VAR لطفاً !
بهنظر میرسید تنها گل آبیها در این جدال در شرایط سالم به ثمر رسیده اما گروه داوری به اشتباه این گل را آفساید اعلام کرده است. تنها چند روز قبل نیز سپاهانیها بهشدت از عملکرد داور دیدار تیمشان با پرسپولیس ناراضی بودند و در اعتراض به فغانی، فضای فوتبال ایران را به سیرک تشبیه کردند. بهترین داور حال حاضر فوتبال ایران، قبل از اعلام پنالتی به سود سرخپوشان خطای گادوین منشا روی بازیکن حریف را نادیده گرفته بود. تراکتوریها نیز در جریان مسابقه با پرسپولیس، باور داشتند که گل احسان حاجصفی در شرایط سالم به ثمر رسیده و البته کمی بعد مشخص شد حق با آنها بوده است. حتی هواداران پرسپولیس نیز بهشدت از داوریهای لیگ ناراضی هستند و برانکو ایوانکوویچ بارها این نارضایتی را علنی کرده است. او و تیمش میتوانستند در داربی همین فصل، صاحب یک ضربه پنالتی شوند اما فغانی خطای مدافعان آبیپوش روی علی علیپور را پنالتی اعلام نکرد. تقریبا همه مربیان لیگ برتری، به این نتیجه رسیدهاند که داوری مسابقهها در حد فوتبال ایران نیست. البته که داوری لیگ برتر سطح گذشتهاش را ندارد و خالی از چهرهها و نامهای بزرگ شده اما بهنظر میرسد بخشی از این جو، تحتتأثیر تماشای بازیهای روز فوتبال در دنیا شکل گرفته است. وقتی قطریها حین میزبانی از تیم ملی در دیدار دوستانه از این تکنولوژی استفاده میکنند و تقریبا همه لیگهای اروپایی تسلیم کمکداور ویدئویی شدهاند، این انتظار وجود دارد که فوتبال ایران نیز به این موج ملحق شود. شاید این اتفاق دیر یا زود رخ بدهد اما در مورد آن 2سؤال بزرگ وجود دارد؛ آیا وی.ای.آر همه بحرانهای داوری در فوتبال ایران را حل خواهد کرد؟ و اینکه آیا به لحاظ مالی و زیرساختی، امکان تزریق این تکنولوژی به استادیومهای مختلف ایران وجود دارد؟
وقتی نخستین زمزمهها در مورد کمکداور ویدئویی در فوتبال اروپا مطرح شد، تقریبا همه چهرههای سرشناس با آن مخالف بودند و چنین چیزی را مرگ سرعت و هیجان در فوتبال میدانستند. جامجهانی2018 اما تجربه کاملا متفاوتی را در مقابل اهالی فوتبال قرار داد. حالا وی.ای.آر به یکی از جذابیتهای مسابقات فوتبال تبدیل شده و تعلیق کاملا جذابی در بازیها بهوجود میآورد. مهمتر اینکه عدالت بهمراتب بیشتری در تصمیمها شکل گرفت و همه متوجه شدند که بدون این تکنولوژی، چه اشتباههای بزرگی در قضاوت هر مسابقه اتفاق میافتد و نتیجه را بهسادگی عوض میکند. جامجهانی یک آزمایش موفقیتآمیز برای کمکداور ویدئویی بود و لیگهای اروپایی با افزایش سرعت این پدیده، آن را کارآمدتر از قبل نیز کردند. حالا دیگر عملا همه مقاومتها در مقابل ویای آر به شکست انجامیده است. حتی یوفا که بهشدت علیه این اتفاق موضع داشت، پذیرفته که در مراحل حذفی لیگ قهرمانان از کمکداور ویدئویی استفاده کند. لیگ برتر انگلیس نیز بهعنوان تنها لیگ بدون بهره از این سیستم، قرار است از شروع فصل آینده کمکداور ویدئویی داشته باشد. عقبماندن از این پیشرفت بزرگ، دیگر معنایی ندارد و به همینخاطر است که طرفداران فوتبال در ایران، انتظار مواجهه با این پدیده در لیگ برتر را دارند.
اولین مانع بزرگ بر سر استفاده از کمکداور ویدئویی در فوتبال ایران، مسائل مالی است. فدراسیون در هر فصل برای پرداخت حقوق داورها با مشکل روبهرو میشود و همین حالا به آنها بدهکار است. درصورت اضافه شدن وی.ای.آر، فدراسیونیها علاوه بر حقوق داوران وسط و کمکداورها، باید دستمزد گروه داوران ویدئویی را نیز پرداخت کنند؛ موضوعی که میتواند یک چالش بزرگ و شاید حلنشدنی برای مدیران فوتبال ایران باشد. علاوه بر این، راهاندازی این تکنولوژی به خودی خود هزینههای بسیار زیادی روی دست فدراسیون فوتبال خواهد گذاشت؛ هزینههایی که شاید در شرایط فعلی، فشار روی این نهاد را به شکل قابل توجهی افزایش دهد. حتی اگر همه مسائل مالی برطرف شوند برقراری ارتباط میان اتاق کمکداور ویدئویی با همه استادیومهای کشور کار بسیار سختی بهنظر میرسد. بخشی از استادیومهای وطنی حتی برای پخش عادی صحنههای گل با مشکل مواجه هستند و بعید بهنظر میرسد آمادگی لازم را برای پذیرفتن تکنولوژیهای روز داشته باشند. اگر هم این اتفاق تنها در ورزشگاه آزادی رخ بدهد، سایر تیمها به آن معترض خواهند شد و ویایآر را بهعنوان یک تبعیض بزرگ بین سرخابیها و دیگران خواهند شناخت.
چندین سال طول کشید تا استفاده از سیستم رادیویی در بین داوران ایرانی مرسوم شود. در ابتدا فقط چند داور از این روش استفاده میکردند و همین داورها نیز مدام با نحوه استفاده از این سیستم درگیر بودند. به مرور زمان اما ارتباط رادیویی گروه داوری، به یک موضوع کاملا عادی در فوتبال ایران تبدیل شد. این روند باید بهتدریج برای کمکداور ویدئویی نیز اتفاق بیفتد اما اساسا نباید فراموش کنیم که وی.ای.آر تمام مسائل و مشکلات مربوط به داوری در فوتبال ایران را حل نخواهد کرد. همین حالا استفاده از کمکداور ویدئویی در فوتبال ایتالیا حاشیهساز شده و انتقادهای خاص خودش را به همراه آورده است. داوران ایرانی قطعا به ویایآر نیاز دارند اما بیشتر از آن، در جستوجوی آرامش در زمین بازی هستند. اگر باشگاهها و مربیان همه ناکامیهایشان را متوجه داوری ندانند و فشار مضاعفی به داورها وارد نکنند، سطح سوتها نیز بهمراتب بهتر خواهد شد. حقیقت آن است که تکنولوژی بدون فرهنگ، محکوم به شکست خواهد بود.
اصفهانیان: استفاده از ویایآر تحت بررسی است
قضاوت های پراشتباه داوران اتمسفر حاکم بر لیگ برتر را جنجالی کرده است. فریدون اصفهانیان رئیس کمیته داوران معتقد است:«وظیفه کمیته داوران این است اشتباهات داوری را به حداقل برساند و روندی وجود داشته باشد که حق به حقدار برسد. در این میان علاوه بر برگزاری دورههای دانشافزایی، روشهای دیگری هم در دستور کار است. برای مثال موضوع استفاده از سیستم ویایآر با توجه به دستور رئیس فدراسیون فوتبال در هفتههای گذشته به شکل اکید مورد بررسی همه جانبه قرار داشته است.در این میانج جلساتی با باشگاهها به عنوان میزبان مسابقات و دارنده حق استفاده از ورزشگاهها در روزهای آتی برگزار میشود تا عملیاتی شدن این فرآیند به شکل جدیتری طی شود.البته هنوز درصد عمدهای از کشورها از این سیستم بهره نمیبرند اما تلاش میکنیم این موضوع را در کشورمان مورد بهرهبرداری قرار بدهیم. به طور حتم با داوران و کمک داورانی که مرتکب اشتباه تاثیرگذار شوند برخورد میشود.به هر حال تیمها، هواداران و مردم حق دارند و اگر شرایطی در مسابقات به وجود آمده که اشتباه تاثیرگذار رقم خورده است، از آنها عذرخواهی می کنیم. »
فدراسیون فوتبال اطلاعیه می دهد
رئیس فدراسیون فوتبال هم روز گذشته در گفتگویی کوتاه با همشهری درباره جنجالهای داوری و مطالبه عمومی استفاده از داور ویدئویی گفت:« به زودی در این باره اطلاعیهای صادر خواهیم کرد. ما به کمیته داوران ماموریت داده ایم که شرایط استفاده از ویایآر را بررسی کنند تا بتوانیم هر چه سریعتر از این تکنولوژی استفاده کنیم. به هر حال این مساله زیرساخت هایی لازم دارد که باید در همه ورزشگاه ها فراهم شود. هر چند بعید می دانیم هزینه ای خیلی سنگین و بالایی هم لازم باشد.»