ماجرای تخریب قبرستان قدیمی و تاریخی شیراز در سکوت خبری؛ متولیان امر پاسخ دهند
کلیپی در فضای مجازی منتشر شده مبنی بر اینکه شهرداری شیراز شبانه اقدام به تخریب یکی از قبرستان‌های قدیمی شیراز کرده که این موضوع به دلیل همجواری این قبرستان با دارالسلام بحث‌برانگیز شده است.
در روزهای اخیر کلیپی در فضای مجازی منتشر شده مبنی بر اینکه شهرداری شیراز شبانه اقدام به تخریب یکی از قبرستان‌های قدیمی شیراز کرده است که این موضوع به دلیل همجواری این قبرستان با دارالسلام بحث‌برانگیز شده است و شائبه آسیب به این قبرستان قدیمی و تاریخی نیز وجود دارد.
در کلیپی که منتشر شده، یکی از شهروندان از تخریب شبانه قبرستان قدیمی معروف به «مهرعلی» یا « دباغی» و بردن سنگ‌های قبر سخن می‌گوید. به گفته برخی از کارشناسان سنگ قبرهایی به قدمت 300 تا 400 سال در این قبرستان وجود داشته که فعالان میراث فرهنگی استان فارس خواهان رسیدگی به این وضعیت شدند.
بررسی‌های بیشتر تسنیم نشان داد که این موضوع در هفته گذشته رخ داده و شهرداری در سکوت خبری اقدام به تخریب این قبرستان قدیمی کرده است. نکته جالب ماجرا آنجاست که در زمان حیات مرحوم آیت‌الله ایمانی، امام جمعه فقید شیراز پیگیری‌هایی برای حفظ و احیای دارالسلام به عنوان سومین قبرستان جهان اسلام انجام شد.
در آن زمان یعنی در سال 94 مسئولان وقت شهرداری شیراز از اجرای طرح ساماندهی «سومین قبرستان تاریخی جهان» در قالب برنامه‌ای 5 ساله خبر دادند، این طرح بنا بود با مشارکت اوقاف، میراث فرهنگی و شهرداری انجام شود اما مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که جز برخی دیوارگذاری‌ها اقدام دیگری برای ساماندهی این قبرستان قدیمی انجام نشده است.
حال در نزدیکی قبرستان قدیمی دارالسلام بخشی از یک قبرستان قدیمی تخریب و زمین آن در سکوت خبری مسئولان و بدون اطلاع به خانواده‌های متوفیان صاف شده است.
براساس گفته‌های وی زمین مذکور متولی نداشته و به محلی برای انباشت زباله و تجمع متکدیان و معتادان تبدل شده بود که اعتراض ساکنان محل را به دنبال داشته پس از آن شهرداری با رضایت ساکنان «حفظ قبور به شکل یک یادمان و به طور حفاظت شده را مد نظر قرار داد».
وی البته موضوع تخریب را به گردن عده‌ای ناشناس انداخته و اعلام کرده که طی « یک هفته گذشته عده‌ای اقدام به تخریب شماری از قبور موجود در این محدوده کرده‌اند که شهرداری بلافاصله اقدامات قاونی را در دستور کار قرار داد». شهردار منطقه 2 شیراز تاکید کرده که شهرداری به هیچ عنوان اجازه تخریب قبور را نداده و نمی‌دهد.
اما سوالی که اینجا به ذهن می‌آید این است که مگر ساکنان محل از خانواده متوفیان بودند که براساس رضایت آنان سنگ‌های قبر جمع شده و بناست به جای آن یک یادمان احداث شود.
علاوه بر آن مگر نه این است که قبرستان قدیمی و تاریخی دارالسلام باید به لحاظ فیزیکی حفاظت شود، چگونه است که نه در مکانی خارج از شهر یا محدوده شهر بلکه در نقطه‌ای که متصل به مرکز شهر است این اتفاق رخ داده و هیچ یک از متولیان در جریان امر نباشند.
امیری، یکی از شهروندان شیرازی در این باره می‌گوید: هفته پیش برای زیارت اهل قبور و فاتحه‌خوانی بر سر آرامگاه پدربزرگم رفتم. دیدم هیچ اثری از آرامگاه نیست. معاون مالی شهرداری منطقه 2 هم آنجا بود وقتی علت این کار را پرسیدم، پاسخ داد: اینها رو داریم برمی‌داریم و به جای آن فضایی ایجاد می‌کنیم و یک نشان هم برای قبرستان خواهیم گذاشت.
این شهروند که خود از اهالی رسانه است، می‌افزاید: هیچکس خبر نداشت چه اتفاقی در حال رخ دادن است، به خانواده متوفیان نیز اطلاعی ندادند و این اتفاق سبب شده که داغ خانواده‌ها دوباره تازه شود.
سیدمحی‌الدین حسینی ارسنجانی، شیرازپژوه و مولف کتاب فرهنگ جامع تمدن شیراز و فارس در گفت‌وگو با تسنیم ضمن ابراز تاسف از اینکه تخریب بی‌اجازه و خودسرانه میراث فرهنگی شیراز تمامی ندارد، می‌گوید: اقدام شهرداری منطقه دو شیراز در تخریب قبرستان تاریخی مهرعلی کوچک یا قبرستان قدیمی محله دباغی شیراز که بدون هیچ‌گونه مجوزی بوده، دردآور است.
« تصاویرمجوزهای تخریب قبرستان دباغی را منتشر کنید» این را ارسنجانی خطاب به مسئولان و متولیان امر می‌گوید و سنگ‌های تاریخی در این قبرستان قدیمی را گنجینه‌ای از خط و نقش و پر از خطوط ثلث و نسخ و نستعلیق و نقوش مختلف می‌داند.
وی می‌گوید: آیا اداره کل میراث فرهنگی در جریان این امر بوده است؟! تخریب قبور گورستانی قدیمی موسوم به قبرستان "مهرعلی کوچک" یا "دباغی"براساس کدام مجوز شورا و شهرداری، میراث یا اوقاف و شورای فرهنگ عمومی بوده و چرا مدیران شهری و شهرداری به جای برخورد با مشکل معتادان و مزاحمان قصد و بهانه تخریب قبرستان و تملک زمین به هر قیمت و بهانه‌ای به نفع شهرداری را دارند؟
ارسنجانی می‌افزاید: گیریم که این زمین به محل انباشت زباله و نخاله و مکانی برای تجمع متکدیان و معتادان بدل شده بود، چرا زمین قبرستانی راکه تخریب کرده‌اید مدتی نگه نداشتید و عملیات ساماندهی انجام نداده و بهسازی و زیباسازی نکردید تا در فرصت مناسب جای دیگری اقدام به ساخت پارک و فضای سبز کنید؟
به گفته وی شهرداری شیراز اقدام به تخریب قبرهای قدیمی مربوط به بیش از 300 سال قبل درمحله دباغی ودر جوارقبرستان دارالسلام شیراز کرده است در صورتی که جواب قانع‌کننده‌ای برای اقناع افکار عمومی نداده‌اند.
تخریب بناهای تاریخی و مذهبی در شیراز و استان فارس به رویه‌ای تبدیل شده که نگرانی اصحاب فرهنگ و هنر را به دنبال داشته است و امروز نیز تخریب قبرستان قدیمی نه تنها به لحاظ تاریخی و اعتقادی بلکه به لحاظ جریحه‌دار کردن احساسات خانواده‌های متوفیان نیازمند اقدام جدی‌تری از سوی متولیان امر از جمله مدعی‌العموم است.
در کلیپی که منتشر شده، یکی از شهروندان از تخریب شبانه قبرستان قدیمی معروف به «مهرعلی» یا « دباغی» و بردن سنگ‌های قبر سخن می‌گوید. به گفته برخی از کارشناسان سنگ قبرهایی به قدمت 300 تا 400 سال در این قبرستان وجود داشته که فعالان میراث فرهنگی استان فارس خواهان رسیدگی به این وضعیت شدند.
بررسی‌های بیشتر تسنیم نشان داد که این موضوع در هفته گذشته رخ داده و شهرداری در سکوت خبری اقدام به تخریب این قبرستان قدیمی کرده است. نکته جالب ماجرا آنجاست که در زمان حیات مرحوم آیت‌الله ایمانی، امام جمعه فقید شیراز پیگیری‌هایی برای حفظ و احیای دارالسلام به عنوان سومین قبرستان جهان اسلام انجام شد.
در آن زمان یعنی در سال 94 مسئولان وقت شهرداری شیراز از اجرای طرح ساماندهی «سومین قبرستان تاریخی جهان» در قالب برنامه‌ای 5 ساله خبر دادند، این طرح بنا بود با مشارکت اوقاف، میراث فرهنگی و شهرداری انجام شود اما مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که جز برخی دیوارگذاری‌ها اقدام دیگری برای ساماندهی این قبرستان قدیمی انجام نشده است.
حال در نزدیکی قبرستان قدیمی دارالسلام بخشی از یک قبرستان قدیمی تخریب و زمین آن در سکوت خبری مسئولان و بدون اطلاع به خانواده‌های متوفیان صاف شده است.
براساس گفته‌های وی زمین مذکور متولی نداشته و به محلی برای انباشت زباله و تجمع متکدیان و معتادان تبدل شده بود که اعتراض ساکنان محل را به دنبال داشته پس از آن شهرداری با رضایت ساکنان «حفظ قبور به شکل یک یادمان و به طور حفاظت شده را مد نظر قرار داد».
وی البته موضوع تخریب را به گردن عده‌ای ناشناس انداخته و اعلام کرده که طی « یک هفته گذشته عده‌ای اقدام به تخریب شماری از قبور موجود در این محدوده کرده‌اند که شهرداری بلافاصله اقدامات قاونی را در دستور کار قرار داد». شهردار منطقه 2 شیراز تاکید کرده که شهرداری به هیچ عنوان اجازه تخریب قبور را نداده و نمی‌دهد.
اما سوالی که اینجا به ذهن می‌آید این است که مگر ساکنان محل از خانواده متوفیان بودند که براساس رضایت آنان سنگ‌های قبر جمع شده و بناست به جای آن یک یادمان احداث شود.
علاوه بر آن مگر نه این است که قبرستان قدیمی و تاریخی دارالسلام باید به لحاظ فیزیکی حفاظت شود، چگونه است که نه در مکانی خارج از شهر یا محدوده شهر بلکه در نقطه‌ای که متصل به مرکز شهر است این اتفاق رخ داده و هیچ یک از متولیان در جریان امر نباشند.
امیری، یکی از شهروندان شیرازی در این باره می‌گوید: هفته پیش برای زیارت اهل قبور و فاتحه‌خوانی بر سر آرامگاه پدربزرگم رفتم. دیدم هیچ اثری از آرامگاه نیست. معاون مالی شهرداری منطقه 2 هم آنجا بود وقتی علت این کار را پرسیدم، پاسخ داد: اینها رو داریم برمی‌داریم و به جای آن فضایی ایجاد می‌کنیم و یک نشان هم برای قبرستان خواهیم گذاشت.
این شهروند که خود از اهالی رسانه است، می‌افزاید: هیچکس خبر نداشت چه اتفاقی در حال رخ دادن است، به خانواده متوفیان نیز اطلاعی ندادند و این اتفاق سبب شده که داغ خانواده‌ها دوباره تازه شود.
سیدمحی‌الدین حسینی ارسنجانی، شیرازپژوه و مولف کتاب فرهنگ جامع تمدن شیراز و فارس در گفت‌وگو با تسنیم ضمن ابراز تاسف از اینکه تخریب بی‌اجازه و خودسرانه میراث فرهنگی شیراز تمامی ندارد، می‌گوید: اقدام شهرداری منطقه دو شیراز در تخریب قبرستان تاریخی مهرعلی کوچک یا قبرستان قدیمی محله دباغی شیراز که بدون هیچ‌گونه مجوزی بوده، دردآور است.
« تصاویرمجوزهای تخریب قبرستان دباغی را منتشر کنید» این را ارسنجانی خطاب به مسئولان و متولیان امر می‌گوید و سنگ‌های تاریخی در این قبرستان قدیمی را گنجینه‌ای از خط و نقش و پر از خطوط ثلث و نسخ و نستعلیق و نقوش مختلف می‌داند.
وی می‌گوید: آیا اداره کل میراث فرهنگی در جریان این امر بوده است؟! تخریب قبور گورستانی قدیمی موسوم به قبرستان "مهرعلی کوچک" یا "دباغی"براساس کدام مجوز شورا و شهرداری، میراث یا اوقاف و شورای فرهنگ عمومی بوده و چرا مدیران شهری و شهرداری به جای برخورد با مشکل معتادان و مزاحمان قصد و بهانه تخریب قبرستان و تملک زمین به هر قیمت و بهانه‌ای به نفع شهرداری را دارند؟
ارسنجانی می‌افزاید: گیریم که این زمین به محل انباشت زباله و نخاله و مکانی برای تجمع متکدیان و معتادان بدل شده بود، چرا زمین قبرستانی راکه تخریب کرده‌اید مدتی نگه نداشتید و عملیات ساماندهی انجام نداده و بهسازی و زیباسازی نکردید تا در فرصت مناسب جای دیگری اقدام به ساخت پارک و فضای سبز کنید؟
به گفته وی شهرداری شیراز اقدام به تخریب قبرهای قدیمی مربوط به بیش از 300 سال قبل درمحله دباغی ودر جوارقبرستان دارالسلام شیراز کرده است در صورتی که جواب قانع‌کننده‌ای برای اقناع افکار عمومی نداده‌اند.
تخریب بناهای تاریخی و مذهبی در شیراز و استان فارس به رویه‌ای تبدیل شده که نگرانی اصحاب فرهنگ و هنر را به دنبال داشته است و امروز نیز تخریب قبرستان قدیمی نه تنها به لحاظ تاریخی و اعتقادی بلکه به لحاظ جریحه‌دار کردن احساسات خانواده‌های متوفیان نیازمند اقدام جدی‌تری از سوی متولیان امر از جمله مدعی‌العموم است.