کدام اندام‌ها در بیماری کووید-۱۹ دچار بیشترین آسیب می‌شوند؟
بررسی‌های یک مطالعه مقطعی نشان داد که بیشترین آسیب کووید-۱۹ به اندام‌های بدن، آسیب ریه است. بعد از ریه، کبد، قلب، کلیه، سیستم گوارش، سیستم انعقادی و حس بویایی و چشایی به ترتیب دچار بیشترین آسیب ناشی از کووید-۱۹ می‌شوند.
علایم بیماری کووید تنها به ریه محدود نمی‌شود و این بیماری اندام‌های مختلف بدن را درگیر می‌کند و عوارض سیستمیک ایجاد می‌کند.
این بیماری می‌تواند به اندام‌هایی مثل مجاری تنفسی، ریه، کیسه‌های هوایی، مخاط بینی، نایژه‌ها، قلب، روده، مری، معده، کبد، کلیه و مثانه آسیب برساند.
با توجه به شیوع بالای ویروس کووید-۱۹ در جهان، پژوهشگران با انجام یک مطالعه، فراوانی آسیب‌های این بیماری به چند اندام را در بیماران مبتلا به کووید ۱۹ بستری شده در بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بررسی کردند.
برای انجام این مطالعه که در نیمه اول سال ۱۳۹ انجام شد، ۶۰۰ نفر بیماران مبتلا به کووید ۱۹ بستری شده در بیمارستان‌های امام حسین و شهدای تجریش، مورد بررسی قرار گرفتند.
از ۶۰۰ بیمار شرکت‌کننده در مطالعه نزدیک به ۶۰ درصد مرد و حدود ۹۳ درصد متاهل بودند و میانگین سنی بیماران حدود ۶۰ سال بود.
مشاهدات این بررسی حاکی از آن است که بیشترین درصد آسیب به اندام‌ها، آسیب به ریه بوده است (حدود ۹۱ درصد). سپس آسیب به تعداد سلول‌های خونی (نزدیک ۶۰ درصد)، کبد (حدود ۲۸ درصد)، قلب (۲۶.۵ درصد)، کلیه (حدود ۲۴ درصد)، گوارش (۲۲.۵ درصد)، سیستم انعقادی (نزدیک ۱۶ درصد) و سیستم بویایی و چشایی (حدود ۹ درصد) بیشترین آسیب‌های ناشی از کووید-۱۹ بودند.
همچنین ارزیابی‌ها نشان داد که اکثر بیماران (حدود ۳۲ درصد) دچار آسیب به دو ارگان، ۲۹ درصد دچار آسیب به سه ارگان، ۱۵ درصد دچار آسیب به یک ارگان و حدود ۲۴ درصد دچار آسیب مولتی ارگان بودند.
در این پژوهش مشخص شد که بین جنسیت و آسیب مولتی ارگان ارتباط آماری وجود ندارد، در حالی که بین میانگین سن و آسیب مولتی ارگان ارتباط معنادار وجود داشت. به این معنی که افراد با سن بالاتر، بیشتر دچار آسیب‌های مولتی ارگان بودند.
همچنین بیمارانی که اینتوبه (لوله‌گذاری در مجاری تنفسی) شده بودند، بیشتر دچار آسیب‌های مولتی ارگان بودند. افرادی که سابقه بیماری داشتند نیز دچار آسیب به تعداد ارگان‌های بیشتری بودند.
در انجام این تحقیق سحر میربها، محمد مهدی فروزانفر، سعید صفری، بهروز هاشمی، آنیا جعفری و عاطفه کاوه؛ پژوهشگران دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مشارکت داشتند.
یافته‌های این مطالعه بهار به صورت مقاله علمی با عنوان «فراونی آسیب مولتی ارگان در مبتلایان به کووید-۱۹؛ یک مطالعه مقطعی» در مجله طب اورژانس ایران منتشر شده است.
این بیماری می‌تواند به اندام‌هایی مثل مجاری تنفسی، ریه، کیسه‌های هوایی، مخاط بینی، نایژه‌ها، قلب، روده، مری، معده، کبد، کلیه و مثانه آسیب برساند.
با توجه به شیوع بالای ویروس کووید-۱۹ در جهان، پژوهشگران با انجام یک مطالعه، فراوانی آسیب‌های این بیماری به چند اندام را در بیماران مبتلا به کووید ۱۹ بستری شده در بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بررسی کردند.
برای انجام این مطالعه که در نیمه اول سال ۱۳۹ انجام شد، ۶۰۰ نفر بیماران مبتلا به کووید ۱۹ بستری شده در بیمارستان‌های امام حسین و شهدای تجریش، مورد بررسی قرار گرفتند.
از ۶۰۰ بیمار شرکت‌کننده در مطالعه نزدیک به ۶۰ درصد مرد و حدود ۹۳ درصد متاهل بودند و میانگین سنی بیماران حدود ۶۰ سال بود.
مشاهدات این بررسی حاکی از آن است که بیشترین درصد آسیب به اندام‌ها، آسیب به ریه بوده است (حدود ۹۱ درصد). سپس آسیب به تعداد سلول‌های خونی (نزدیک ۶۰ درصد)، کبد (حدود ۲۸ درصد)، قلب (۲۶.۵ درصد)، کلیه (حدود ۲۴ درصد)، گوارش (۲۲.۵ درصد)، سیستم انعقادی (نزدیک ۱۶ درصد) و سیستم بویایی و چشایی (حدود ۹ درصد) بیشترین آسیب‌های ناشی از کووید-۱۹ بودند.
همچنین ارزیابی‌ها نشان داد که اکثر بیماران (حدود ۳۲ درصد) دچار آسیب به دو ارگان، ۲۹ درصد دچار آسیب به سه ارگان، ۱۵ درصد دچار آسیب به یک ارگان و حدود ۲۴ درصد دچار آسیب مولتی ارگان بودند.
در این پژوهش مشخص شد که بین جنسیت و آسیب مولتی ارگان ارتباط آماری وجود ندارد، در حالی که بین میانگین سن و آسیب مولتی ارگان ارتباط معنادار وجود داشت. به این معنی که افراد با سن بالاتر، بیشتر دچار آسیب‌های مولتی ارگان بودند.
همچنین بیمارانی که اینتوبه (لوله‌گذاری در مجاری تنفسی) شده بودند، بیشتر دچار آسیب‌های مولتی ارگان بودند. افرادی که سابقه بیماری داشتند نیز دچار آسیب به تعداد ارگان‌های بیشتری بودند.
در انجام این تحقیق سحر میربها، محمد مهدی فروزانفر، سعید صفری، بهروز هاشمی، آنیا جعفری و عاطفه کاوه؛ پژوهشگران دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مشارکت داشتند.
یافته‌های این مطالعه بهار به صورت مقاله علمی با عنوان «فراونی آسیب مولتی ارگان در مبتلایان به کووید-۱۹؛ یک مطالعه مقطعی» در مجله طب اورژانس ایران منتشر شده است.