می‌کند، اظهار کرد: یک ساباط با قدمت بیش از صد سال در این شهر وجود داشت، متاسفانه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری به این اثر توجه زیادی نکرده و مانع تخریب آن توسط شهرداری نشد.
وی ادامه داد: به هر حال در کنار تمام هشدارها و ابراز نگرانی‌های دوستداران میراث فرهنگی، بافت تاریخی جونقان که با ورود به کوچه پس‌کوچه‌های آن احساس ناب حضور در تاریخ به آدم دست می‌دهد و با معماری زیبای خود چشم هر بیننده‌ای را می‌نوازد، این سال‌ها حال و روز مناسبی ندارد.
آقاخانی یادآور شد: اقدام ناخوشایند ساکنان حوالی ساباط تاریخی در جهت تخریب و کم‌توجهی به فضای ظاهری بافت و کارساز نبودن تدابیر کوچک سازمان‌های متولی (شهرداری و میراث فرهنگی) در راستای حفظ، مرمت و احیای این بافت در نهایت دست به تخریب این اثر زده شد و دل دوستداران میراث فرهنگی را به درد آورد.
این ساکن شهر جونقان گفت: احساس خطر برای تمام آثار تاریخی و همچنین باستانی شهر جونقان مانند واقع در سرابِ بَکان، کاروانسرای طاق سنگی خان اوی، کتیبه تاریخی باقی‌مانده از دوران شاه عباس صفوی و ... نیز احساس می‌شود.
وی تاکید کرد: متأسفانه برخی از مردم هیچ اهمیتی برای این اسنادِ هویت ملی قائل نیستند و باعث خسارت به این اسنادِ هویت ملی می‌شوند.
کمبود اعتبار اجازه آغاز عملیات مرمت جدید را نمی‌دهد
واحد جولایی- رئیس گروه حفظ و احیای بناهای تاریخی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری در خصوص وضعیت بناهای تاریخی شهر جونقان، اظهار کرد: قلعه سردار اسعد بختیاری، کاروانسرای طاق سنگی خان اوی، کتیبه به‌جا مانده از دوران شاه عباس صفوی در سراب بکان جونقان، چند حمام و مسجد تاریخی از جمله آثار تاریخی در این شهر به‌شمار می‌رود.
وی ادامه داد: آثار به ثبت رسیده در فهرست آثار ملی مانند قلعه سردار اسعد بختیاری، حمام خان اوی و ... در شهرستان جونقان مرمت شده و از آن‌ها حفاظت می‌شود، اما برخی از آثار تاریخی مانند مساجد و حمام‌ها در فهرست آثار سازمان اوقاف هستند و وظیفه حفاظت از این آثار نیز بر عهده این نهادها است.
جولایی با اشاره به مصوبه دولت در خصوص حفظ و حراست از آثار تاریخی در کشور، بیان کرد: بناهای تاریخی که در اختیار سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی هستند، وظیفه حفاظت از این بناها بر عهده همان ارگان و سازمان است، همچنین شهرداری‌ها نیز وظایفی د در حفاظت از بناهای تاریخی بر عهده دارند.
رئیس گروه حفظ و احیای بناهای تاریخی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری در خصوص آسیب وارده به کتیبه بر جای مانده از دوران صفویه در شهر جونقان، توضیح داد: یک کشاورز بر اثر ناآگاهی اقدام به ایجاد شخم در اطراف این کتیبه کرد، بالافاصله از ادامه کار جلوگیری شد و در همین راستا نیز یک پرونده قضایی برای فرد متخلف تشکیل شد، این پرونده در دستگاه قضایی در حال بررسی است.
وی ادامه داد: همچنین کاروانسرای طاق سنگی خان اوی در سال‌های گذشته چندین بار مورد مرمت واقع شد، اما متاسفانه شبانه چند نفر سودجو اقدام به حفاری در این اثر تاریخی کرده‌اند و میله‌هایی که برای حفاظت از این آثار در نظر گرفته شده بود توسط اشخاص ناشناس به سرقت رفت.
جولایی با اشاره به اینکه بودجه‌های عمرانی در چند سال اخیر با کاهش روبرو شده است، عنوان کرد: این مسئله بر روی بودجه‌های مرمتی آثار تاریخی نیز تاثیرگذار است، در تلاشیم اجازه ندهیم سودجویان به این آثار تاریخی ملی دست‌اندازی کنند، اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان فارسان نیز در این چند وقت اخیر اقدامات خوبی در راستای مرمت این آثار انجام داده است.
رئیس گروه حفظ و احیای بناهای تاریخی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری در پایان گفت: به‌علت کمبود اعتبارات نتوانسیم عملیات مرمت جدیدی را آغاز کنیم.